Müfettiş olmayan veya mesleğe yarışma sınavıyla girmeyen ve idari görevlerde bulunan kişilerin müfettiş kadrosuna atandığı görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/A-11 madesinde, mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınan belediye müfettiş yardımcılarının özel yeterlik sınavı yönetmeliklerine göre yapılacak yeterlik sınavında başarı göstererek müfettişliğe atanmaları sırasında ve bir defaya mahsus olmak üzere haklarında ayrıca bir derece yükselmesi uygulanacağı belirtilmiştir. Bu madde belediye müfettişliğini belediye müfettiş yardımcısı olarak girilip yapılacak yetrerlik sınavında başarılı olanların atanabileceği bir kariyer meslek olarak belirlemiştir.

22.02.2007 gün ve 26442 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürülüğe giren Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in “Müfettiş ve Mali Hizmet Uzmanı” başlıklı 12’nci maddesinde,

“(1) Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan norm kadro standartları cetvellerinde kendi alt gruplarında müfettiş ve mali hizmet uzmanı öngörülen kapsama dahil kurum ve kuruluşlar bu unvanlarda personel istihdam edebilirler. Bu şekilde istihdam edilecekler, en az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurt içi ve yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olanlar arasından yapılacak özel yarışma sınavı sonunda mesleğe müfettiş yardımcısı ya da mali hizmetler uzman yardımcısı olarak alınırlar. En az üç yıl çalışmak (Mülga ibare:RG-10/4/2014-28968) (…) şartıyla açılacak yeterlik sınavına girme hakkını elde ederler. Yeterlik sınavında başarılı olanlar ilgisine göre müfettiş ya da mali hizmet uzmanı olarak atanırlar.

(2) (Ek:RG-27/11/2011-28125) Bu Yönetmelik kapsamında teftiş kurulu başkanlığı ve/veya müdürlüğü bulunan mahalli idareler mevzuata uygun olarak hazırladıkları teftiş kurulu yönetmeliklerini İçişleri Bakanlığından alınacak uygun görüşten sonra yürürlüğe koyarlar. Söz konusu yönetmelik için uygun görüş alınmadan müfettiş ve müfettiş yardımcılığı kadrolarına atama yapılamaz...”

düzenlemesi yer almaktadır.

08.01.2007 gün ve 03 numaralı meclis kararı ile kabul edilen Kayseri Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin 15’inci maddesi, “Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu müfettişliğine doğrudan atama yoluyla veya müfettiş yardımcısı olarak girilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Yönetmeliğin takip eden maddelerinde müfettişliğe giriş şartları, yetiştirilme, sınav ve yeterliliğe ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Yukarıda yer alan düzenlemelere göre müfettişliğe müfettiş yardımcısı olarak girilip belirli eğitim sonucunda yapılan yeterlik sınavında başarılı olanlar atanabilecektir. Kayseri Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin 15’inci maddesinde yer alan doğrudan atama yoluyla girileceği ibaresi müfettiş olan kişilerin atanmasına ilişkindir. Doğrudan atama müfettiş olmayan kişilerin kariyer meslek olan müfettişliğe atanacağı anlamına gelmemektedir. Şayet bu maddenin müfettiş olmayan kişilerinde atanabileceği sonucuna ulaşıldığı gibi bir düşünce olması halinde, bu durumda yapılan bu düzenlemenin 657/36-A-11 ile Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in “Müfettiş ve Mali Hizmet Uzmanı” başlıklı 12’nci maddesine açıkca aykırı olduğu görülmektedir.

6639 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 23’üncü maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye ek 18 olarak eklenen maddeyle, Başbakanlık, bakanlıklar, bağlı ve ilgili kuruluşlar ile düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunda ek göstergeleri 3600 (dâhil) ila 6400 (hariç) olarak tespit edilen yönetici kadro veya pozisyonlarında bulunanların görevden alındıklarında veya görev süreleri sona erdiğinde en az üç yıl görev yapmış olanların ilgili kuruma ait 657 sayılı Kanun'un 36’ncı maddesinin “Ortak Hükümler” bölümünün (A) fıkrasının

(11) numaralı bendinde sayılan merkez teşkilatına ait kadrolar ile mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri ve yeterlilikleri aynı veya benzer nitelik arz eden merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda bulunanlar daha önceki bu kadro veya pozisyonlarına atanacakları belirtilmiştir. 09.07.2018 gün ve 30473 sayılı 3’üncü mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 177’nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 18’inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek madde 18’inde hangi kurumların bu kapsama girdiği belirlenmiştir. Bakanlıkların teşkilat yasalarında/Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde bağlı ve ilgili kuruluşlar belirtilmekte olup burada belediyeler yer almamaktadır. Diğer taraftan 5018 sayılı Kamu Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda belediyeler

mahalli idare olarak tanımlanmaktadır. Bu bilgilere göre belediyeler ek 18 kapsamında olmadığı için bu maddenin yürürlüğe girdiği 15.05.2015 tarihinden yürürlükten kalktığı 09.07.2018 tarihine kadar geçen süre zarfında bu maddeye istinaden atama yapılması mümkün değildir.

