Karar Künyesi
ODTÜ özel bütçe hesaplarında yer alması gereken katkısız gelirlerin (kitap satış, giriş kart bedeli, araç pulu, saf su satışı, hediyelik eşya satışı, bal satışı, kitap cezaları, limon gelirleri, hasar tespit gelirleri) Döner Sermaye İşletmesinin geliri olarak kaydedildiği tespit edilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesine göre döner sermaye işletmesinin gelirleri, işletme adına yapılan mal ve hizmet satışları ile diğer gelirlerden oluşur.
Söz konusu Kanun’un 58’inci maddesine göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 3’üncü maddesinde işletmelerin faaliyet alanları tanımlanmıştır. Bu maddeye göre, Döner Sermayeli İşletmelerin faaliyet alanları aşağıda gösterildiği gibidir:
“a) Bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak,
Belirli bilimsel sonuçların uygulamasını sağlamak,
Üniversite ve ona bağlı kurumlarda hasta muayene ve tedavisi yapmak ve bunlarla ilgili tahlil ve araştırmaları yürütmek,
Faaliyet alanları ile sınırlı olarak mal ve hizmet üretiminde bulunmak”
Aynı Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde döner sermaye işletmelerinin gelirleri;
“a) Bu işletmelerde yapılacak iş ve hizmetler ile üretilen malların satışı karşılığında sağlanan gelirler,
Bağış ve yardımlar,
Sair gelirler.”
Olarak belirlenmiştir.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin 2’nci maddesinde ise Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanları;
“a) Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce talep edilecek konularda bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma ve benzeri hizmetler yapmak, kurslar açmak,
Belirli bilimsel sonuçların uygulanmasını sağlamak,
Mevcut fiziki kapasiteyi değerlendirerek, faaliyet alanları ile sınırlı olarak her türlü mal ve hizmet üretiminde bulunmak, önceden Rektörün onayı alınmak suretiyle elde edilecek ürünleri pazarlamak, teşhir ve satış yerleri açmak,
Üniversite ile ona bağlı birimlerde tahlil ve araştırmalar yapmak ve rapor düzenlemek,
Her türlü basım ve yayım hizmetlerini yerine getirmek.”
Olarak sıralanmıştır.
Üniversitelerin gelir kaynakları ise 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 55’nci maddesinde belirlenmiştir. Bu gelirler;
Her yıl bütçeye konulacak ödenekler,
Kurumlarca yapılacak yardımlar,
Alınacak harç ve ücretler,
Yayın ve satış gelirleri,
Taşınır ve taşınmaz malların gelirleri,
Döner sermaye işletmelerinden elde edilecek karlar,
Bağışlar, vasiyetler ve diğer gelirlerdir.
ODTÜ Döner Sermaye İşletmesi bünyesinde katkısız gelirler olarak adlandırılan ve herhangi bir bilimsel araştırmaya ya da projeye veya doğrudan bir akademik çalışmanın katkısına dayanmayan kitap satışı, giriş kart bedeli, araç pulu satışı, saf su satışı, hediyelik eşya satışı, bal satışı, kitap cezaları, limon gelirleri, hasar tespit gelirleri adı altında tahsil edilen ve işletme geliri olarak kabul edilip kayda alınan tahsilatlar bulunmaktadır. 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporuna da konu edilen tespitle ilgili olarak İdare, herhangi bir düzeltici işlem tesis etmediği gibi yeni gelir kalemleri de işletme gelirlerine dahil edilir olmuştur.
2020 yılında döner sermaye işletmesi faaliyet alanları ile ilgisi bulunmayıp ODTÜ özel bütçe hesapları içerisinde yer alması gereken 4.374.116,33 TL’lik tutar, döner sermaye işletmesine ait gelir olarak kaydedilmiştir.
Döner Sermaye İşletmesinde katkısız gelir olarak sınıflandırılıp tahsilatı yapılan ve yukarıda yer alan tabloda sayılan gelir kalemleri doğrudan herhangi bir akademik çalışmaya ve katkıya dayanmayan, işletmenin faaliyet alanı içerisinde de yer almayan gelirler olup özel bütçe hesaplarına dahil edilmesi gerekmektedir.
Yapılan uygulamalar mevzuata aykırı olduğu gibi İşletmenin 600 Gelirler Hesabının 4.374.116,33 TL fazla görünmesine yol açarak Gelir Tablosunu, 102 Banka Hesabının da aynı tutar kadar fazla görünmesine yol açarak Bilançoyu etkilemektedir.