657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak devlet okullarında öğretmenlik yapan personelin, ders dışı zamanlarda, Belediye Şirketinden Belediye işlerinde çalıştırılmak üzere 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında temini gerçekleştirilen işçi personel alımı işinde, Şirket personeliymiş gibi çalıştırıldığı görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun; “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28’inci maddesinde;

“Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz… Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu

kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.”

Kanun’un 89’uncu maddesinde de;

“Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir.

Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar Cumhurbaşkanı kararı ile tespit olunur.”

05/03/1964 tarihli ve 439 sayılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun ve 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar’ın “Diğer okul ve kurumlarda ders görevi” başlıklı 26’ncı maddesinde; aslî görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı ders görevlerini tamamlamak kaydıyla; Bakanlığa bağlı okul ve kurumlarda, diğer kurumlara bağlı okullar ile yükseköğretim kurumlarında, ücretleri görev aldıkları okul veya kurumca ödenmek üzere ek ders görevi verilebileceği ancak, bu tür görevlendirmelerde verilecek ek ders görevi, kendi okullarında veya dengi okullarda haftada aylık ve ücret karşılığı okuttukları ek ders saati sayısı toplamını dolduranlar bakımından haftada 10 saati geçemeyeceği düzenlenmiştir.

Mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere, 657 sayılı Kanun’a tabi devlet memurlarının başka bir yerde çalışmaları ve kazanç temin etmeleri mümkün değildir. Öğretmenlere, ancak eğitim ve öğretim kurumlarında ek ders görevi verilebileceğinden, herhangi bir gerçek veya özel tüzel kişilikte ders görevi verilebilmesi de bahsi geçen mevzuat hükümlerine aykırıdır. Öğretmenlere ancak ücret karşılığı ders görevi verilebileceği, bu kapsamda verilecek ücret karşılığı ek ders görevi ders saati sayısı bakımından 10 saat ile sınırlıdır.

Yapılan incelemede, Büyükşehir Belediyesi ile İstanbul Valiliği (İl Milli Eğitim Müdürlüğü) arasında kapalı okul spor salonlarının kullanılmasına ilişkin ortak hizmet Protokolü imzalanmış, Protokol kapsamında Belediye tarafından yaptırılan spor salonlarında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların öğrencilerine ve eğitim-öğretim yılı içerisinde ve/veya okul ders saatleri dışında üçüncü kişilere kullandırılmasına ilişkin hususlar belirlenmiştir. Söz

konusu Protokolde, çevre halkına verilecek hizmetler için okul idaresi marifetiyle her okul spor salonunda yeteri kadar görevlendirilecek eğitmenlerin ücretlerinin Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak hizmet alımı kapsamında, eğitmen gideri olarak belirlenen saat ücreti üzerinden ödeneceği hüküm altına alınmıştır.

Valilik ile yapılan Protokol kapsamında; Büyükşehir Belediyesi, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okulların spor salonlarında verilecek hizmetlerin sağlanması amacıyla Belediye Şirketinden 696 sayılı KHK kapsamında personel temin etmiş ve temin etmiş oldukları personelden bazılarının şirket personeli değil Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu Öğretmenlerin okulların spor salonlarında çalıştırılmasına ilişkin Büyükşehir Belediyesi tarafından 09.08.2022 tarihi itibari ile İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerine yazı yazıldığı, cevapların 9, 10 ve 11’inci aylarda geldiği ve 9 öğretmen için olumsuz cevap geldiği ayrıca izin verilen öğretmenlerin haftada 10 saati geçmemek üzere ek ders ücreti karşılığı çalıştırılabileceği belirtilmiştir.

Bu kapsamda; Millî Eğitim Bakanlığından izin alınmadan 9 ay boyunca öğretmen çalıştırıldığı, çalışmasına izin verilmeyen öğretmenlerin de bu süre zarfında çalıştığı, yine öğretmenlerin haftada en fazla 10 saat (ayda 40 saat) ek ders alabileceği iznine karşılık öğretmenlerden bazılarının ayda 77 saate kadar çalıştırıldığı tespit edilmiştir.

Ayrıca, 696 sayılı KHK’nın Geçici 24 ve Ek 20’nci maddeleri kapsamında yalnızca Şirket işçilerinin ihale edilmeksizin doğrudan hizmet alımı suretiyle belediye hizmetlerinde çalıştırılmasına ilişkin düzenlemelere yer verildiği bu kapsamda öğretmenlerin Şirket personeli gibi 696 sayılı KHK kapsamında temin edilmesinin mevzuata aykırı olduğu, kaldı ki, Milli Eğitim Bakanlığından alınan geçici görevlendirme Büyükşehir Belediyesi adına alınmış olup, Şirket personeli alım işinde öğretmen temin edilmesinin mevzuata aykırı olduğu, ayrıca doğrudan öğretmenlere ödenmesi gereken ek ders ücretlerinin Belediye Şirketine ödendiği ve herhangi bir sosyal güvenlik primi ödemesinde bulunulmadığı görülmüştür.

Bununla birlikte, özel hukuk hükümlerine tabi Şirkette ek ders görevi verilebilmesi de mümkün bulunmamaktadır. 657 sayılı Kanun’a tabi bir memurun, herhangi bir şirket bünyesinde sosyal sigorta tescili yapılarak veya yapılmaksızın çalıştırılması, çalışmalarının karşılığında belirlenen tutarlarda kazanç temin edilmesi mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bulguya riayet edileceği belirtilmiştir.

Netice olarak, 657 sayılı Kanun’a tabi personelin 696 sayılı KHK kapsamında gerçekleştirilen personel temin işleri kapsamından çıkarılması, bu kapsamdaki personel için yapılacak ödemelerin yükleniciye değil İdare tarafından bizzat öğretmenlerin kendilerine yapılması, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından izin alınmadan öğretmen çalıştırılmaması, izin verilen öğretmenlerin görevlendirmede geçen azami haftada 10 saatle (ayda 40 saat) sınırlı çalıştırılması hususlarının dikkate alınmasının özem arz ettiği değerlendirilmektedir.