Bu bilgiler ışığında söz konusu kişilerin müfettişlik sınavına girmeden ve daha önce kazandığı müfettişlik unvanı olmadan naklen belediye müfettişliğine atanması mümkün değildir. Kariyer meslek kadrolarına sınav kazanılarak girildiğinden dolayı bunun haricindeki giriş ve naklen atama olabilmesi için buna izin veren Kanun maddesi olmalıdır.

Belediyelerin çıkaracağı Teftiş Kurulu Yönetmeliklerinin Norm Kadro Yönetmeliğine aykırı olamayacağı, aykırı hükümler bulunması halinde ise üst norm olan bu yönetmelik hükmünün uygulanacağı tabiidir. Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik'in “Müfettiş ve Mali Hizmet Uzmanı” başlıklı 12’nci maddesine göre müfettişlerin ancak özel yarışma sınavıyla mesleğe alınacağı öngörülmüştür. Norm kadro yönetmeliği açıkça yarışma sınavıyla müfettiş olunacağını belirlemiştir. Naklen geçiş maddede öngörülmemiş olmakla birlikte ancak aynı nitelikteki bir kişinin atanması kabul edilebilir. Yani diğer kurumlara/belediyelere yarışma sınavı ile mesleğe girip üç yılın sonunda sınavla müfettiş olanların naklen atanması mümkündür.

Danıştayın istikrar kazanmış kararlarında belirtildiği üzere, kariyer mesleklere atanma ile ilgili olan düzenlemelerin geçici nitelikte de olsa yönetmeliklerle yapılmasına hukuki olanak bulunmadığı, bu konudaki düzenlemenin denetim hizmetlerinin özelliğine uygun bir şekilde yasayla yapılması gerektiği, idarede belli görevlerde bulunmuş olanlara kariyer bir meslek olan müfettişliğe atanma imkanı veren Yönetmelik hükmünde hukuka uyarlık görülmediği, kariyer bir meslek olarak teftiş hizmetlerini yürüten müfettiş yardımcıları, müfettişler ve başmüfettişlerin, denetim hizmetleri kapsamında üstlenmiş oldukları görev, yetki ve sorumluluklarının özelliği ve niteliği dikkate alındığında, söz konusu görevlere ancak Kanunla yapılacak olan bir düzenleme ile diğer kadro ve görevlerden atanma imkânı sağlanması gerektiği, bu nedenle yönetmelikle getirilen kurallarda hukuka ve teftiş hizmetlerinin gereklerine uyarlık görülmediği ifade edilmiştir. Bu nitelikte bir çok kararın da bulunduğu bilinmelidir.

Kariyer bir meslek olan müfettişliğe sınavla girileceği ve yeterlilik sınavından sonra müfettişliğe atanacağı açık olduğuna göre müfettişlik ünvanına sahip olmayan ve idari görev olan Daire Başkanlığı kadrolarında bulunmuş kişilerin atanması hukuken mümkün değildir.

Daire Başkanlığından müfettişliğe atamaları yapılan 6 personelin atamaları iptal edilerek 04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'e uygun idari görevlere atamaları yapılmalıdır .

2019 yılı Denetim Raporunda bu husus yer almasına karşın, bu kişilerle ilgili herhangi bir işlem yapılmadığı gibi ilgili personel 27.07.2020 tarihinde Daire Başkanı kadrosundan mevzuata aykırı olarak müfettiş kadrosuna atanmıştır.

Kamu idaresi cevabında ilgili personellerden üçünün emekliliğe ayrıldığı, bir personelin Temmuz 2021 tarihinde yaş haddinden emekli olacağı, üç personel için uygun bir kadro bulunması halinde atamalarının yapılacağı belirtilmiştir. Kamu idaresi cevabından idarenin müfettiş kadrosuna atanmaması gerekenlerin atamalarının iptali ile ilgili gerekli işlemi yapmamak iradesinde olduğu anlaşılmaktadır. 2017 ve 2019 yılı Denetim Raporunda yer alan bu tespitin gereğinin daha önce yapılmış olmasının gerektiği açıktır.

Bu şekilde yapılan atamaların hatalı olduğu hususu daha önce belirtilmesine karşın, kamu görevlilerince gereği yapılmamıştır. Müfettiş ünvanına sahip olmayan ve idari görev olan Daire Başkanlığı kadrolarında bulunmuş olup müfettişliğe atanan personellerin atamalarının iptali sağlanmalıdır.