İdarece su satış bedelinin belirlenmesinde, suyun kaynaktan aboneye ulaşıncaya kadar katlanılan toplam sistem maliyetinin esas alındığı ve atıksu ve bazı yağmursuyu harcamalarının da bu maliyete dahil edildiği; yağmur sularının uzaklaştırılması için yapılan işletme harcamalarının ilgili belediyelerden alınması ve tarifelere yansıtılmaması gereğinin gözardı edildiği anlaşılmaktadır.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinin ilk fıkrasında; su satışı tarifelerinin tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve bir kâr oranı esas alınacağı belirtilmek suretiyle tarifelerin tespitinde maliyet hesabı yapılacağı ve bir kâr oranı ilave edilerek nihai tarifeye ulaşılacağı hüküm altına alınmaktadır. 2021 yılında uygulanan tarifenin belirlendiği dönemde esas alınan ASKİ Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği’nde de bu durum yinelenmiş ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Yönetmelik’in 5’inci maddesinde tarifelerin tespitinde tahmini su satış miktarı üzerinden toplam sistem maliyetlerinin tarifelere yansıtılacağı, 10’uncu maddesinde su tarifesinin belirlenmesinde belirtilen maliyet unsurlarının ve bir miktar kâr yönteminin esas alınacağı ifade edilmiştir.

ASKİ uygulamasında 1 m3 su ve atıksuyun bedeli; bir önceki yıl faaliyet sonuçları tablosunda yer alan Faaliyet Giderlerinin önemli bir kısmı ile ilgili yıl fatura edilen toplam su m3 miktarının oranlanması ile bir maliyet belirlenmekte ve bu bedele, %10 kâr ilave edilerek belirlenmektedir.

Bu suretle 1 m3 suyun bedelinin belirlenmesinde sadece içme suyunun kaynaktan aboneye ulaştırılıncaya kadar katlanılan toplam sistem maliyeti değil ayrıca yağmur suları ve

atıksu hizmetleri için katlanılan maliyetlerin toplamı da esas alınmış olmaktadır.

2560 sayılı Kanun’nun 25’inci maddesinde yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi için gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla su ve kanalizasyon idareleri tarafından yerine getirileceği fakat bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamaların tarifelere dahil edilmeyeceği açıkça belirtilmiştir.

Bu itibarla yağmur sularının uzaklaştırılması için yapılan işletme harcamalarının ilgili belediyelerden alınacağı ve bu sebeple tarifelere yansıtılmaması gerektiği gözönüne alınarak su, atıksu ve yağmursuyu harcamaları ayrıştırmasının sağlanması suretiyle 2560 sayılı Kanunda belirtilen tarife tespit esaslarının uygulanması gerektiği açıktır.

Konu 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da bulgu konusu edilmiştir.

İdare cevabında maliyet hesaplamasının bütün su ve kanalizasyon idarelerinde 2560 sayılı Kanun’un 23. maddesi ve bu maddeye istinaden hazırlanan Abone Hizmetleri ve Tarifeler Yönetmeliğinde belirtilen maliyet unsurları esas alınarak yapıldığını belirtmektedir. Mevcut sistemin. tüm yerel yönetimleri kapsayacak tam maliyet esaslı bir muhasebe sistemi kurulması ile sağlanabileceği ifade edilmektedir.

Kamu kaynağının elde edilmesinde görevli ve yetkili olanların bu kaynakların hukuka uygun olarak elde edilmesinden sorumlu oldukları ve ilgili belediyelerden bedeli tahsil edilmek üzere yapılan giderlerin ilgili belediyelerden tahsil edilmesi ve tarifelere yansıtılmaması için mevzuat gereklerine uygun maliyet hesaplamalarını öngören mevzuat yapısının oluşturulması gerekmektedir.