Karar Künyesi
Kamu İdaresi tarafından alınan danışmanlık hizmetlerinde hatalı uygulamalar olduğu görülmüştür.
Danışmanlık Alımlarının İhale Yapılmadan Doğrudan Teminle Alınması
Kamu İdaresi tarafından özel, karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir iş için alınması gereken danışmanlık hizmeti alımlarının mevzuatın öngördüğü ihale şekilleri olan belli
istekliler arasında ihale usulü veya hizmet alımı ihalesi yerine doğrudan temin ile gerçekleştirildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Danışmanlık Hizmetleri” başlıklı 48’inci maddesinde danışmanlık hizmetlerinin danışmanlık hizmet sunucularından alınacağı ve danışmanlık hizmetlerinin sadece belli istekliler arasında ihale edilebileceği ancak yaklaşık maliyeti hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetlerinin hizmet alımı ihalesiyle alınabileceği ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede İdare tarafından alınan 5 adet danışmanlık hizmetinin mevzuatta öngörülen ihale usullerine uygun olmayarak doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirildiği görülmüştür.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu İdaresi tarafından, doğrudan temin ile yapılacak alımlarda parasal sınırların altında kalması kaydıyla herhangi bir tür ve cins sınırlaması getirilmediği ve Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre de 4734 Sayılı Kanun’un 21 veya 22. Maddesi’nde belirtilen hallerin gerçekleştiği durumlarda doğrudan teminle danışmanlık hizmeti alınabileceği belirtilmiştir ancak 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açık bir şekilde danışmanlık hizmetlerinin danışmanlık hizmet sunucularından alınacağı ve danışmanlık hizmetlerinin sadece belli istekliler arasında ihale edilebileceği belirtilmiş, bunun yanında yaklaşık maliyeti hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetlerinin hizmet alımı ihalesiyle alınabileceği ifade edilmiş olup 21 veya 22.maddesinde gerçekleşmesi gereken şartlar olarak ise kanunda yazılı sınırlı durumların varlığı halinde bu alımlar doğrudan teminle yapılabilecektir.
Danışmanlık hizmeti alımlarının mevzuatın öngördüğü ihale usulü olan belli istekliler arasında ihale veya hizmet alım ihalesi yoluyla alınması gerekmektedir.
Danışmanlık Alımlarının İstihdam Usulüne Dönüştürülmesi
Kamu İdaresi tarafından uzmanlık gerektiren karmaşık, özel bir konuda ve belirli bir alana yönelik alınması gereken danışmanlık hizmeti alımlarının bu şartlar aranmadan yapıldığı ve bu yöntemin istihdam usulüne dönüştürüldüğü görülmüştür.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “İstihdam Şekilleri” başlıklı 4’üncü maddesinde Kamu hizmetlerinin memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürüleceği (geçici personel istihdamı mülga edilmiştir) ve aynı Kanunun 5’inci
maddesinde bu Kanuna tabi kurumların bu dört istihdam şekli dışında personel çalıştıramayacağı ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede Kamu İdaresi’nin yaptığı danışmanlık hizmet alımlarının kapsamlı, karmaşık ve özel uzmanlık bilgisi gerektiren bir iş olmamasına rağmen uygulamada bu yöntemin kullanıldığı, İdarenin asli ve sürekli görevlerini memurlar ve diğer kamu görevlileri vasıtasıyla yerine getirmesi gerekirken Özel Kalem Müdürlüğü, Sağlık İşleri Müdürlüğü, Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü’nün bu görevleri danışman istihdamı suretiyle yerine getirdiği görülmüş olup, Özel Kalem Müdürlüğü’nde 3 kişinin bu yol ile istihdam edildiği ve bu kişilerin 2011-Şubat, Eylül-2011, Eylül-2018 yıllarından itibaren danışmanlık hizmeti verdiği, Sağlık İşleri Müdürlüğü’nde 1 kişinin bu yöntem ile istihdam edildiği ve Şubat-2021’den itibaren danışmanlık hizmeti verdiği, Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü’nde 1 kişinin bu yöntem ile istihdam edildiği ve Eylül-2021’den itibaren bu hizmetin devam ettiği tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu İdaresi tarafından, doğrudan teminle yapılan alımların sürekli aynı kişiden alınmasını engelleyecek bir hüküm bulunmadığı, idare tarafından gerçekleştirilen danışmanlık alımlarının konusunun kanunda belirlenen danışmanlık hizmeti konularından olduğu, alınan danışmanlık hizmetlerinin ihtiyaca göre alındığı ve ihtiyaç kalmayan iki danışmanlık alımına son verildiği belirtilmiştir ancak bulgu konusu edilen husus doğrudan teminle yapılan danışmanlık alımlarının on yıldan uzun süreli örneklerinin bulunması ve bunun bir personel istihdam yöntemine dönüştürülerek sürekli aynı kişilerden danışmanlık hizmeti alınmasıdır.
