Şirket tarafından satın alınmış olan otobüslerin büyükşehir belediye meclisi kararı ile Samsun Büyükşehir Belediyesine hibe edildiği tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 16 ve 18’inci maddesinde belirtildiği üzere, belediyeler tarafından ticari şekilde işletilmek üzere kurulan kuruluşlar da tacir sayılmaktadır. 6102 sayılı Kanun'a göre kurulan Samsun Proje Ulaşım İmar İnşaat Yatırım Sanayi ve Ticaret A.Ş’de bu kapsamda bir tacir olup, her tacirin ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekmektedir.

Aynı Kanun’un “Özen ve bağlılık yükümü, rekabet yasağı” başlıklı 626’ncı maddesinde de müdürler ve yönetimle görevli kişilerin görevlerini tüm özeni göstererek yerine getirmesi gerektiği ve şirketin menfaatlerini, dürüstlük kuralı çerçevesinde, gözetmekle yükümlü olduğu belirtilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesinde belediye meclisinin; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

Her ne kadar, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinde belediyelerin mahallî idareler ile merkezi idareye ait asli görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli ayni ihtiyaçları karşılayabileceği belirtilmişse de, belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak hisselerinin çoğunluğuna sahip olduğu belediye şirketleri için böyle bir durum söz konusu değildir.

Yapılan incelemede; Şirketin aktifinde kayıtlı toplam 9.258.347,09 TL tutarındaki 40 adet otobüsün, otobüs başına 1 TL iz bedeli karşılığında Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığına hibe edildiği görülmüştür.

Şirket'in göndermiş olduğu cevapta; İşletme envanterinde yer alan otobüslere ilişkin motorin fiyatları, vardiya sisteminden kaynaklı işçi maliyetlerindeki artış nedeniyle Şirket zararının karşılanamaması ve sürekli olarak sermaye artışının önüne geçilmesi için, Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin 15 Şubat 2022 tarih 70 nolu kararına istinaden şirket envanterinde kayıtlı 36 adet otobüsün 1 TL iz bedelle otobüslerin Samsun Büyükşehir Belediyesi'ne hibe edildiği, devredilen otobüslere ait bedelin belirlenmesi konusunda Şirket

Yönetim Kurulunun inisiyatifinin bulunmadığı ifade edilmişse de; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun anılan hükümleri ve Şirket Ana Sözleşmesi’nin 9’uncu maddelerinde; Şirket Yönetim Kurulunun, Genel Kurulda karar almaya gerek kalmaksızın Şirket’in menkul ve gayrimenkullerini kiralama ve satmaya yetkili olduğu, ayrıca Şirket'i yönetmekle görevli olan kişilerin görevlerini basiretli bir iş adamı gibi hareket ederek ve tüm özeni göstererek yerine getirmekle mükellef olduğu hüküm altına alınmıştır.

Anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; belediye tüzel kişiliğinden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan Şirket’in envanterinde olan otobüslerin büyükşehir belediye meclisi kararı ile Samsun Büyükşehir Belediyesine bedelsiz olarak verilmesi mümkün değildir. Ayrıca Şirket Yönetim Kurulunun Şirket’e ait menkul ve gayrimenkulleri kiralama ve satma yetkisi bulunmakta olup; söz konusu malları diğer kişi veya kurumlara hibe etme yetkisi ise bulunmamaktadır.

Belediye şirketleri, Türk Ticaret Kanunu’na tabi olarak faaliyetlerini gerçekleştiren ve kâr amacı güden kuruluşlardır. Bu nedenle Şirket’in menfaatine uygun olmayan her türlü eylemden kaçınılması ve basiretli bir tacir gibi hareket edilerek Şirket’in yönetilmesi gerekmektedir.