Mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak; 4734 sayılı Kanun’un 21 ve 22’nci maddeleri kapsamında yapılan harcamaların yıllık toplamının, bu amaçlar için bütçeye konulan ödeneklerin % 10’unu aştığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Pazarlık Usulü” başlıklı 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, 2018 mali yılı için idarelerin yaklaşık maliyeti 225.403 TL’ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarını, pazarlık usulü ile ihale yaparak temin edebileceği;

“Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, 2018 mali

yılı için büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 67.613 TL, diğer idarelerin

22.524 TL’yi aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlarını doğrudan temin usulü ile temin edebileceği;

“İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde;

“Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10'unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” hükümleri yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 21’inci maddesinde de aynı hüküm yer almakta ve konuya ilişkin açıklamalar yer almaktadır.

4964 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kanun’a eklenen 62’nci maddenin (ı) bendi ile 21/f ve 22/d maddelerine göre yapılacak alımlara sınırlama getirilmiştir. Söz konusu madde ile Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların, kanunun 21 ve 22’nci maddelerinde belirtilen parasal limitler dahilinde yapacakları harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin % 10’unu aşamayacağı öngörülmüştür. Bu düzenleme ile Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin harcamaların, 4734 sayılı Kanun’da belirtilen temel ilkelere ve usullere uygun bir şekilde yapılması amaçlanmıştır.

Buna göre, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendine göre; Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, gerek 21’inci maddesinin (f) bendi, gerekse temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar hariç 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları harcamalarda, bütçelerine bu amaçla konulan ödeneklerin % 10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadan aşamayacaklardır.

4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde kurum ve kuruluşlar, yıllık bütçelerinde belirlenen toplam ödenek miktarını dikkate alacaklardır. Kurum ve kuruluşlar, mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranını hesaplayacaklardır. Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin 4734 sayılı Kanun’un 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin % 10 oranını aşıp aşmadıklarını takip etmeleri gerekmektedir.

İlgili veya bağlı birimler % 10 oranının aşılması zorunluluğu doğması durumunda buna ilişkin başvurularını, ilgili veya bağlı bulundukları kurum ve kuruluşlara yapacaklardır. Kurum ve kuruluşlarca gelen taleplerin incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucu, 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yapacakları harcamaların yıllık bütçelerinde mal ve hizmet alımı ile yapım işleri için ayrılan ödenekleri toplamının % 10 oranını aşacağının anlaşılması halinde, mahalli idarelerde üst yönetici tarafından 62’nci maddenin (ı) bendi uyarınca uygun görüş için Kuruma başvuruda bulunulmalıdır.

İdarenin doğrudan temin kapsamındaki harcamaların incelendiğinde, 2018 yılı mal alımlarında kullanılmak üzere konulan ödeneklerin %10’unun 632.650 TL olduğu, Kamu İhale Kurulundan yıl içinde alınan izin ile bu tutarın 1.232.650 TL’ye çıkarıldığı fakat 2018 yılında mal alımları için 21/f ve 22/d kapsamında harcanan toplam tutarın ise 1.446.580,91 TL olduğu görülmektedir.

Aynı şekilde, 2018 yılı hizmet alımlarında kullanılmak üzere konulan ödeneklerin

%10’unun 843.200 TL olduğu, Kamu İhale Kurulu’ndan alınan izin ile bu tutarın 1.193.200 TL’ye çıkarıldığı fakat 2018 yılında hizmet alımları için 21/f ve 22/d kapsamında harcanan toplam tutarın ise 1.265.917,82 TL olduğu görülmektedir.

Yukarıda değinilen mevzuat hükümleri gereğince %10’u aşan ve izne tabi olan bu limit üstü harcamaların Kuruldan alınan izin tutarının da üstüne çıkacak şekilde yapılması yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Konu ile ilgili olarak Belediyemizin tüm harcama birimlerine gerekli tedbirlerin alınması hususunda yazılı uyanlar yapılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/f ve 22/d maddelerine göre parasal limitler dahilinde yapılabilecek âlımlar için belirtilen %10 sınınnın aşılması zorunlu hallerde, aynı Kanunun 62'nci maddesinin (ı) bendi gereği Kamu İhale Kurumunda gerekli izinler alınacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak, kamu idaresi cevabında, bulgumuz doğrultusunda tüm harcama birimlerine gerekli tedbirlerin alınması hususunda yazılı uyarıların yapıldığını belirtmiştir. Bulgu konusu tespitle ilgili düzeltici işlemlerin yapılıp yapılmadığı takip eden denetimlerde izlenecektir.