Kamu İdaresinin hesap ve işlemlerinin incelenmesinde, mal alımları için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yapılan harcamaların toplam tutarının, idarenin bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerin %10'unu aşmasına rağmen Kamu İhale Kurulunun uygun görüşünün alınmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62'nci maddesinin (ı) bendinde, “Bu Kanunun 21 ve 22'nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10'unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” denilmektedir.

Aynı Kanunun 60'ıncı maddesinin son fıkrasında; 62'nci maddede belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da “Görevlilerin Ceza Sorumluluğu”na ilişkin müeyyidelerin uygulanacağı belirtilmektedir.

4734 sayılı Kanunun 53'üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Kamu İhale Genel Tebliğinin 2020 yılında uygulanan (21.3) numaralı maddesinde ise; “Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin 4734 sayılı Kanunun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin %10 oranını aşıp aşmadıklarını takip edeceklerdir. Kurum ve kuruluşlar ilgili veya bağlı birimlerine mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ödeneklerinin aktarılması ile ilgili işlemleri yaparken veya bunların harcamalarını belirlerken bu durumu göz önünde bulunduracaklardır.” hükümleri bulunmaktadır.

31.12.2020 tarihli 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 62’nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğde de bu konu aşağıdaki şekilde yer almıştır: “(3) Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ve 22 nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından, yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarı dikkate alınır. Mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranı hesaplanır. (4) Bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından % 10 oranının aşılıp aşılmadığı takip edilerek ödenek aktarılırken veya harcama yapılırken bu durum göz önünde bulundurulur...”

Kamu İdaresinin 2020 yılı içinde 4734 sayılı Kanunun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptığı mal alımlarına bakıldığında, mal alımları doğrudan temin/pazarlık harcamalarının 1.184.392,03 TL, hizmet alımları doğrudan temin/pazarlık harcamalarının ise 306.995,32 TL olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır. İdarenin 2020 yılı bütçesine bu amaçla koyulan ödenek ile gerçekleşme yüzdelerine bakıldığında mal alımları için %13,6; hizmet alımları için %17,6; Yapım işleri için %0,03 olduğu görülmüştür. Görüldüğü gibi mal ve hizmet alımları için belirlenen limitler aşılmış ve bu işlemlerle ilgili olarak Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmamıştır.

Üniversite tarafından limit aşımının aralık ayındaki zorunlu ve ivedi alımlardan kaynaklandığı ve bu nedenle izin alma sürecinin tamamlanamadığı ifade edilse de mali disiplin açısından yasal limitlere titizlikle uyulması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, mal ve hizmet alımları için 4734 sayılı kanunun 21/f ve 22/d kapsamında yapılan harcamaların toplam ödeneklerin %10'unu aşıp aşmadığının takip edilmesi ve aştığı durumda ise Kamu İhale Kurulunun uygun görüşünün alınması gerekmekte olduğu değerlendirilmiştir.