Hal Müdürlüğü yönetiminde bulunan Bayrampaşa ve Ataşehir hallerinde, kira bedellerini zamanında ödemeyenlerden bazılarına İdare tarafından tebligat yapılmadığı ve buna bağlı olarak Belediye Encümenince kira sözleşmelerinin feshine ilişkin bir karar alınmadığı ve iş yerlerinin tahliye işlemlerinin gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 11’inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden belediyeler, toptancı hallerindeki iş yerlerini kiralama veya satış yoluyla işletebilmektedir. Bu maddenin altıncı fıkrasının (a) bendinde ise; kira bedeli veya tahsis ücretini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenler ile teminatını süresinde

vermeyenlerin, kira sözleşmelerinin feshine ya da satış işlemlerinin veya tahsislerinin iptaline belediye encümenince karar verileceği belirtilmiştir.

5957 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinin yedinci fıkrasında da;

“Kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin veya tahsisin iptaline ilişkin kararın kendilerine tebliğinden itibaren, belediye toptancı halinde faaliyet gösterenler işyerlerini otuz gün içinde, pazar yerlerinde faaliyet gösterenler ise satış yerlerini yedi gün içinde tahliye etmeye mecburdur. Bu süre sonunda tahliye edilmeyen yerler, belediye zabıtası tarafından tahliye ettirilir.” hükmü bulunmaktadır.

Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’te de benzer düzenlemeler yer almaktadır.

Tahliyesi sağlanan iş yerlerine ilişkin olarak da Kanun’un 11’inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen “...İşyerlerinin kiralanması veya satılması 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılır. Kira süresi en fazla on yıldır.” hükmünün işletilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, Bayrampaşa ve Ataşehir hallerinde bulunan ve kira borcunu süresinde ödemeyen birçok iş yerinin olduğu ve İdare tarafından bazıları için uyarı yazısı gönderildiği bazıları için de tebligat gönderilmesine rağmen kirasını ödemeyenlerin Belediye Encümenine iletilmediği tespit edilmiştir.

Diğer yandan, söz konusu tebligat süreçleri düzgün işletilmediğinden Belediye Encümenince kira sözleşmelerinin feshine ilişkin bir karar alınmamıştır. Dolayısıyla mevzuat gereği olarak yapılması gereken tahliye işlemleri de gerçekleştirilememiştir. Tahliyesi sağlanamayan söz konusu iş yerleri, faaliyetlerine halihazırda devam etmektedirler.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; 2021 yılında Bayrampaşa Halinde 178 ve Ataşehir Halinde ise 80 iş yeri kiracısına kirasını süresi içerisinde ödemediğinden dolayı, kira borçlarını 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’un 315’inci maddesi gereği 30 (otuz) gün içerisinde ödemeleri yönünde tebligat gönderildiği, tebligat sonucu Bayrampaşa Halinde 113 ve Ataşehir Halinde ise 61 iş yerinin söz konusu döneme ait kira borçlarını tamamen ödediği, kira borçlarını tamamen ödemeyen Bayrampaşa Halinde 65 ve Ataşehir Halinde ise 19 iş yeri hakkında yasal sürecin devam ettiği; tebligata konu kira bedellerini kısmen ödeyenler ve hiç ödeme yapmayanlar ile ilgili 5957 sayılı Sebze ve Meyveler

ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yasal süreç takip edilerek gerekli yasal işlemlerin yapılacağı ifade edilmiştir.

İdare tarafından, gerekli tebligatların yapıldığı, yasal sürecin devam ettiği ve ödemede gecikenler hakkında mevzuata göre işlem yapılacagı ifade edilse de, İdareden alınan bilgilerde tebligat gönderiminde gecikildiği ve buna bağlı olarak diğer yasal süreçlerin geriden geldiği görülmüştür. Dolayısıyla İdarece mevzauata tabi işlemlerin yasal süresi içinde yapılarak sürecin idame ettirilmesi uygun olacaktır.

Netice olarak, bu iş yerlerinin, kira sözleşmelerinin mevzuat uyarınca Belediye Encümeni tarafından feshine karar verilip tahliyesi sağlanarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde işlem tesis edilmesi gerekmektedir.