Trabzon Büyükşehir Belediye meclisinin aldığı, mal ve hizmet üreten kuruluşlara sermaye artışı kararlarına rağmen kamu idaresi tarafından bu artırımlara ilişkin tahakkuk kayıtları yapılmadan ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.

Tahakkuk esaslı muhasebe; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun (KMYKK) 50’nci maddesi ile Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin ilgili maddelerinde;

“Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir’’

şeklinde tanımlanmıştır.

5018 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinde ise;

“Kamu gelir ve giderlerinin tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir. “ denilmektedir.

5018 sayılı KMYKK tahakkuk esaslı muhasebe sistemini getirmiştir. Tahakkuk esasına göre; işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna bakılmaksızın ortaya çıktıklarında kaydedilmelidir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 241 Mal Ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı, Hesabın niteliği başlıklı 181 inci maddesinde bu hesabın, mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan sermayelerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilirken, aynı Yönetmelik’in, 247 Sermaye Taahhütleri Hesabı, Hesabın niteliği başlıklı 184 üncü maddesinde bu hesabın, mahalli idarelerin malî kuruluşlar, mal ve hizmet üreten kuruluşlar ve döner sermayeli kuruluşlarla ilgili sermaye taahhütlerinin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir. Aynı Yönetmelik’in Hesabın işleyişi başlıklı 185 inci maddesinde ise;

“1) Sermaye taahhütleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

1. Alacak

   
   

   1. Sermaye taahhüt tutarları bu hesaba alacak, ilgili malî duran varlık hesabına borç kaydedilir.

2. Borç

   
   

   1. Yerine getirilen sermaye taahhüt tutarları bir taraftan bu hesaba borç, taahhüdün yerine getirilme şekline göre ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Sermaye taahhütlerinden vazgeçilen tutarlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.’’

denilmektedir.

Meclis kararlarında aşağıdaki tabloda gösterilen şirketler için sermaye artışı kararları alınmıştır.

Tablo 7: Şirketlerin Sermaye Artımı Sonrası Ödenen ve Ödenmeyen Sermaye Tablosu

Kurum tarafından tabloda gösterildiği üzere çeşitli zamanlarda şirketler için toplam 26.817.262,50 TL sermaye artımı yapılmış, artırımı yapılan sermayenin 6.712.500,00 TL’si ödenmiştir. Ödenmeyen 20.104.762,50 TL 320 Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilmiştir. Kurum tarafından sermaye artırım kararları sonrasında öncelikle 247 Sermaye Taahhütleri Hesabına alacak, ardından yerine getirilen sermaye taahhütleri sonrasında bu hesaba borç ve kaydedilme işlemleri yapılmamıştır. Diğer yandan yerine getirilmeyen sermaye taahhütleri 320 Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydedilmiştir. Hatalı kayıtlar sonucunda bilanço ve mali tablolarda 320 Bütçe Emanetleri Hesabının 20.104.762,50 TL fazla 247 Sermaye Taahhütleri Hesabının eksik görünmesine neden olunmuştur.