İdarenin ilgili birimlerinden alınan bilgilere göre, idarenin yetki ve görev sınırları içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunan işletmeler bulunmaktadır. Buna bağlı olarak da idarenin, iş yeri açma izni harcı geliri kaybına uğraması riski söz konusudur:

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “İşyeri Açma İzni Harcı” başlıklı 81'inci maddesinde; belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir iş yerinin açılmasının işyeri açma izni harcına tabi olduğu belirtilmiştir.

Diğer yandan, 10.08.2005 tarihli ve 25902 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'e göre belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterecek işletmelerin ilgili belediyeden iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almış olması gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemleri kapsamında; Ruhsat Müdürlüğü ve Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan verilerin incelenmesi neticesinde; İdarenin yetki ve görev sınırları içinde 31.12.2019 tarihi itibariyle 14.555 adet işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği, dolayısıyla, bu iş yerlerinden işyeri açma izni harcı tahsil edildiği; ancak Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan iş yeri çevre temizlik vergisi aktif mükellef listesinde ise 16.345 aktif işletmenin kayıtlı olduğu; dolayısıyla, toplam 1.790 adet işletmenin ruhsatsız faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir.

İdarenin yetki ve görev alanındaki işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olanları da dikkate alarak, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının bulunup bulunmadığının takibini sağlaması ve buna bağlı olarak da işyeri açma izni harcının zamanında tahsil edilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’e göre ilçe belediyesinin ruhsatlandırma faaliyetine ilişkin sorumluluk ve yetki alanlarının sınırlı olduğu, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında işyeri açma izni harcının tahsili konusunda gerekli hassasiyetin gösterildiği, Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü işyeri ruhsatları ile Mali Hizmetler Müdürlüğü çevre temizlik vergisi mükellefleri arasında rakamsal fark oluşmasının nedeni olarak; ilçe belediyelerinin yetki alanında bulunmayan eğitim kurumları, galeriler, mali müşavir ofisleri, hukuk büroları, noterler, mühendislik ofisleri, kamu bankaları, dernek kuruluşları, sağlık bakanlığı ruhsatlı işletmeler (eczane, hastane, poliklinik, klinik ve diş poliklinikleri) ve İBB ruhsatlı (akaryakıt istasyonları, otoparklar vs.) işletmelerden kaynaklandığının tespit edildiği, bu tespitlere ilaveten ruhsatları iptal edildiği halde çevre temizlik vergisi iptali için işlem yapmayan işyerlerinin bulunduğu;

Bir iş yerinin çevre temizlik vergisi mükellefiyetinin o iş yerinin faaliyete geçmesi ile başlayacağı, iş yerinin belirli koşulları taşımaması veya ruhsat başvurusunda bulunmaması hallerinde ruhsatlandırma işleminin yapılmadığı, bu nedenlerle çevre temizlik vergisi ile kıyaslanarak bazı işletmelerin ruhsatsız faaliyet gösterdiğine ilişkin tespite bu noktada katılınmadığı;

İşyeri olarak kullanılan binaların yıl içinde kullanılmaya başlanması halinde, mükellefler kullanmaya başladıkları tarihten itibaren 30 gün içinde ilgili belediyeye bildirim vermeleri gerektiği, işyerlerinin bildirimde bulunmasına müteakip gerekli işlemler yapılacağı ifade edilmiştir.

Ancak; kamu idaresi cevabında gerekli çalışmaların yapıldığı ifade edilmiş ise de bazı açıklamalardan, bulgu mahiyetinin idare nezdinde tam olarak anlaşılmadığı görülmüştür.

Şöyle ki kamu idaresi cevabında Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü işyeri ruhsatları ile Mali Hizmetler Müdürlüğü çevre temizlik vergisi mükellefleri arasında rakamsal fark oluşmasının nedeni olarak; yetki ve sorumluk bakımından bazı yerlere iş yeri açma ve çalışma ruhsatının ilçe belediyesince verilmemesi (yetki dışında olması) ve çevre temizlik vergisi uygulamasında mükelleflerin yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi durumlardan kaynaklı hususlar ile bazı muafiyetler gösterilmiştir. Esasen bulguda, İdarenin yetki ve görev alanındaki işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olanları da dikkate alarak, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının bulunup bulunmadığının takibinin sağlanması/yapılması ve buna bağlı olarak da

işyeri açma izni harcının zamanında tahsil edilmesinin gerektiği hususu üzerinde durulmuştur. Bulgudaki tespit ile İdarenin görev, yetki ve sorumluluklarını 2464 sayılı Kanun kapsamında yerine getirmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Kamu idaresi cevabında yer alan ve idarece anlaşılmadığı düşünülen diğer bir konu ise; Bir iş yerinin çevre temizlik vergisi mükellefiyetinin o iş yerinin faaliyete geçmesi ile başlayacağı, iş yerinin belirli koşulları taşımaması veya ruhsat başvurusunda bulunmaması hallerinde ruhsatlandırma işleminin yapılmadığı, bu nedenlerle çevre temizlik vergisi ile kıyaslanarak bazı işletmelerin ruhsatsız faaliyet gösterdiğine ilişkin tespite bu noktada katılınmadığı ifade edilmiş ise de bulguda Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan iş yeri çevre temizlik vergisi aktif mükellef listesi kullanılmıştır. Yani bulguda işyeri mükellefiyeti ve faaliyeti başlayan iş yerlerinin verirlerinden yararlanılmıştır.

Sonuç olarak, İdarenin yetki ve görev alanındaki işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatından muaf olanları da dikkate alarak, işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının bulunup bulunmadığının takibini sağlaması ve buna bağlı olarak da işyeri açma izni harcının zamanında tahsil edilmesi gerekmektedir.