Kurum tarafından taşınmaz satışı ve kiralama faaliyetleri için kurulan bütçe içi işletmenin faaliyetlerinin hatalı muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe İçi İşletme Yönetmeliği’nin Bütçe işlemleri başlıklı 8’inci maddesinde bütçe içinde kurumsal sınıflandırmada; işletme mahalli idare teşkilat şemasında ana hizmet birimi olarak yer alıyorsa kendi kodunda, herhangi bir hizmet birimi içinde yer alıyorsa o hizmet birimi altında kodlanacağı, işletmenin iktisadi ticari işlerine ilişkin giderler dışında kalan personel giderleri, sosyal güvenlik kurumuna devlet primi giderleri, mal ve hizmet alımı giderleri ve sermaye giderleri ile transferleri mahalli idare bütçesinden yapılacağı belirtilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in Muhasebe işlemleri başlıklı 9’uncu maddesinde ise işletme faaliyetlerinin muhasebe işlemlerinin bu yönetmelik hükümlerine göre mahalli idarenin muhasebe biriminde tutulacağı ve işletmenin kurumlar vergisine tabi faaliyetlerinin, hesap planı bakımından, sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin olarak bu yönetmelik hükümlerine tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca aynı Yönetmelik’in 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı, Hesabın niteliği başlıklı 349 uncu maddesinde bu hesabın il özel idaresi merkez ve ilçe muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede; kurum bütçe içi işletmesi tarafından gerçekleştirilen arsa satışlarında öncelikle 250 arsalar hesabına kayıtlı değer üzerinden alacak ve karşılığında 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç kaydedildiği; tahsilat gerçekleştiğinde ise 102 Bankalar Hesabına borç, 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına arsanın kayıtlı değerinin ve satış ile kayıtlı değer arasındaki farkın ise 333 Emanetler Hesabına alacak kaydedildiği görülmüştür.

Diğer taraftan bütçe içi işletme tarafından tahsil edilen kira gelirlerinin muhasebeleştirilmesinde ise önceki tahakkuk kaydına istinaden 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına ve 100 Kasa veya 102 Banka Hesabına borç, 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına ve 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak yazıldığı tespit edilmiştir.

Yapılan bu muhasebe kayıtlarında 511 numaralı hesabın hem borç hem de alacağına gereksiz kayıt yapılmıştır. Arsa satışından elde edilen kar ise 600 Gelirler Hesabı yerine 333 nolu hesaba kaydedilmiştir. Ayrıca 800 Bütçe Gelirleri Hesabına arsa satışından elde edilen tahsilat değil sadece arsanın defter değeri kaydedilmiştir.

Taşınmaz satışı ve kiralama faaliyetleri için kurulan bütçe içi işletmenin faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde il özel idareleri tarafından kullanılması gereken 511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabının kullanılması, taşınmaz satışlarından elde edilen karın ise 600 Gelirler Hesabı yerine 333 Emanetler Hesabına kaydedilmesi ve bu tutarın da ayrıca 800 Bütçe Gelirleri Hesabına kaydedilmemesi mevzuat hükümlerine aykırılık oluşturmaktadır.

Kamu idaresi tarafından bu hatalı kayıtların düzeltilmesi için yıl içerisinde kayıtlar yapılmış olmakla birlikte 333 nolu hesapta gelir ve bütçe hesaplarına kaydedilmeyen 604.951,32 TL arsa satış karı bulunmaktadır.