Karar Künyesi
Siirt Belediyesi ile Tüm-Bel-Sen arasında imzalanan ve (15.08.2019 - 31.12.2019) dönemini kapsayan sosyal denge sözleşmesinde, sözleşme konusu dışında hükümlere yer verildiği tespit edilmiştir.
Sosyal denge sözleşmesinin 14'üncü maddesinde “Kreş”, 22'nci maddesinde “Sendikal İzinler”, 23'üncü maddesinde “Ulaşım” ve 24'üncü maddesinde “Diğer Haklar ve Sendikal İzinler” ile ilgili olarak:
“MADDE 14- KREŞ (ÇOCUK BAKİM EVİ)
Bu Toplu İş Sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, işveren en az 50 çalışanın olduğu hizmet birimlerinde/işyerlerinde çalışanların çocuklarının yararlanmasına yönelik kreş veya anaokulu açar. Mevcut halde açık olan veya yeni açılan kreş veya anaokullarının kapasitesi ilgili işyerindeki çalışan sayısına göre sendika temsilcilerinin de görüşü alınarak artırılır.
İşveren, mevcut ya da açacağı kreş veya anaokullarından çalışanların çocukları ücretsiz yararlanır,
Çocukların sürekli ve düzenli sağlık kontrolleri işverence yaptırılır.
Çocuk bakımevlerinin her türlü ihtiyacı işverence karşılanır.
Çocuk bakım evlerinde çalıştırılacak uzman, pedagog ve öğretmenlerde Milli
Eğitim Bakanlığı kriterleri aranır.
…
MADDE 22- SENDİKAL İZİNLER
Sendika temsilci ve görevlilerine kongre, konferans, seminer, yönetim, denetim, denetim, genel kurul ve genel meclis gibi toplantılara katılmaları için, sendikanın veya şubesinin yazılı talebi üzerine, yılda toplam 20 işgünü geçmemek üzere ücretli izin verilir. Bu izinler her bir üye için olmayıp, tüm üyeler içindir. Böylesi durumlar için verilecek izinler yasalardan kaynaklanan izinlere mahsup edilemez ve yasalardan kaynaklanan hakları
saklıdır.”
MADDE 23- ULAŞIM
İşveren, çalışanların işyerine geliş gidişleri için emsal kurumlardaki örnekleri de dikkate alarak şehir içi toplu taşımadan sorumlu belediyenin toplu taşıma sisteminden/araçlarından ücretsiz olarak yararlanmasını sağlar. Bunun olmaması durumunda, belediye kendi çatışanlarının ulaşımını sağlamak amacıyla servis aracını hizmete koyar. Tüm çalışanlar bu hizmetten ücretsiz olarak faydalanır. Güzergâh sendika temsilcisi ile ortak belirlenir,
İşveren, mesai saatleri dışında göreve çağırdığı personele araç tahsis etmek zorundadır.”
MADDE 24- DİĞER HAKLAR VE ÜCRETLİ İZİNLER
Sözleşmeden yararlanan belediye çalışanlarının ailesinin şikâyeti üzerine aile içi şiddet uyguladığı tespit edildiği durumlarda; söz konusu çalışanın sözleşme hükümlerinde yer alan mali ve sosyal yardımlardan elde ettikleri elinden alınarak, bunlar çalışanın eşine ödenir.
8 Mart Dünya Kadınlar Gününde kadın çalışanlar ücretli izinli sayılırlar.
21 Mart Newroz Bayramında çalışanlar ücretli izinli sayılırlar.”
Şeklinde düzenlemeler bulunmaktadır.
Ancak, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 15'inci maddesinde:
“Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.”,
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32'nci maddesinde de:
“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde
belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.”
Hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, sosyal denge sözleşmesinin, sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarının kanuni sınırlar içerisinde belirlenmesi amacıyla düzenlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sözleşme metnine yetkilendirilen husus dışında başkaca hükümler koymak mevzuata uygun değildir. Zira 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde, sosyal denge sözleşmesinin Kanun'un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı açıkça belirtilmiştir.
Bu itibarla, sosyal denge sözleşmesine sosyal denge tazminat tutarının belirlenmesi
dışında başka hükümler konulmaması gerekmektedir.