Kamu idaresi tarafından gerçekleştirilen ve satışa konu olmayan harcamalara ait katma değer vergisinin giderleştirilmesi veya aktifleştirilmesi gerekirken indirim konusu yapıldığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 153’üncü maddesine göre; Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisi’ni (KDV) indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.

Yönetmelik’in 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının işleyişini düzenleyen 154’üncü maddesinde ise;

“1) Kurumların katma değer vergisi tahsilatı yaptıkları faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet alımları nedeniyle yapılan giderin, Katma Değer Vergisi hariç tutarı 630-Giderler Hesabına veya aktifleştirilecek bir unsur ise ilgili hesaba borç, indirilecek katma değer vergisi tutarı bu hesaba borç (…) kaydedilir.” denilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in 151’inci maddesinde; bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabında izleneceği belirtilmiş olup,

Hesabın işleyişinin anlatıldığı 152’nci maddesinde ise; ay sonlarında, devreden katma değer vergisi hesabı ile indirilecek katma değer vergisi hesabının borç bakiyeleri toplamı, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak bakiyesinden fazla ise, sonraki döneme devreden katma değer vergisi tutarının 190 No.lu hesaba borç; hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı, devreden katma değer vergisi hesabı ile indirilecek katma değer vergisi hesabının borç kalanları toplamından fazla ise, söz konusu farkın 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

KDV Genel Uygulama Tebliği'nin “Mükellefiyet” başlıklı bölümünde yer alan ‘Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi’ başlığı altında “3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesinde sayılan; (…) belediyelerin (…) ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi değildir.” denilmektedir. Bu hükümden dolayı belediyelerin kuruluş amaçlarına uygun olan ve ticari niteliği bulunmayan faaliyetlerinin verginin konusuna dâhil edilmemesi gerekmektedir.

Dolayısıyla belediyeler katma değer vergisi tahsilatı yaptıkları faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmetler için ödedikleri KDV’yi, tahsil ettikleri hesaplanan KDV’den indirebilecek, bunun haricindeki KDV’leri ya giderleştirmek ya da ilgili oldukları varlık hesaplarının değerine ilave etmek sureti ile muhasebe kayıtlarına alacaklardır ayrıca her ay sonunda tahsil ettikleri KDV, indirime konu edilen KDV tutarından fazla ise aradaki farkın 360 No.lu hesaba kaydedilmek suretiyle KDV beyannamesi verilerek hazineye gönderilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; İdarenin satışa konu olmayan, kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış olunan mal veya hizmetler için ödenen KDV’nin indirim konusu yapıldığı, indirime konu KDV tutarının tahsil edilen KDV tutarından fazla olması sebebi ile aradaki farkın 190 Devreden Katma Değer Vergisi hesabına aktarıldığı tespit edilmiştir.

Mevzuata aykırı muhasebe uygulamaları nedeniyle bilançoda 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı fazla, ilgili varlık hesapları ya da 630 Giderler Hesabı eksik görünmekte olup bu bağlamda bilançoda 19 Diğer Dönen Varlıklar Hesap grubu ile faaliyet sonuçları tablosunda 630 Giderler Hesabı doğru ve güvenilir bilgi sunmamaktadır.

Ayrıca İdare tarafından KDV tutarlarının mevzuata aykırı muhasebe kayıtları nedeniyle indirime konu edilmesi sonucu tahsil edilen KDV’nin hazineye aktarılması yerine İdare bünyesinde bir kaynak oluşturulmak suretiyle hazineye ait verginin İdare tarafından kullanılmasını sağlamaktadır.

İdare her ne kadar düzeltme kaydı yaptığını belirtmişse de düzeltme kaydı, bir sonraki yıl yapıldığı için 2023 mali tablolarında söz konusu hesapların hatalı görünmesine engel olamamıştır

Sonuç olarak, mali tabloların doğru ve güvenilir bir biçimde veri üretebilmesi için, ticari faaliyet konusu olmayan giderlere ilişkin katma değer vergisinin indirim konusu yapılmaması ve 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabında izlenmemesi gerekmektedir.