Belediyenin ambalaj atıklarının toplanması ve değerlendirilmesi imtiyaz hakkının ihale yapılmadan ve herhangi bir bedel alınmadan çevre lisansına sahip bir firmaya devrettiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmanın belediyenin yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütülür denilmektedir.

2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesinde, atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanmasının esas olduğu; atık yönetim plânlarının hazırlanmasına ilişkin esasların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Ambalaj Atık Yönetimi Yönetmeliği, 02.04.2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin “Belediyelerin görev ve sorumlulukları” başlıklı 8’inci maddesinde ise belediyelerin ambalaj atığını toplamak veya toplattırmak, bu iş için toplama ayırma tesisi kurmak veya kurdurmak, işletmek veya işlettirmek konularında görevli ve yükümlü olduğu belirtilmiştir.

Ancak, yapılan incelemede Belediyenin ambalaj atıklarının toplanması ve değerlendirilmesi imtiyaz hakkının, ihale yapılmaksızın 2008 yılında yapılan bir sözleşmeyle 4 yıllığına Çevre ve Şehircilik Bakanlığından çevre lisansını almış olan özel bir firmaya devredildiği, Sözleşmenin “Süre” başlıklı 7’nci maddesinde; sözleşmenin bitim tarihine 1 ay kala yazılı bir ihbar ile feshedilemezse aynı şartlarda birer yıl süreyle uzatılacağı hususu da sözleşmede yer almıştır. Ayrıca, söz konusu sözleşmede toplanan katı atıkların kilo gramı başına 15 kuruş bedeli bağış niteliği ile belediyeye vermeye taahhüt etmiştir. Bu hükme rağmen Firma 2023 yılında herhangi bir bağışta bulunmadığı tespit edilmiştir.

Bu bağlamda, katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetlerin sonuçları itibariyle gelir getirici faaliyetler olduğundan, bu nitelikli hizmetlerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanun hükümleri çerçevesinde ihale yoluyla yapılması gerekmektedir.

Sonuç olarak, gelir getirici bir faaliyet olan ambalaj atıklarının toplanması ve değerlendirilmesine ilişkin belediyenin sahip olduğu imtiyaz hakkının sözleşmeyle özel bir firmaya devri yerine, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde ihale yoluyla yapılması ve karşılığında da gelir elde edilmesi gerekmektedir.