Kamu İdaresinin kiraya vermiş olduğu taşınmazı bulunmasına rağmen söz konusu taşınmazlar kayıtlı değerleri üzerinden 990 Kiraya Verilen Veya İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabında, ve bu gayrimenkullerden elde edilen gelirler 993 Maddi Duran Varlıkların Kira Ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabında izlenmediği görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 437’nci maddesinde nazım hesapların; varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarında izlenmeyen ve muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile idarenin muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ve gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanıldığı belirtilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in Kiraya verilen veya irtifak hakkı tesis edilen maddi duran varlıklarla ilgili düzenlemelerin bulunduğu 533’üncü maddesine göre; kiraya verilen taşınmazlar ile üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlara ilişkin belgeler muhasebe birimlerine verildiğinde, sözleşmenin başında kayıtlı değerleri üzerinden 990 Kiraya Verilen İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabına borç, 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabına alacak; diğer taraftan toplam kira ve irtifak hakkı tesisi gelirleri tahsil edileceği yıllara göre 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabının bölümlenmiş yardımcı hesaplarına borç, 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabına alacak kaydedilecektir.

Dönem sonlarında, 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabının bölümlenmiş yardımcı hesaplarında kayıtlı tutarlar sürenin güncellenmesi amacıyla bu hesaba borç ve alacak kaydedilecektir.

Kira ve irtifak hakkı tesisi gelirleri tahsil edildiğinde 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabına borç, 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabına alacak kaydedilir. Kira sözleşmesi ya da irtifak hakkı tesisi süresi sona erdiğinde 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabına borç, 990 Kiraya Verilen, İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabına alacak kaydedilecektir.

Nazım hesapların kullanılmaması, kamu idarelerinin varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemlerin, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemlerin ve gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerin izlenmesini güçleştirmektedir.

Yozgat Bozok Üniversitesi muhasebe birimince, bilançoda kayıtlı duran varlıklardan kiraya verilenlerin izlenmesi için 990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hesabı, bu taşınmazlardan elde edilecek toplam kira gelirleri ile irtifak hakkı gelirlerinin yıllar itibarıyla izlenmesi için ise 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı kullanılması gerekmektedir.

Kurum tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup, kiraya verilen gayrimenkullerin ve bunlardan elde edilen gelirlerin nazım hesaplarda takibinin 2021 yılı itibariyle muhasebe birimince yapılmaya başlandığı ve bundan sonraki süreçte bulguda belirtilen muhasebe kayıtlarının mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılmaya devam edeceği bildirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle kiraya verilen duran varlıklar ve bunlardan elde edilen gelirlerin, 990 Kiraya Verilen Veya İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabı, 993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı ile 999 Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabında izlenerek, bu işlemlerin mali tablolara yansıtılması gerektiği değerlendirilmektedir.