Bazı mal ve hizmet alımlarının ilgili olduğu mali yılda muhasebeleştirilmeksizin cari yıl olan 2021 yılında giderleştirilerek 320-Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 320-Bütçe Emanetleri Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 248’inci maddesinde, bu hesabın, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 249’uncu maddesinde, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı malî yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen bütçe emanetlerinin bütçeye gelir kaydedileceği ve gelir kaydedilen tutarların, mahkeme kararı üzerine ödeneceği; “Hesabın işleyişi” başlıklı 250’nci maddesinde ise dönem sonunda bu hesabın zaman aşımı sürelerine göre bölümlenmiş alt hesaplarında kayıtlı tutarların, zaman aşımı sürelerini güncellemek için bu hesaba alacak ve borç kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, Yönetmelik’in “Ödeneklerin iptali ve devri” başlıklı 39’uncu maddesine göre, yılsonunda kullanılmayan ödenekler bütün düzeyleri belirtilerek iptal edilir. Ancak, şartlı, tahsisi mahiyette ve mevzuatı gereği ertesi yıla devri gereken ödenekler devir gerekçesi belirtilerek devredilir. Devredilen ödenek yeni yıl bütçesinde açılacak tertiplere ödenek kaydedilir.

Bu bağlamda, 320-Bütçe Emanetleri Hesabının mal ve hizmet alımının yapıldığı mali yıl içerisinde veya en geç mali yılsonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılması, yılsonunda kullanılmayan ödeneklerin bütün düzeyleri belirtilerek iptal edilmesi, devri gereken ödeneklerin ise devir gerekçesi belirtilerek devredilmesi gerekmektedir. Ayrıca, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı mali yılda ödenemeyen tutarların 320-Bütçe Emanetleri Hesabında muhasebeleştirildikten sonra, dönem sonlarında bu hesabın zamanaşımı sürelerine göre bölümlenmiş alt hesaplarında zamanaşımı sürelerini güncellemek için bu hesaba alacak ve borç kayıtlarının yapılması ve malın alındığı veya hizmetin yapıldığı malî yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen bütçe emanetlerinin bütçeye gelir kaydedilmesi, gelir kaydedilen tutarların ise mahkeme kararı üzerine ödenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İdare tarafından 2018, 2019 ve 2020 yıllarında gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarından bazılarının cari yılda 320-Bütçe Emanetleri Hesabının 01 alt koduna kaydedilerek muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir. İdarenin önceki yıllarda gerçekleştirdiği mal ve hizmet alımlarından bazılarını cari yılda muhasebeleştirmesi gerekse ödeneklerin ait olduğu mali yılda kullanılamamasına gerekse 320-Bütçe Emanetleri Hesabının, zamanaşımı süreleri

itibariyle oluşturulmuş alt kodlarında doğru bir şekilde izlenmemesine neden olmaktadır. Ayrıca önceki dönemlerde yapılan mal ve hizmet alımlarının cari yılda giderleştirilmesi muhasebenin temel ilkelerinden dönemsellik ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda bahsi geçen eksikliğin giderilmesi için gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, mal ve hizmet alımlarının, ödeneklerin iptal edilmeden kullanılması için malın alındığı veya hizmetin gerçekleştirildiği mali yıl içerisinde, en geç mali yılsonunda 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alınması, dönem sonlarında zamanaşımı sürelerine göre oluşturulmuş alt kodların güncellenmesi, mal ve hizmet alımının gerçekleştirildiği mali yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar ödenmeyen tutarların ise bütçeye gelir kaydedilmesi suretiyle muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.