Büyükşehir Belediyesi tarafından, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26’ncı maddesi kapsamında olmayan yerlerin ihalesiz olarak kendi şirketlerine devredildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;(…)

1. Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür” denilmektedir.

   5216 sayılı Kanun’un “Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde;

   
   

   “(…) Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir” denilmektedir.

   Yukarıda yer alan düzenlemeler dikkate alındığında belediye tarafından bir taşınmazın devri ya da tahsisinin ancak diğer tarafın mahalli idare ya da kamu kuruluşu olması durumunda mümkün olabileceği açıktır. Tam da bu noktada mahalli idare tanımı incelendiğinde 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun; “Mahallî idare: Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri,” tanımının belediye şirketlerini

   
   

   kapsamadığı belirtilebilir.

   
   

   5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinde ise özel bir düzenlemeye yer verilmiş ve büyükşehir belediyelerinde; hafriyat sahaları, toplu ulaşım hizmetleri, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerinin ihale yapılmaksızın belediyelerin şirketlerine devredilebileceği ifade edilmiştir. 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinde belirtilen yerler tahdidi olarak sayılmış olup bunların dışındaki taşınmazların veya işletme hakkı niteliğindeki yerlerin ihalesiz olarak büyükşehir belediyesinin %50’sinden fazlasına ortağı olduğu şirkete ihalesiz olarak devredilmesi mümkün değildir.

   Ancak Büyükşehir Belediyesi tarafından aşağıdaki listede yer alan ve 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında yer almayan ofis, büro, işyeri, kafeterya ve restoran niteliğinde olan taşınmazlar ile ilçe otogarlarının bir bütün olarak Belediyenin %50’sinden fazlasına ortağı olduğu şirketlerine ihalesiz olarak devredildiği tespit edilmiştir.

   Tablo 5: Belediye Şirketlerine İhalesiz Devredilen Yerler

   Tahsis Edilen Taşınmazin Adresi	Tahsis Edilen Şirket	Tahsis Süresi	Meclis Karar Tarihi ve Sayısı	Tahsisin Başlangiç Tarihi	Tahsisin Bitiş Tarihi	Taşınmazın Cinsi
   Şehzadeler İlçesi Yarhasanlar Mahallesi 2319 Sokak 20m1b Pafta 2685 Ada 2 Parseldeki Taşınmaz	BESOT A.Ş.	10 YIL	15.02.2016 152	15.03.2016	14.03.2026	Maski Kuleleri(Ofis- Büro)
   Sarıgöl İlçesi Ayan Mahallesi Şehit Mustafa Karınca Caddesi No:2	MANULAŞ A.Ş	10 YIL	13/02/2018 88	27.04.2018	26.04.2028	14 Adet İşyeri
   Yunusemre İlçesi 75.Yıl Mahallesi 5349 Sokak No:28/A	BESOT A.Ş.	10 YIL	08.12.2015 855	5.01.2016	4.01.2026	Kafeterya- Restoran
   Şehzadeler İlçesi Akıncılar Mahallesi 8 Eylül Caddesi No:51	BESOT A.Ş.	3 YIL	09/05/2017 322	1.07.2017	30.06.2020	Kafeterya-Çay Bahçesi
   Şehzadeler İlçesi 1.Anafartalar Mahallesi 1603 Sokak No:7	BESOT A.Ş	10 YIL	08/03/2016 190	28.04.2016	27.04.2026	Kafeterya
   Yunusemre İlçesi Uncubozköy Mahallesi 5543 Sokak No:4/A	BESOT A.Ş	3 YIL	09/05/2017 322	1.07.2017	30.06.2020	Kafeterya
   Şehzadeler İlçesi 1.Anafartalar Mahallesi Gazi Osmanpaşa Caddesi No:62/A	BESOT A.Ş.	10 YIL	09.08.2016 558	1.09.2016	31.08.2026	İçkili Kafeterya- Restoran
   Şehzadeler İlçesi, 1. Anafartalar Mahallesi, Atatürk Bulvarı No:9/A	BESOT A.Ş	3 YIL	09/05/2017 322	1.07.2017	30.06.2020	Kafeterya
   Şehzadeler İlçesi Adnan Menderes Mahallesi 146 Sokak No:6/2	BESOT A.Ş	3 YIL	09/05/2017 322	1.07.2017	30.06.2020	Kafeterya

   
   

   Şehzadeler İlçesi Ahmet Bedevi Mah. 581 Sok. No:1	BESOT A.Ş.	3 YIL	09/05/2017 322	1.07.2017	30.06.2020	Yeni Oto Terminal İş Yerleri
   Akhisar İlçesi 1151 Ada 1 Parselde Kayıtlı Ulucami Mahallesi 374 Sokak No:62	MANULAŞ A.Ş.	5 YIL	09/07/2019 358	1.09.2019	31.08.2024	Akhisar İlçe Otogarı
   Soma İlçesi Cumhuriyet Mahallesi Yavuz Selim Caddesi No:30	MANULAŞ A.Ş	5 YIL	18/06/2019 310	17.06.2019	16.06.2024	Soma İlçe Otogarı
   Alaşehir İlçesi Barış Mahallesi Denizli Kara Yolları Küme Evleri No:62, 16 Ada 118 Parsel Taşınmaz	MANULAŞ A.Ş	10 YIL	11/07/2017 478	23.11.2017	19.07.2027	Alaşehir İlçe Otogarı
   Gördes İlçesi Adnan Mahallesi Fatih Bulvarı No:165	MANULAŞ A.Ş.	5 YIL	09/07/2019 357	1.09.2019	31.08.2024	Gördes İlçe Otogarı

   
   

   5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi ile büyükşehir belediyelerine bir istisna tanınmış ve bazı taşınmazlarını ve işletme hakkı niteliğindeki yerleri ihalesiz olarak %50’sinden fazlasına sahip oldukları şirketlerine ihalesiz olarak devredebileceği ifade edilmiştir. Ancak bu yerler tahdidi olarak sayılmıştır. Otogarlar açısından 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinde yer alan toplu ulaşım hizmetlerini devredebilir ifadesi, şehir içi toplu taşıma hizmetlerini ve otogarların işletilmesini kapsamakta olup otogarların içerisindeki bağımsız münferit işletilebilir işletmeleri veya taşınmazları kapsamamaktadır. Otogarların içerisinde yer alan bağımsız bölümler ile ofis, büro, işyeri, kafeterya ve restoran niteliğindeki yerlerin ihalesiz olarak belediye şirketlerine devredilmesi anılan Kanun’a aykırılık teşkil etmektedir.