2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri açma izni harcı” başlıklı 81’inci maddesinde; “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması İşyeri Açma İzni Harcına tabidir.” denilmektedir.

10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’e göre Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bu Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet göstermesi için ilgili belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınmış olması gerekmektedir. Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesine göre, ruhsatsız olarak açılan veya ruhsata aykırı olarak işletilen işyerleriyle ilgili olarak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapmak Belediye Zabıta Biriminin görevleri arasındadır.

İdareden temin edilen verilere göre 3.726 adet işyeri ruhsatsız olarak faaliyetlerine devam etmekte; buna bağlı olarak da Belediyenin işyeri açma ve çalışma ruhsat harcı geliri kaybı oluşmaktadır.

Belediyenin gelir kaybı yaşamaması için ruhsatsız işyerlerinin tespiti ve tespit edilen işyerlerine ilişkin mevzuatta belirtilen müeyyidelerin uygulanması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda bahsi geçen ruhsatsız olarak faaliyetine devam etmekte olan işyeri sayısının 3726 olduğu vurgulanmıştır. Sayıştay denetçisine sunulan belgelerde ruhsatsız halde faaliyet gösterirken terk-i ticaret ederek faaliyetini sonlandıran işyerleri ile Müdürlüğümüzde ruhsat başvurusu mevcut olup evraklarını tamamlama sürecinin tamamlanarak ruhsatlandırma işlemi gerçekleştirilecek işyerleri de ruhsatsız olarak kabul edilerek ruhsatsız işyeri sayısından yapılması gereken düşüm yapılmamıştır. 1218 adet işyerinin ruhsatsız halde faaliyet gösterirken terk-i ticaret ederek faaliyetini sonlandırdığı görülmektedir. Ayrıca 585 adet işyerinin ise Müdürlüğümüzde ruhsat başvurusu mevcut olup evraklarını tamamlama süreciyle ruhsatlandırma yolunda gerekli iş ve işlemleri yapılmaktadır. Bunlara ek olarak özel mevzuatları (eczaneler, diş hekimi muayenehaneleri, dernekler vs.) ya da 9207 Sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in ilgili hükümleri gereği (1. Sınıf Gayri Sıhhi Müesseseler) Belediyemizin ruhsatlandırmakla mükellef ve yetkin olmadığı 55 adet işyeri de bu sayıya dahil edilmiştir.

İlçemiz, İstanbul’un hızlı gelişen ve büyüyen ilçelerinden birisidir. 2009 yılında İmar

sorununun çözülmesiyle yıllar bazında artan inşaat ruhsatı sayısı ve buna bağlı olarak nüfus artışıyla birlikte ilçede talebe dayalı olmaksızın işyerlerinin açılıp gerekli rağbeti görmemesi neticesinde kısa sürede kapanan ya da işletmeci değiştiren işyeri sayısının oldukça dinamik bir değişim gösterdiği kaçınılamaz bir gerçektir. Kurumumuzda gerek işyerlerinin ruhsatlandırılması ve gerekse ruhsatsız halde faaliyet gösteren işyerlerine ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda gerekli iş ve işlemler Ruhsat ve Denetim Müdürlüğümüzce yapılmaktadır. Ancak paragrafın başında belirtildiği üzere bölgenin işyerleri açısından oldukça dinamik bir yapıya sahip olması nedeniyle çalışmaların tamamen fiziki kontrol ve denetimlere dayalı olduğu ruhsatsız işyerlerine ilişkin yapılacak işlemlerle ilgili gecikmeler veya yavaşlamalar yaşanacağı aşikardır.

Bulguda bahsedildiği üzere Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin 3. BÖLÜM “Görevleri” başlıklı 10. Maddesi “Sağlık ile İlgili Görevleri” başlıklı c Fıkrası 2) sıra nolu cümlesinde “Ruhsatsız olarak açılan veya ruhsata aykırı olarak işletilen işyerleriyle ilgili olarak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine gore işlem yapmak.” Belediye Zabıta Biriminin görevleri arasında sayıldığından ilgili ve gerekli düzeltmeler neticesinde ruhsatsız olarak faaliyet gösteren 1868 adet işyerine ilişkin gerekli işlemlerin Zabıta Müdürlüğü tarafından yapılması hususunda gerekli düzenlemeler yapılacak ve bundan sonraki uygulamalarda bu hususlarda azami özen gösterilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; halihazırda belediyenin yetki alanında olup ruhsatsız olarak faaliyet gösteren işyeri sayısının 1868 olduğu ve bu işyerlerine ilişkin gerekli işlemlerin başlatılacağı ifade edildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.