Belediyenin kendi şirketinden (Yeşil Yıldırım Gıda Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.) ihalesiz olarak alımlar (doğrudan temin yöntemiyle) yaptığı; bu alımlar için fiyat araştırması yapılmadığı ve belli bir süreyi gerektiren alımlar için sözleşme imzalanmadığı tespit

edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 11’inci maddesinde; üst yöneticilerin kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlamaktan sorumlu oldukları ve bu sorumluluklarının gereklerini harcama yetkilileri aracılığıyla yerine getirecekleri belirtilmektedir. Aynı Kanun’un 8’inci maddesinde de; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi ve kullanılmasından sorumlu oldukları hüküm altına alınmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 'Temel İlkeler' başlıklı 5'inci maddesinde; idarelerin, ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları; eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği; ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 22’nci maddesinin son fıkrasında ise; doğrudan teminle alımlarda, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılmasının zorunlu olduğu vurgulanmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin (22.5.1.2.) numaralı maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanun’un 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, kısımlara bölünmesinin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği; (22.1.1.4) numaralı maddesinde ise, ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesinin zorunlu olduğuna ilişkin hüküm bulunmaktadır.

4734 sayılı Kanun’un “piyasada fiyat araştırması” yapılmasına vurgu yapan düzenlemesinden, bu şekilde temin edilecek ihtiyacın gerçek piyasa rayiçlerine uygunluğunun sağlanmasının zorunlu olduğu, bunu sağlamaya yönelik olarak, görevli kişi veya kişilerce gerekli her türlü piyasa fiyat araştırmasının yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Görevli kişilerce gerçekleştirilecek piyasa fiyat araştırmasının sağlıklı, gerçekçi ve kanıtlanabilir şekilde yapılması gerekmektedir. Görevli kişi veya kişilerce yapılacak piyasa araştırmasının sağlıklı ve gerçekçi tespitlere dayanması muhtemel idare zararlarının önlenmesi

açısından önemlidir. Piyasa fiyat araştırmasına yönelik çalışmaların somut, hesap edilebilir ve dayanaklarıyla birlikte kanıtlanabilir olması gereklidir.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin (22.1.1.3.) numaralı maddesinde ise, 4734 sayılı Kanun'un 22'nci maddesi kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanmasının zorunlu olduğu vurgulanmaktadır.

Asfalt üretim makinesi kiralanması hizmeti için kısımlara bölmek suretiyle doğrudan teminle alımlar gerçekleştirilmiştir. Bu hizmetler için Belediye şirketine 2019 yılında yaklaşık 2.000.000,00 TL ödeme yapılmıştır. Damperli kamyon ve iş makinesi kiralanması hizmeti için ise yaklaşık 300.000,00 TL ödenmiştir. Bu hizmet alımları için fiyat araştırması yapılmamış olup, hizmet bedellerini şirket belirlemiştir. Bu hizmetler için sözleşme de imzalanmamıştır.

Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlama sorumluluğu çerçevesinde, bütün alımlarda 4734 sayılı Kanun’da belirtilen temel ilkelere uyulması ve Belediye şirketinden ihalesiz alım yapılmaması gerekmektedir.