2023 Yılı Akaryakıt ve Seçici Katalitik İndirgeme Sıvısı Mal Alım İşi ihalesinin kapsamına diğer muhtelif işler dâhil edilmiş ve bu durumun rekabet ortamının oluşmasına engel olduğu anlaşılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde;

“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” denilmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde;

“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü yer almaktadır.

Yapılan incelemede, söz konusu Akaryakıt ve Seçici Katalitik İndirgeme Sıvısı Mal Alım İşinin İdari Şartnamesi Ek Listesinde, akaryakıt alımı dışında beton kesimi, beton kırımı, kazı işlemleri, çelik hasır ve döşenmesi, işçiliği ve saha beton dökülmesi gibi muhtelif işlerin olduğu tespit edilmiştir.

İdarenin 104 adet otomasyon sistemi kurulmuş akaryakıt istasyonu bulunmaktadır. Bu istasyonlara yüklenici firma tarafından taşınan akaryakıt, İdarenin araçlarına taşıt tanıma sistemi veya kartlı sistem ile yüklenmektedir. Bu kapsamda ihale edilen iş akaryakıt alım ihalesi olmasına karşın, İdari ve Teknik Şartnamelerde, ilave olarak aralarında doğal bağlantı olmayan beton kesimi, beton kırımı, kazı işlemleri, çelik hasır ve döşenmesi, işçiliği ve saha beton dökülmesi gibi muhtelif işlere yer verilmiştir. Bu durum, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olmasının yanı sıra rekabetin oluşmasını da engeller mahiyettedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bahsi geçen ihale içerisindeki iş kalemleri arasında doğal bağlantı bulunduğu, akaryakıtın İdare depolarına aktarılmasının süreç içerisinde son işlem olduğu ve rekabeti engelleyici bir durumun bulunmadığı belirtilerek, bulguda bahsi geçen 104 adet otomasyon sisteminin büyük çoğunluğu itfaiye birimlerinde bulunduğu bu bağlamda Belediyenin akaryakıt hizmeti verdiği farklı noktalarda herhangi bir aksaklığa mahal vermeyecek şekilde devamının sağlanması ve tek elden yönetilmesinin yüksek derecede önem arz ettiği ifade edilmiştir. Ancak İdare tarafından her ne kadar ihale içerisinde yer alan iş kalemlerinin akaryakıt alımı ile aralarında doğal bağlantı olduğu ve rekabeti engellemediği ifade edilse de beton kesimi, beton kırımı, kazı işlemleri, çelik hasır ve döşenmesi, işçiliği ve saha beton dökülmesi vb. iş kalemlerinin en büyük kısmı akaryakıt alımı olan ihale ile doğal bağlantısı olmadığı düşünülmekle birlikte akaryakıt dağıtım şirketlerinin veya bayilerinin bu tür iş kalemlerini yerine getirememesinden kaynaklı ihaleye katılımı düşürmektedir. Nitekim ihaleye katılan istekliler arasından yalnızca bir isteklinin teklifinin geçerli olduğu görülmüştür.

Sonuç olarak; aralarında doğal bağlantı bulunmayan işlerin ayrı ayrı ihale edilmesi gerekmektedir.