Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından hak sahiplerine yapılan ödemelerde gönderme emri belgesi düzenlenmediği, Belediye cari hesabının bulunduğu banka tarafından geliştirilen Toplu Ödeme Sistemi adı verilen elektronik ödeme sisteminin kullanıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Hazine Birliği” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan;

“Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini

yürüten muhasebe birimlerince gerçekleştirilen tahsilât ve ödeme işlemleri, güvenli elektronik imza kullanılarak veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenecek güvenlik kriterlerine uygun olarak elektronik ortamda verilecek talimatlar çerçevesinde bu Banka aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerini uygulama kapsamına almaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne istinaden, Maliye Bakanlığı tarafından Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilat İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar 18.06.2011 tarih ve 27968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idareleri için bakanlık tarafından herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 59’uncu maddesinde;

“Kurumca tahakkuk ettirilerek banka hesabından ilgililerin banka hesaplarına gönderilecek olan tutarlar, bankalarda açtırılan krediler ile aynı muhasebe biriminin farklı hesaplarına yapılan aktarmalarda gönderme emri düzenlenir. Gönderme emrinde, açtırılacak kredinin veya gönderilecek paranın ne şekilde ve ne gibi belge karşılığında ödeneceği açıklanır.

İki nüsha olan gönderme emri muhasebe yetkilisince görevlendirilecek bir memur tarafından günlük olarak banka yetkililerine zimmetle teslim edilir. Bu konuda görevlendirilecek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, ilgili birimce iki nüsha olarak düzenlenen “gönderme emri/döviz gönderme emri teslim tutanağı”nın (Örnek-53) banka yetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Tutanağın ilk nüshası bankada alıkonulur, ikinci nüshası ise görevli memura geri verilir ve bu nüsha açılacak ayrı bir dosya da tarih sırasına göre saklanır. Bankaca, gönderme emrinin bir nüshası alıkonulup, bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilen hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak banka hesap özet cetveli ile birlikte kuruma iade edilir.” denilmektedir.

Yapılan incelemelerde, Belediye banka hesaplarından yapılan ödemelerin Büyükşehir Belediyesi ile Vakıfbank Kahramanmaraş şubesi arasında yapılan protokol ile Belediye yetkililerince internet üzerinden elektronik ortamda yapılması sistemine geçildiği görülmüştür. Toplu ödeme sistemi adı verilen bu sistemde, ilgili bankanın ödeme sürecinde hiçbir dahli bulunmamaktadır. Belediye tarafından elektronik tablo (xls) formatında hazırlanan ödeme listesi, muhasebe birimi tarafından internet üzerinden bankanın sistemine yüklenmekte ve

ödeme işlemi gerçekleştirilmektedir. Toplu ödeme sisteminin genel bütçe kapsamı dışındaki diğer kamu idareleri tarafından yaygın olarak kullanıldığı, bankadan alınan bilgilerden anlaşılmaktadır.

Banka tarafından yazılımı yapılıp geliştirilen bir ödeme sisteminin, hali hazırda yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinde belirtilen gönderme emri düzenlemek suretiyle ödeme yapılması sistemine alternatif olarak kullanılmasının mevzuatla uyarlılığı bulunmamaktadır. Nitekim kamu elektronik ödeme sisteminin sadece genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kullanılma imkânı sağlayan düzenleme yapılmış, belediyeleri de içine alan genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idareleri için henüz Maliye Bakanlığı tarafından usul ve esaslar belirlenmemiştir.

Kamu idaresi cevabında; "Kurumumuzca yapılan tüm ödemeler T.Vakıflar Bankası Kahramanmaraş Çarşı Şubesi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Yapılan ödemeler için düzenlenen Gönderme Emri Belgelerinin sayısının fazla olmasından ve ilgililerin hesaplarına yapılacak EFT ve havalelerin daha hızlı ve doğru yapılması adına toplu ödeme sistemi kullanılmış olup, bugüne kadar olumsuz bir durumla karşılaşılmamıştır. Sistemin işleyişinde bankaya elektronik olarak gönderilen bilgilerle beraber ıslak imzalı olarak düzenlenen Gönderme Emri Belgeleri de gönderilmektedir. Bu şekilde banka hem evrak olarak (Gönderme Emri) hem de elektronik olarak kayıtları görerek işlemleri yapmaktadır.

Toplu Ödeme Sisteminin mevzuat eksikliği nedeniyle Denetim Raporunda bulgu olarak yer alması sonucunda, bundan sonraki ödemelerimizde Toplu Ödeme Sistemi kullanılmayacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi cevabında bulguya iştirak etmiş ve bundan sonra toplu ödeme sisteminin kullanılmayacağını belirtmiştir.

Ancak bulgu konusu tespitlerin düzeltilmesi 2019 ve sonraki yıllar uygulanacağından, 2018 mali yılı içerisinde toplu ödeme sistemi kullanılarak gerçekleştirilen ödemelerin mevzuata uygun yerine getirilmediği değerlendirilmektedir.