Üniversitenin bazı bilimsel araştırma altyapı projelerinin, bilimsel araştırma amacından çok, başta Üniversite Hastanesi olmak üzere Üniversitenin bazı birimlerinin tıbbi cihaz ve diğer demirbaş ihtiyacını karşılama amacına yönelik olduğu görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 4’üncü maddesinde; “Yükseköğretimin amacı:

…

1. Yükseköğretim kurumları olarak yüksek düzeyde bilimsel çalışma ve araştırma yapmak, bilgi ve teknoloji üretmek, bilim verilerini yaymak, ulusal alanda gelişme ve kalkınmaya destek olmak …" denilmektedir.

   Aynı Kanun’un “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (b) fıkrasında ise döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 5'inin, üniversite bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılacağı belirtilmektedir.

   Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)bendinde bilimsel araştırma projesinin; tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması beklenen bilimsel içerikli, yükseköğretim kurumu içi ve/veya dışı, ulusal ve/veya uluslararası kurum ya da kuruluşların katılımlarıyla da yapılabilecek projeler ile bilim insanı yetiştirme ve araştırma altyapısı kurma ve geliştirme projelerini ifade ettiği düzenlemesi bulunmaktadır.

   Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönergesi’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde bilimsel araştırma projesinin, tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime evrensel veya ulusal ölçülerde katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması beklenen projeler olduğu belirtilmektedir.

   Bu düzenlemelere göre Üniversite, bilimsel çalışma ve araştırma yapmak, bilgi ve teknoloji üretmek, ulusal gelişme ve kalkınmaya destek olmakla görevlidir. Özel bütçeye aktarılan %5’lik paylar ise ancak bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılabilecektir. Bir bilimsel araştırma projesinden ise tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime ulusal veya evrensel ölçüde katkı yapması, teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması beklenmektedir. Bilimsel araştırma projesi yapılmasındaki maksat bir tıbbi cihazın veya taşınır malın alınarak kullanılması değil yeni bir bilgi ve teknoloji ortaya koyulmasıdır.

   
   

   Bilimsel araştırma projeleri bütçesinden alınan taşınır mallara ait özet bilgiler aşağıda yer almaktadır.

   ‌Tablo 5: Bilimsel Araştırma Proje Bütçesinden Satın Alınan Taşınırların Harcama Bilgileri

   Taşınır Mal Türü	Toplam Harcanan (TL)	Proje sayısı
   Bilgisayar Alımları	476.341,08	24
   Diğer Dayanıklı Mal ve Malzeme Alımları	1.105.370,35	93
   Diğer Makine Teçhizat Alımları	1.263.832,92	37
   Laboratuar Cihazı Alımları	717.301,35	40
   Tıbbi Cihaz Alımları	3.672.184,66	3

   Bilimsel araştırma projelerinin bazıları sadece başta tıbbi cihaz olmak üzere taşınır mal satın alınmasına ilişkin oluşturulan bütçelerin uygulanması yoluyla gerçekleştirilmektedir. Bu tür projelerden bazılarına aşağıda yer verilmektedir.

   ‌Tablo 6: Taşınır Mal Satın Alınan Muhtelif Projeler

   Proje Adı	Proje Bütçe Kalemleri	Harcama Tutarı TL (KDV Hariç)
   Meme Kanserli Hastalarda Neoadjuvan Kemoterapiye Yanıt Değerlendirmesinde Ultrason Elastografi Etkinliği	Üst düzey elastografi özellikli ultrason cihazı	699.840,00
   Meme Kitlelerinin Malign Bening Ayrımında ve Memede Ek Kanser Odağı Saptamada Tomosentez ve Kontrastlı Mamografinin Etkinliğinin Karşılaştırması	Mamografi cihazı	1.998.000,00
   Van Gölü Havzasında Unutulmaya Yüz Tutmuş Bağcılık Kültürünün Yaşatılması ve Bağcılığın Yöre Ekonomisine Kazandırılması	Damlama Sulama Sistemi Kurulumu	41.300,00
   	İhata Tel Çit Kurulumu	82.600,00
   Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Biriminin Ar-Ge Altyapısının Sürdürülebilirliği	Masaüstü Bilgisayar	47.200,00
   	Derin Dondurucu	37.760,00
   	BAPSIS 2022 Sürümü	84.500,00
   	Personel Eğitim Giderleri (2 Yıllık)	15.000,00
   Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Kliniği Ameliyathane Altyapısının Güçlendirilmesi Kulak Cerrahileri Koklear İmplantasyon Posterior Kafa Tabanı Cerrahisi ve Endolaringeal Mikrocerrahi İmkanlarının Arttırılması	Üst Düzey KBB Ameliyat Mikroskobu	972.000,00
   Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde Kurumsal Kimlik İmaj ve Hafıza	Dizüstü Bilgisayar	84.016,00
   	Kalemli Tablet	20.119,00
   	Bellek Kartı 64 GB	1.888,00
   	Çekim Ekipmanı	253.995,00
   	Ekran	14.443,20
   	Fotoğraf Makinası	57.029,40
   	Fotoğraf Makinası Lensi	63.130,00
   	Gimball	18.555,50
   	Grafik Tablet	7.215,70

