4857 sayılı İş Kanunu’nun “Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri” başlıklı 53’üncü maddesinde işçilere yıllık izin verileceği ve yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği;

“Yıllık ücretli iznin uygulanması” başlıklı 56’ncı maddesinde yıllık iznin 53’üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesinin zorunlu olduğu;

“Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti” başlıklı 59’uncu maddesinde iş

sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretin sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceği;

“İzinlere ilişkin düzenlemeler” başlıklı 60’ıncı maddesinde ise yıllık ücretli izinlerin, yürütülen işlerin niteliğine göre yıl boyunca hangi dönemlerde kullanılacağının, izinlerin ne suretle ve kimler tarafından verileceği veya sıraya bağlı tutulacağının, yıllık iznin faydalı olması için işveren tarafından alınması gereken tedbirler ve izinlerin kullanılması konusuna ilişkin usullerin ve işverence tutulması zorunlu kayıtların şeklinin nasıl olacağının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir Yönetmelik ile gösterileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan 4857 sayılı Kanun’un yıllık ücretli izin hakkını düzenleyen maddelerine göre işçilerin yıllık ücretli izin hakkından feragat etmesine cevaz verilmemekte, işverenin de işçilere sürekli bir şekilde yıllık izin vermesi zorunlu tutulmaktadır. Aksi bir uygulamada, hem işçi yıllık dinlenme sürelerini gerçekleştirmeyerek Kanun hükümleri ile ulaşılmak istenen amaca aykırı işlem yapılmakta hem de işçi emekli olduğunda veya iş sözleşmesi son bulduğunda yasa hükmü gereği yıllık ücretli izin hakkı ücret alacağına dönüşmektedir.

Kullanılmayan izinlerin son ücret üzerinden ödenmesi, işçilerin izin kullanmaktan kaçınarak feragat edebilmelerine neden olmaktadır. Kurum veya birim yetkililerinin buna izin vermemesi, Anayasal bir hak olan izni, işçilere kullandırması gerekir. Zira birikmiş izin alacaklarının ücrete dönüşmesi halinde, kurum bütçesine mali açıdan yüksek tutarlı bir yük getirdiği açıktır.

2018 mali yılına ilişkin hesap ve işlemlerin incelenmesi sonucunda; İdare bünyesinde 3.687 kadrolu işçinin görev yaptığı, görev yapan işçilerden 1.957 kişinin yıllık ücretli izin hakkı bulunduğu, yıllık ücretli izin hakkı bulunan bu işçilerden 1’inin 300 iş gününün üzerinde, 5’inin 200 ila 300 iş günü arasında, 45’inin 100 ila 200 iş günü arasında, 17’sinin ise 90 ila 100 iş günü arasında yıllık ücretli izin hakkı bulunduğu; ayrıca, 1.957 kişinin toplam 51.158 iş günü yıllık ücretli izin hakkına sahip olduğu, 51.158 iş gününden 7.316’sının ise 1992-2012 yılları arasında hak kazanılan ücretli yıllık izinlerden.oluştuğu tespit edilmiştir.

İşçilere ücretli yıllık izinlerinin mevzuat ve sözleşme hükümlerinin öngördüğü şekilde kullandırılması, bu suretle Kurum için ileride doğması muhtemel ödeme yükünün önüne geçilmesi ve 4857 sayılı Kanun’un işçilerin dinlendirilmesi ile ulaşmak istediği amaca uygun

hareket edilmesi açısından daha uygun olacağı düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “İlgi bulguda, “İdare bünyesinde görev yapan 3.687 kadrolu işçi bulunduğu, bu işçilerden ücretli yıllık izin hakkı bulunan 1.957 kişi olduğu, yıllık ücretli izin hakkı bulunan bu işçilerden 1’inin 300 işgünü üzerinde, 5’inin 200 ila 300 işgünü arasında, 45’inin 100 ila 200 işgünü arasında, 17’sinin ise 90 ila 100 işgünü arasında yıllık ücretli izin hakkı bulunduğu ayrıca 1.957 kişinin toplam 51.158 işgünü yıllık ücretli izin hakkına sahip olduğu, 51.158 işgününden 7.316’sının ise 1992-20125 yılları arasında hak kazanılan yıllık ücretli izinlerden oluştuğu tespit edilmiştir” denilmektedir.

Bu tespit çerçevesinde işçi personelin hak ettikleri yıllık izinlerini bir program dahilinde hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi için 22.01.2018 tarihli ve E.20170167685 sayılı Tebliğ gereğince, 2018 Şubat ayından itibaren işçi personelin geçmiş yıllara ait yıllık izinlerinin kullandırılmasına başlanmıştır.

17.05.2019 tarihi itibari ile İdaremiz bünyesinde görev yapan işçilerden ücretli yıllık izin hakkı bulunan işçi personel sayısının 1.957 kişiden 1.472 kişiye düştüğü, yıllık ücretli izin hakkı bulunan bu işçilerden 300 iş günü ve üzerinde ücretli yıllık izni bulunan personelin kalmadığı, 100 ila 200 işgünü arasında 45 işçi personel var iken bu sayının 37’ye düştüğü, 90 ila 100 işgünü arasında yıllık ücretli izin hakkı bulunan 17 kişi var iken bu sayının ise 16’ya düştüğü görülmektedir.

Ayrıca toplam 51.158 işgünü yıllık ücretli iznin 39.013’a düştüğü, 1992-2012 yılları arasında hak kazanılan yıllık ücretli izinlerin ise 7.316 işgününden 5.963 iş gününe düştüğü bilgisi kayıtlarımızda yer almaktadır.

Görüldüğü üzere işçi personelimize ait biriken yıllık izinlerin kullandırılmasına yönelik başlatılmış olan çalışmalarla kullanılmamış işçi ücretli izinlerinde düşüş devam etmekte olup, uygulama İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü’nce sıkı bir şekilde takip edilmek suretiyle öngörülen amacı gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. ” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; bulguda belirtilen görüşler doğrultusunda uygulama yapılacağı ifade edildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.