İdare tarafından 13.05.2006 tarihinden itibaren alınması gereken evsel katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretlerine ait tarifenin belirlenmediği ve herhangi bir tahakkuk kaydı yapılmadığı tespit edilmiştir.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ‘‘Tanımlar’’ başlıklı 2’nci (Değişik: 26/4/2006-5491/2. md.)maddesinde;

‘‘Bu Kanunda geçen terimlerden;

Kirleten; faaliyetleri sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasına neden olan gerçek ve tüzel kişileri,

Evsel katı atık; Tehlikeli ve zararlı atık kapsamına girmeyen konut, sanayi, işyeri, piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları,

ifade eder."

Denilmektedir.

Aynı Kanun’un “İlkeler” başlıklı 3’üncü (Değişik: 26/4/2006-5491/3. md.)maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamaların kirleten veya bozulmaya neden olan tarafından karşılanacağı ifade edilmiştir.

Kanun’un 11’inci (Değişik: 26/4/2006-5491/11. md.) maddesinin 11’inci fıkrasında ise aynen: “Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler. Bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlüdür. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.” denilerek belediyelerin evsel katı atık dolayısıyla yapacakları harcamaların, bu hizmetten yararlanan kişilerden, yani kirlenmeye, evsel katı atıkların oluşmasına sebep olanlardan alınması bir zorunluluk haline getirilmiştir.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde; Kanun kapsamına belediyelerin de dâhil olduğu kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Belediyeler tarafından gerçekleştirilen evsel katı atık toplama işi, kirleten kişilere yapılan bir nevi hizmettir. Zira 2872 sayılı Kanun’da da belirtildiği üzere kirleten kişinin bu kirliliğin giderilmesi için yapılacak harcamaları karşılaması Kanun’un temel prensiplerindendir. Dolayısıyla bu hizmet için ücret tarifesi belirleyip, masrafların kirleten

kişilerden alınması gerekirken bunun yapılmaması veya eksik yapılması hem 2872 hem de 4736 sayılı Kanun’a aykırıdır.

Yapılan incelemede; Belediye tarafından katı atıkların toplanması için 2006 yılından 2018 yılı sonuna kadar 23.516.332,97 TL’lik bir harcama yapıldığı, buna karşılık aynı dönemde 1.152.006,74 TL çevre temizlik vergisi tahsil edildiği (işyerleri ve SASKİ’den gelenler toplamı) ancak evsel katı atık ücretlerine ilişkin herhangi bir tahakkuk ve tahsilat yapılmadığı görülmüştür. Yani Belediye, kirliliğin önlenmesi amacıyla yaptığı yaklaşık 23,5 milyon TL’lik harcamanın sadece 1.152.006,74 TL’lik kısmını kirleten kişilerden alabilmiş, yaklaşık 22.4 milyon TL’lik kısım ise Belediyenin bütçesinden karşılanmıştır.

Sonuç olarak; 2872 sayılı Kanun’a göre 13.05.2006 tarihinden itibaren katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücret tarifesinin belirlenmesi ve bu ücretlerin kirleten tüm kişilerden alınması gerekirken, İdare tarafından tarife belirlenmemesi ve hiçbir tahakkuk kaydı yapılmamasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Kamu idaresi cevabında; Aynen; ‘‘Bundan böyle mevzuat hükümlerine bağlı kalınarak iş ve işlemler gerçekleştirilecektir.’’ Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresince verilen cevapta; bundan böyle mevzuat hükümlerine bağlı kalınarak iş ve işlemlerin gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Bulgu metninde söz konusu edilen hususların düzeltilip düzeltilmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.