   
   

   	Hafıza Kartı	7.493,00
   	HDMI Kablo	354,00
   	HDSLR Kit	13.570,00
   	Kablolu Tetikleyici	1.888,00
   	Kablosuz El Mikrofonu	10.620,00
   	Kablosuz Mikrofon	14.632,00
   	Kablosuz Mouse	1.604,80
   	Kablosuz Yaka Microfonu	6.478,20
   	Lithium-ion Batarya	4.484,00
   	Mikrofon Sehpası	2.006,00
   	SD Hafıza Kartı	3.540,00
   	Ses Kayıt Cihazı	7.664,10
   	Ses Sistemi Hoparlör	6.183,20
   	Tripod	16.815,00
   	Tripod Kit	6.236,30
   	Video Yakalama Kartı	4.838,00
   	XQD Hafıza Kartı	5.015,00
   Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Biriminin Teknik Altyapısının Modernizasyonu ve Kalite Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi	Çok fonksyonlu yazıcı	2.140,70
   	Yazıcı Kartuşu	25.544,64
   	Akademik Veri Yönetim Sistemi Açık Arşiv Yazılım Modülü	40.000,00
   	Akademik Veri Yönetim Sistemi Araştırma Grupları Yazılım Modülü	40.000,00
   	AVESİS Sürdürülebilirlik Modülü	34.000,00
   	BAPSİS Çevrimiçi Teklif Verme Modülü	36.000,00
   	BAPSİS Hakem Ödeme İşlemleri Modülü	35.000,00
   	ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi denetim ve Belgendirmesi	3.422,00
   	Klima	19.387,40

   
   

   Yukarıda yer verilen altyapı projelerinin içerik olarak, bilimsel bir çıktı elde etmekten ziyade bir cihazın satın alınarak kullanıma verilmesine yönelik olduğu, çoğunlukla Üniversite birimlerinin ihtiyaç duyduğu taşınırların satın alınmasının amaçlandığı, projelerin bütçesinde taşınır alımı dışında bir kalem olmadığı, projelerde biçimsel şartlar sağlanmasına karşın söz konusu cihazların ve taşınırların bilimsel araştırma projesi kapsamında alınması zorunluluğunun nedeninin açıklanmadığı ve bilgi ve teknoloji üretme yönünün bulunmadığı görülmüştür.

   Ayrıca Üniversite hastanesinin mali yönetimi, döner sermaye işletmesi kapsamında yürütülmekte olup döner sermayenin özel bütçeden katkı almaması ve kendi giderlerini kendi gelirleriyle karşılaması esas olduğundan altyapı projelerinin hastanenin cihaz ihtiyaçları için kullanılması, döner sermayeye dolaylı olarak kaynak aktarılması anlamına gelmektedir.

   
   

   Kamu İdaresi cevabında, ilgili cihazların projelerin gerçekleştirilmesinde, yayın yapılmasında ve araştırmacı yetiştirilmesinde katkıları ele alınarak geniş bir perspektifte değerlendirme yapıldığında salt alt yapı desteği olarak değerlendirilmemesi gerektiği ifade edilmiştir. Ancak bulguda yer verildiği üzere bazı projelerin bütçesinde taşınır alımı dışında bir kalem bulunmamakta ve söz konusu taşınırların bilimsel araştırma çalışmaları ve yapılacak yayınlar için zorunlu nitelik taşıdığına açıklama getirilmemektedir.

   Sonuç olarak; Üniversite tarafından yürütülen altyapı projelerinin bilgi ve teknoloji üretmesi, bilime ulusal veya evrensel ölçüde katkı sağlaması gerekmekte olup ihtiyaç duyulan cihazların temini veya döner sermayeye kaynak sağlanması amacını taşımaması gerektiği değerlendirilmektedir.