Kurumun ticari faaliyet kapsamına girmeyen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ödenen katma değer vergisi (KDV) indirim konusu yapılamayacak olmasına rağmen 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapılmıştır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesinde, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV'ye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin “2. Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi” başlıklı bölümünde “3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesinde sayılan; genel bütçeye dâhil idareler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, dernek ve vakıflar ile her türlü mesleki kuruluşların ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi değildir.” düzenlemesi yer almıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 153 üncü maddesinde; (2) Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinde, belediyelerin kuruluş amaçlarına uygun faaliyetlerinin verginin konusuna dahil edilmemesi gerektiği; fakat ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet niteliğindeki iş ve işlemlerinin verginin konusuna dahil edileceği belirtilmiştir. Buna göre belediyeler satışa konu olmayan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için ödediği KDV'yi indirim konusu yapamayacaklardır. İndirim konusu yapılmayacak bu tutarların 630 Giderler Hesabına veya ilgili varlık veya stoklar hesabının maliyetine eklenerek kaydedilmesi gerekmektedir.

Yılı içerisinde Belediyenin vergiye tabi teslim ve hizmetleri kapsamında 13.022,40 TL tutarında katma değer vergisi tahsilatı yaparak 391 Hesaplanan KDV Hesabına kaydedilmektedir. 191 İndirilecek KDV Hesabına 2018 yılı içerisinde 5.996.020,15 TL

tutarında kayıt yapıldığı ancak bu tutarın sadece 953.424,19 TL’lik kısmının kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında satılmak üzere inşa edilen binaların hakediş ödemelerinden oluştuğu için vergiye tabi teslim ve hizmetler kapsamında indirim konusu yapılabileceği değerlendirilmektedir. 5.042.595,96 TL (5.996.020,15-953.424,19) tutarındaki kısmının ise vergiye tabi işlemler nedeniyle indirim konusu yapılabilecek KDV kapsamında olmadığı değerlendirilmektedir. Bu tutarın 630 Giderler Hesabı veya ilgili varlık hesabının maliyetine eklenerek kaydedilmesi gerekmektedir. Ayrıca, önceki yıllarda da hatalı uygulamanın yapılması neticesinde 190 Devreden KDV Hesabının yılsonu bakiyesi 28.122.504,42 TL'ye ulaşmıştır.

Kurumun ticari faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetlerine ilişkin KDV'yi indirim konusu yaparak 191 İndirilecek KDV Hesabına kaydetmesi neticesinde; dönem sonu mali tablolarda 190 Devreden KDV Hesabı 5.042.595,96 TL fazla görünmekte, aynı tutarın toplamı kadar ilgilisine göre 15 Stoklar ile 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap Grupları veya 630 Giderler Hesabı eksik görünmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Sayıştay denetimi sonrası 2019 yılında ticari faliyet kapsamına girmeyen mal ve hizmet alımları ve yapım işlerine ilişkin yapılan fatura ödemelerinde 191 İndirilecek katma değer vergisi işlenerek indirim konusu yapılmamıştır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Belediye tarafından bulgumuza iştirak edilerek gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir. Ancak muhasebe kayıtlarının yılı içinde mevzuata uygun olarak yapılmaması nedeniyle; 2018 yılı mali tablolarında 190 Devreden KDV Hesabı 5.042.595,96 TL fazla görünmekte, aynı tutarın toplamı kadar ilgilisine göre 15 Stoklar ile 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap Grupları veya 630 Giderler Hesabı eksik görünmektedir.