Kamu İdaresi’nin danışmanlık hizmetlerini özel, kapsamlı ve karmaşık konulardaki ihtiyaçları için almalı ve bu şekilde alınan danışmanlık hizmetlerinin istihdam usulüne dönüştürülmemesi gerekmektedir.
İdarenin Norm Kadrosunda Yer Almamasına Rağmen Belediye Başkanlığına Danışmanlık Hizmeti Alınması
Kamu İdaresi’nde, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’te kadro ihdas edilmeyen başkan danışmanı kadrosuna dışarıdan hizmet alımı yoluyla personel görevlendirildiği görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Teşkilatı” başlıklı 48’inci maddesinde Belediye teşkilâtının, norm kadroya uygun olarak yazı işleri, malî hizmetler, fen işleri ve zabıta birimlerinden oluşacağı, beldenin nüfusu, fizikî ve coğrafî yapısı, ekonomik, sosyal ve kültürel
özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate alınarak, norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak gerektiğinde sağlık, itfaiye, imar, insan kaynakları, hukuk işleri ve ihtiyaca göre diğer birimlerin oluşturulabileceği ve bu birimlerin kurulması, kaldırılması veya birleştirilmesinin belediye meclisinin kararıyla olacağı belirtilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesine göre ise; norm kadro ilke ve standartları Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı tarafından müştereken belirlenmekte; Belediyelerin norm kadroları, bu ilke ve standartlar çerçevesinde belediye meclisi kararıyla tespit edilmektedir. Bu kapsamda, 22.02.2007 tarih ve 26442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in; “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, Yönetmelik’in amacının kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılması, yerel hizmetlerin dengeli dağılımının temin edilmesi, belediyeler tarafından sunulan hizmetlerde kalitenin artırılması, ihtiyaç duyulan nitelik, unvan ve sayıda personel istihdamının sağlanması olduğu, “Kadroların Tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında, Yönetmelik’e ekli cetvellerde alt gruplar için unvan ve sayı itibarıyla tespit edilenler dışında kadro kullanılamayacağı, ifade edilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Danışmanlar” başlıklı 20’nci maddesinde nüfusu iki milyonu aşan büyükşehir belediyelerinde on, diğer büyükşehir belediyelerinde beşi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilebileceği, danışman olarak görevlendirilecek kişilerin en az dört yıllık yükseköğrenim kurumlarından mezun olması gerektiği, danışman olarak görevlendirilmenin memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dâhil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmeyeceği, danışmanların görev sürelerinin sözleşme süresi ile sınırlı olacağı, bu sürenin Belediye Başkanının görev süresini aşamayacağı ve danışmanların alacakları ücretler belirlenmiştir.
Yapılan incelemede Belediye Başkanına mali ve idari konularda danışmanlık yapması amacı ile İdare tarafından doğrudan temin ile danışmanlık hizmeti alımı yapıldığı, bu yol ile danışman görevlendirildiği tespit edilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu İdaresi tarafından, alınan hizmetlerde çalıştırılan personele ilişkin herhangi bir kadro zorunluluğunun bulunmadığı ve hizmet alınan kişinin isminin danışman olmasının bu kadronun fiilen oluşturulduğu anlamına gelmediği belirtilmiştir ancak söz konusu hizmet alımına ait belgelerde danışmanlık hizmeti alındığı görülmüştür.
Kamu İdaresi’nin, Büyükşehir Belediyeleri için öngörülen ancak ilçe belediyeleri için mevzuatta öngörülmeyen Başkan Danışmanlığı kadrosunun dışarıdan hizmet alım yolu ile fiilen kullanılmaması gerekmektedir.