Vilayetler Birliği muhasebe kayıtları ve mali tablolarının incelenmesi neticesinde; 2018 yılı içinde Vilayetler Birliğinin mülkiyetinde olan taşınmazlara ilişkin yapım işleri olduğu halde, bunların 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında takip edilmeyip direkt olarak giderleştirildiği görülmüştür.

258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı ile ilgili olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesabın niteliği” başlıklı 204’üncü maddesinde;

“Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.”

“Hesabın işleyişi” başlıklı 205’inci maddesinde;

“(1) Yapılmakta olan yatırımlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Gerek yılı içerisinde gerekse yıllara sari olarak yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak tutarlar, bir taraftan bu hesaba borç, kesintiler ilgili hesaplara, ödenecek tutar 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Söz konusu tutar taahhütler hesabında izlenen bir taahhüde ilişkin bir ödeme ise, 921-Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabına borç, 920-Gider Taahhütleri Hesabına alacak kaydedilir.

   3. Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce mevcut olan yapılmakta olan yatırımlardan envanteri yapılanların tespit edilen değerleri bu hesaba borç, 500-Net Değer/Sermaye Hesabına alacak kaydedilir. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği yıldan önce başlayan ve hakediş ödemesi yapılan işlere ait tutarlar, ilk hakediş ödemesinde bu hesaba borç, 500-Net Değer/Sermaye Hesabına alacak kaydedilir.

   4. Yapılmakta olan yatırımlar hesabında kayıtlı tutarların yılsonunda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu varlığın değerinde ortaya çıkan artışlar bu hesaba borç, 698-Enflasyon Düzeltmesi Hesabına alacak kaydedilir.

2. Alacak

   
   

   1. Tamamlanıp geçici kabulü yapılan işlere ilişkin tutarlar bu hesaba alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir.

   2. Henüz tamamlanmadan satış, devir ve benzeri yollarla elden çıkarılan tutarlar, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, elden çıkarma bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600-Gelirler Hesabına alacak, elden çıkarma bedeli 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara, elden çıkarma bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan elden çıkarma değeri 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.” denilmektedir.

Buna göre, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı, kamu idarelerine ait yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her giderin geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.

Yapılan incelemelerde, Vilayetler Birliğinin mülkiyetinde olan taşınmazlara ilişkin yapım işlerinin Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları tarafından yürütüldüğü, hakediş bedeli karşılığında Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına para gönderildiği, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına gönderilen tutarların 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında takip edilmediği görülmüş olup, yapılmakta olan yapım işleri 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında takip edilmelidir. Yapım işlerinin ilgili hesapta izlenilmemesi mali tabloların doğru ve güvenilir bilgi üretmesini engellemektedir.

2018 yıl sonu itibariyle Vilayetler Birliği tarafından İzmir Vilayetler Evi tadilatı için Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına gönderilen 12.884.979,81 Türk Lirası, Vilayetler Birliği Ayvalık Eğitim ve Dinlenme Tesisi tadilatı için Balıkesir Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına gönderilen 4.000.000 Türk Lirası’dır.

Yukarıdaki hükümler doğrultusunda yapılmakta olan yapım işlerinin doğrudan giderleştirilmeden geçici kabul yapılana kadar 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında izlenmesi ve bu hesapta biriken yapım işlerine ait tutarların, geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılması gerekmektedir. Vilayetler Birliğinin mülkiyetinde olan taşınmazlara ilişkin yapım işleri olduğu halde, bunların 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında takip edilmemesi mali tablolarda 16.884.979,81 Türk Lirası hataya neden olmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “Yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanaklar ve diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgelerin temini sağlanarak, geçici ve kesin kabulü yapılan işlerin muhasebe kayıtları bu doğrultuda yapılacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında bulguda belirtilen hususlara katıldığını ve gerekli düzeltme işlemlerinin yapılacağı bildirilmiştir.

Vilayetler Birliğine ait taşınmazlara yatırım mahiyetinde olan harcamaların geçici

kabule kadar 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında takip edilmemesi Bilanço ve Gelir Tablosunda 16.884.979,81 Türk Lirası hataya neden olmaktadır.