Kurum tarafından kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan satılan taşınmazlar ile ilgili muhasebe kayıtlarının hatalı olduğu tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin (MİBMY) Maddi Duran Varlıkları düzenleyen “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinde maddi duran varlıkların satılmasına ilişkin;

“…….Henüz kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan herhangi bir nedenle elden çıkarılanlar, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır…..

…..Amortisman ayrılmış olan varlıkların net değeri, kayıtlı değerden ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan tutardır. Devir ve trampa satış hükmündedir. Maddi duran varlıkların satış işlemleri sırasında; amortismana tabi olanlarda net değeri,

diğerlerinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında fark olması durumunda, öncelikle oluşan olumlu veya olumsuz, ilgili varlık hesabı ve gelir veya gider hesaplarına kaydedilerek satış işlemi muhasebeleştirilir.” denilmektedir.

MİBMY’nin 250 Arazi ve Arsalar Hesabını düzenleyen “Hesabın işleyişi” başlıklı 189’uncu maddesinde; satılan taşınmazların kayıtlı değerleri üzerinden kayıtlardan çıkarılması ve kayıtlı bedel ile satış bedeli arasındaki olumlu/olumsuz farkların 600/630 hesaplarına, satış bedellerinin ise 100 Kasa veya 102 Bankalar hesabına ve ilgili bütçe hesaplarına kaydedileceği belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere, kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan herhangi bir nedenle elden çıkarılanların, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınması, akabinde olumlu/olumsuz farkların 600/630 hesaplarına kaydedilmesi gerekmektedir.

Ancak taşınmaz satışlarına ve kayıtlarına ilişkin yapılan incelenmesi sonucunda, taşınmazlara ilişkin envanter ve değerleme çalışmasının yapılmaması sebebiyle satışı yapılan toplam değeri 2.539.093,05 TL olan taşınmazların satış bedelleri Mahalli İdareler 2018 Yılı Detaylı Hesap Planın’da olmayan “600.6.1.5.1 Arsa Satışı Geliri” olarak muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Sonuç olarak, Kurum tarafından taşınmaz envanterinin sağlıklı bir şekilde çıkarılması, muhasebe ile taşınmaz bilgi sisteminin entegrasyonunun sağlanması, taşınmaz programı üzerinden taşınmazların kayıtlı değerlerinin açık bir şekilde yer almasını sağlayacak bilgilere yer verilmesi, satışı yapılan taşınmazların kayıtlı değerleri üzerinden kayıtlardan çıkarılması gerekmektedir. Bu durum hem taşınmazların kayıtlı değerleri üzerinden kayıtlarda izlenmesi hem de taşınmazlara yönelik mali nitelikteki işlemlerin mevzuata uygun şekilde yerine getirilmesi açısından önem arz etmektedir.

Bu durumun mevcudiyeti 600 Gelirler Hesabının 2.539.093,05TL fazla gösterilmesine sebep olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; “Kurumumuz tarafından taşınmaz envanterinin çıkarılması, muhasebe ile taşınmaz bilgi sisteminin entegrasyonunun sağlanması, taşınmaz programı üzerinden taşınmazların kayıtlı değerinin açık bir şekilde anlaşılması ve satış yapıldığında ise kayıtlı değerleri üzerinden çıkarılması gerektiği hususu, İdaremizin taşınmaz kayıtlarını

oluşturan Emlak ve İstimlak Müdürlüğümüze ve kurum iş/işlemlerinin yürütüldüğü SAYSİS programını idare eden Bilgi İşlem Müdürlüğümüze iletilmiş olup; bu konudaki sistematik çalışmaların işbirliği ile yürütülmesinin sağlanması, mevcut bulguda yer alan eksikliklerin bir an önce giderilmesi noktasında gereken dikkat ve özenin gösterilmesi dile getirilmiştir.” denilmiştir.

Sonuç olarak İdare bulguyu kabul edip taşınmaz envanterinin çıkarılması, muhasebe ile taşınmaz bilgi sisteminin entegrasyonunun sağlanması, taşınmaz programı üzerinden taşınmazların kayıtlı değerinin açık bir şekilde anlaşılması ve satış yapıldığında ise kayıtlı değerleri üzerinden çıkarılması için gereken dikkat ve özenin gösterilmesi sağlanacağını belirtilmiştir.

Ancak 2018 yılı mali rapor ve tablolarında 600 Gelirler Hesabı 2.539.093,05 TL hatalı bilgi içermektedir.