Şirketin stoklar ve maddi duran varlıklar hesaplarında kayıtlı / kayıtlı olması gereken varlıklarına ilişkin yıl sonu sayımlarının yapılmadığı, envanterin çıkarılarak envanter defterine kaydedilmediği, amortismana tabi iktisadi kıymetler için amortisman ayrılmadığı görülmüştür.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Bilanço Esasında Tutulacak Defterler” başlıklı 182’nci maddesinde “bilanço esasında; yevmiye defteri, defterikebir ve envanter defteri (mevcudat ve muazene defteri) tutulacağı” düzenlemesi yer almakta olup “Envanter Defteri ve Bilanço Günü” başlıklı 185’inci maddesinde de “envanter defterine işe başlama tarihinde ve mütaakıben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterlerin ve bilânçoların kaydolunup bu tarihe "bilânço günü" denileceği, envanter defterinin ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olacağı” ifade edilmiştir.

Kanun’un “Envanter Çıkarmak” başlıklı 186’ncı maddesinde, envanter çıkarmak “bilânço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmek” şeklinde tanımlanmış, “Bilançonun Tanziminde Envanter Listeleri” başlıklı 188’inci maddesinde de “envanterin esas itibariyle defter üzerine çıkarılacağı, ancak; işlerinde geniş ölçüde ve çeşitli mal kullanan büyük müesseselerin envanterlerini listeler halinde tanzim edebilecekleri, bu takdirde envanter listelerinin; sayfa üzerinden numaralanarak sıralanmasının, envanterin tanzim tarihine göre tarihlenmesinin, envanteri çıkaran memur ile teşebbüs sahibi veya vekili tarafından imzalanmasının, envanter defteri gibi saklanmasının zorunlu olduğu, bu esaslara göre envanter listeleri tanzim edenlerin envanter defterine listeler muhteviyatını icmalen kaydedecekleri” ifade edilmiştir.

“Üzerinden amortisman yapılan kıymetler ve bunların amortismanlarının; envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde ya da amortisman listelerinde gösterilebileceği” Kanun’un “Envanterde Amortisman Kayıtları” başlıklı 189’uncu maddesinde, “envantere alınan iktisadi kıymetlerin Kanun’un “değerleme”ye ait üçüncü kitabında yazılı esaslara göre değerleneceği” de “Envantere Alınan Kıymetleri Değerleme” başlıklı 191’inci maddesinde düzenlenmiştir. Kanun’un “Amortisman Mevzuu” başlıklı 313’üncü maddesinde “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.” denilmiş, “değeri 01.01.2023 tarihinden itibaren 4.400,00 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabileceği, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu haddin topluca dikkate alınacağı” belirtilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun yukarıdaki düzenlemeleri gereği envanter defteri bilanço esasında tutulacak defterlerden biri olup, bu deftere işe başlama tarihinde ve müteakiben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterlerin ve bilânçoların kaydedilmesi gerekmektedir. Envanter çıkarmak bilânço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı şekilde tutulacak olup, envanterlerin listeler halinde tutulması halinde, deftere listelerin muhteviyatı icmalen kaydedilecektir. Kanun’un 313’üncü maddesinde sayılan amortismana tabi kıymetlerin ve amortismanlarının envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde ya da amortisman listelerinde gösterilmesi mümkün olup, envantere alınan iktisadi kıymetlerin değerlemelerinin Kanun’un değerlemeye ilişkin üçüncü kitabında yazılı esaslara göre yapılması gerekmektedir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlarda amortisman haddi, Kanun’un 313’üncü maddesi gereği toplu olarak dikkate alınacak olup bu sınır 01.01.2023 tarihinden itibaren 4.400,00 TL olarak güncellenmiştir.

1 sıra no’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Mali Tablolar İlkeleri” başlıklı III. Bölümünün “A. Mali Tabloların Amaçları” başlıklı alt bölümünde mali tabloların amaçları yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada ve gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlama ve varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlama” olarak açıklanmıştır. Tebliğin “C. Temel Mali Tabloların Düzenlenmesi” başlıklı alt bölümünün “2. Bilanço İlkeleri” başlıklı kısmında bilanço ilkelerinin amacı ise “sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait kârı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla, belli bir tarihte işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılması” şeklinde ifade edilmiştir.

Tebliğ'in yukarıdaki düzenlemeleri gereği, mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Mali tablolar yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada ve gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede ve varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında yararlı bilgiler sağlayacak şekilde düzenlenmeli, işletmenin belli bir tarihteki mali durumunu açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun şekilde yansıtmalıdır.

Yapılan incelemede Şirketin stoklar ve maddi duran varlıklar hesaplarında kayıtlı / kayıtlı olması gereken varlıklarına ilişkin yıl sonu sayımlarının yapılıp tutanağa bağlanmadığı, iktisadi kıymetlerin Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerine uygun olarak değerlemelerinin yapılmadığı ve envanterin çıkarılarak envanter defterine kaydedilmediği, şirkete ait işletmelerde bilançonun aktifinde 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı ile 255 Demirbaşlar Hesabında kayıtlı olması gerektiği halde 2023 yılında ya da daha önceki yıllarda 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabına borç kaydedilerek giderleştirilmesi sebebiyle yer almayan, iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar bulunduğu, toplu olarak dikkate alınmayan ve gider yazılan bu iktisadi kıymetler için amortisman da ayrılmadığı görülmüştür.

Şirket tarafından, bulguda tespit edilen hususlarla ilgili gerekli iş ve işlemlerin yapılacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle Şirketin 31.12.2023 tarihli bilançosunun aktifinde kayıtlı stoklar ve maddi duran varlıklar hesaplarındaki bakiyelerin gerçek durumu yansıtmadığı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 1 sıra no’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin ilgili düzenlemeleri gereği mali tabloların belli bir tarihteki mali durumu açıklıkla ve gerçeğe uygun şekilde yansıtabilmesi için şirketin mevcutlarının, alacaklarının ve borçlarının saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.