MASKİ Tarifeler Yönetmeliğindeki su ve atık su tarife tespit esaslarının, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun hükümlerine uygun olarak belirlenmediği görülmüştür.

Bütün büyükşehir su ve kanalizasyon idareleri için uygulanan 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde su satışı ile kanalizasyon sistemi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması giderleri için ayrı ayrı tarifeler yapılacağı, söz konusu tarifelerde yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilemeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve bir kar oranının esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

MASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin “Tarife tespit esasları” başlıklı 7’inci maddesinde:

“(1) Su satış tarifesi ile kullanılmış suların uzaklaştırılması tarifesi İdare giderleri ile amortismanlar, aktifleştirilemeyen yenileme, ıslah ve tevsi masrafları dikkate alınarak tespit edilir. Bunlar aşağıda açıklanmıştır.

1. İdare giderleri:

   1. Mal ve hizmet alım giderleri: Isıtma ve aydınlatma için kullanılan elektrik, çeşitli akaryakıt ve katı yakıt gibi her türlü enerji masrafları ile kimyasal malzeme ve büro malzemesi alımları ile parasal limitlere bakılmaksızın rutin bakım onarım ödemelerini, telefon, haberleşme ve kira giderlerini, yayın alımları, vergi ve harçlar, mahkeme giderleri, eğitim ve yönetim, temsil giderleri, her türlü taşıma harcamaları, güvenlikle ilgili giderleri, düşük değerli veya kullanım ömrü bir yılın altında olan ekipmanlar ile projelerin fizibilitesi ve kontrollüğü için müşavir firma ve kişilere yapılan ödemeler için yapılan harcamalardır.

   2. Personel giderleri: Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurlar ile İş Kanunu'na göre çalıştırılan devamlı ve geçici işçi, sözleşmeli personel aylıklarını, ikramiyelerini, kanun ve toplu sözleşmelerle sağlanan her türlü yardım, zam ve tazminatları, fazla çalışma ücretlerini, görev yolluklarını ve her türlü işveren hisselerini ve sosyal güvenlik kurumları, devlet primi giderlerini kapsar.

   3. Sermaye giderleri: Bütçe kanunu ile belirlenmiş asgari değeri aşan ve normal ömrü bir yıl veya daha uzun olan mal ve hizmet alımlarını ifade eder. Büro ve işyeri mefruşatı avadanlık, taşıt, iş makinesi, menkul sermaye üretimi sürecinde kullanılan hammaddedeler ile ara mallar ve mamul malların alım giderleri ile gayri maddi hak alımları gibi masraf kalemlerinden meydana gelir.

2. Amortismanlar

   Sabit bir kıymet olan tesislerin ve demirbaşların ömürlerinin sonunda yenilenebilmeleri için ayrılması zorunlu olan ve miktarı kanun ve yetkili makamlarca belirlenen tutardır.

   1. Yatırım kredilerinin yıllık anapara ve faiz miktarı amortismanlarla karşılanamadığı takdirde, aradaki fark bir masraf kalemi olarak dikkate alınır. Tesislerin iyileştirilmesi ve aktifleştirilemeyen büyütme ve onarım giderleri de hesaba katılır.

   2. Tarifelerin belirlenmesindeki ikinci ana faktör; üretilen, fiziki ve idari kayıplar düşüldükten sonra yapılacağı varsayılan ölçülebilir su satış miktarıdır.

   3. Su satış miktarının tahminine; gerçekleşen satışlarla, üretim artışı sağlamak ve kayıpları azaltmak amacıyla alınacak önlemlerin sonuçları gerçekçi bir şekilde değerlendirilerek ulaşılır.” hükümleri mevcuttur.

   2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunu’nda su tarifelerinin belirlenmesinde yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilemeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masraflarının dikkate alınacağı belirtilmiştir. İlgili Kanun’da doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) başka bir deyişle amortisman ayrılmayan yenileme, ıslah ve tevsi masraflarının maliyet hesabında doğrudan dikkate alınacağı belirtilmektedir.

   MASKİ Tarifeler Yönetmeliği'nde ise, tarife tespitinde bütçe kanunu ile belirlenmiş asgari değeri aşan ve normal ömrü bir yıl veya daha uzun olan mal alımlarının sermaye gideri olarak tanımlandığı, bu sermaye giderlerinden büro ve işyeri mefruşatı avadanlık, taşıt, iş makinelerinin su maliyetlerinin belirlenmesinde doğrudan dikkate alınacağı ifade edilmekte, bunun yanında aynı maddede sabit bir kıymet olan tesislerin ve demirbaşların amortismanlarının da ayrıca hesaplamaya katılacağı belirtilmektedir.

   Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendinde, amortismana tabi varlıklar, birden fazla muhasebe döneminde kullanılması beklenen, sınırlı bir hizmet süresi olan, kurum tarafından mal ile hizmet üretim ve tedarikinde kullanılan ve/veya kurum içi genel yönetim amaçları için elde tutulan varlıklar olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle, hem amortismana tabi bulunan normal ömrü bir yıl veya daha uzun olan mal alımlarının hem de bunların amortisman giderlerinin su ve atık su maliyet hesabına eklenmesi söz konusu maliyetlerin hesabında mükerrerliğe yol açarak hatalı sonuca neden olacaktır.

   Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü haricindeki diğer yirmi dokuz su ve kanal idaresinin tarifeler yönetmeliklerinin hiçbirinde normal ömrü bir yıl veya daha uzun olan mal alımlarının (büro ve işyeri mefruşatı avadanlık, taşıt, iş makinesi) su ve atık su maliyetine doğrudan dahil edildiği bir düzenleme mevcut değildir.

   Bunun yanında, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 23’üncü maddesinde su ve atıksu tarifelerinin hesaplanmasında maliyetlerin üzerine bir kar oranının eklenmesi gerektiğine hükmedilmektedir. Ancak, MASKİ Tarifeler Yönetmeliği'nde yer alan tarife tespit esaslarında kar oranına ilişkin herhangi bir düzenleme de mevcut değildir.

   Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, İdarenin Tarifeler Yönetmeliği'nde yer alan tarife tespit esas ve usullerinin, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde belirtilen esas ve usullere uygun hale getirilmesi gerekmektedir.