Otopark ihtiyacını kendi parselinde karşılayamayan binalara ilişkin olarak, İdare tarafından Otopark Yönetmeliği uyarınca hesaplanan otopark bedeli için alınan taahhütname tutarlarının muhasebe hesaplarında izlenmediği görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 37 ve 44’üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan Otopark Yönetmeliği’nin “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre otopark ihtiyacının parselinde karşılanması esastır. Ancak aynı fıkranın (e) ve (f) bentlerine göre parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda, Yönetmelik hükümleri uyarınca hesaplanacak otopark miktarına göre ortaya çıkan otopark bedelinin ilgili belediyeye yatırılması gerekmektedir.

Aynı Yönetmelik’in “Otopark bedelinin tespit, tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında ise;

“(Değişik:RG-25/3/2021-31434) Otopark bedelinin % 25’i yapı ruhsatı verilmesi sırasında nakden, bakiyesi ise yapı kullanma izni verilmeden önce tamamlanmak kaydı ile en çok (Değişik ibare:RG-16/6/2022-31868) otuz altı ay içinde altı eşit taksitte ve kalan taksitlerin her yıl yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle tahsil edilir. Yapı ruhsatı düzenleme aşamasında %25’lik peşin ödenen kısım haricindeki ödemelere ilişkin taahhütname alınır. Taksitle ödenecek %75’lik kısım ödenmeden yapı kullanma izni düzenlenmez.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer yandan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabının niteliğine ilişkin 86’ncı maddesinde bu hesabın, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı; 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabının niteliğini açıklayan 164’üncü maddesinde ise mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili gereken gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Ayrıca Kamu İdaresinin mali tablolarında yer alan alacakların takibinin tam ve doğru olarak yapılabilmesi için Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nda da yardımcı hesaplar oluşturulmuş ve bu kapsamda 120/220 Gelirlerden Alacaklar Hesaplarına ilişkin “05.09.01.51 Otopark Yönetmeliği Uyarınca Alınan Otopark Bedeli” alt koduna yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, otopark ihtiyacını kendi parselinde karşılayamayan binalara ilişkin olarak, Otopark Yönetmeliği uyarınca hesaplanan otopark bedelinin %75’lik kısmı için müteahhitlerden alınan taahhütname tutarları vadelerine göre 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı ya da 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabına kaydedilmeli, yapılan tahsilatlarda 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak kaydı yapılmalı ve 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak, 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı Hesabına borç kaydedilmelidir.

Bu kapsamda konuya ilişkin olarak yapılan incelemelerde, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünden alınan verilere göre 2023 yılı içerisinde Otopark Yönetmeliği uyarınca otopark ihtiyacını kendi parselinde karşılayamayan binalara ilişkin olarak hesaplanan otopark bedelinin

%75’lik kısmı olan 1.104.351,72 TL için yapının müteahhidinden “otuz altı ay içinde altı eşit taksitte ve kalan taksitlerin her yıl yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle ödeyeceğimi kabul ve taahhüt ederim.” şeklinde alınan taahhütname tutarının, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin yukarıda yer alan hükümlerine göre ilgili hesaplarda izlenmediği görülmüştür. Bu durum Kamu İdaresinin bilançosunda 120/220 Gelirlerden Alacaklar Hesaplarının toplamda 1.104.351,72 TL eksik tutar ile görünmesine neden olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususta gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak, mali tabloların doğru ve güvenilir bilgi içermesini teminen Otopark Yönetmeliği uyarınca alınan otopark bedellerine ilişkin taahhütname tutarlarının İdare tarafından yönetmelik hükümlerine uygun olarak ilgili hesaplarda izlenmesi gerekmektedir.