Yapım işi kapsamında park bahçe bakım ve onarım işi yaptırılması suretiyle personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapıldığı görülmüştür.

İdare tarafından, 04.05.2021 tarihinde ihalesi yapılan ve 2023 yılında halen hakediş ödemeleri devam eden 11.314.754,41 TL sözleşme bedelli Trabzon İli Park ve Yeşil Alanların Revizyonu ve Çevre Düzenleme Yapım İşi ile 05.07.2023 tarihinde ihalesi yapılan

79.302.934,55 TL sözleşme bedelli Trabzon İli Park ve Yeşil Alanların Yapım, Onarım ve Revizyonu ihalesi kapsamına park bahçe bakım ve onarımı niteliğindeki; muhtelif park ve yeşil alanlarda yer alan ağaçların budanması, çimlerin sulanması, çimlerin biçilmesi, fidan-ağaç- çiçek dikimi, parkların temizlenmesi, havuz ve şelalelerin temizlenmesi gibi işler de dâhil edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin (e) bendinde; madde metninde belirtilen idarelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağı ifade edilmiştir.

Mezkûr maddenin devamında ise; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade edeceği, bununla birlikte mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edileceği belirtilmiştir.

Diğer yandan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1.1’inci maddesinde;

“Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.”

Aynı Tebliğ’in 78.1.3’üncü maddesinde ise;

“Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı, sürücülü araç/iş makinesi kiralama vb. işler ile Kurum tarafından belirlenecek diğer işler, 78.1.1 inci maddede yer alan diğer koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilir.” <span>hükümleri yer almaktadır.</span>

Mezkûr mevzuat hükümlerinde özetle;

-İlgili mevzuat hükmünde belirtilen diğer idareler ile birlikte belediyelerin de personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı,

-Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edildiği;

- Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı işlerinin diğer koşullara bakılmaksızın doğrudan personel çalıştırılması dayalı hizmet alımı olarak kabul edildiği, belirtilmiştir.

Yukarıda adı geçen iki ihale kapsamındaki iş kalemlerine bakıldığında, bazı yapım işlerinin yanı sıra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1.3 maddesinde doğrudan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilen; çim ve yabani ot biçilmesi, çiçeklik alanlardaki yabancı otların temizlenmesi, mevsimsel çiçek dikimi, sert zeminlerin temizlenmesi, yeşil alanlarda genel temizlik yapılması, havuz ve şelalelerin temizlenmesi, bitki ve ağaçların budanması gibi park ve bahçelerin bakım ve onarımı niteliğindeki işlerin yapım işi ihalelerine dahil edildiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla yapım işi kapsamında, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılmasının mevzuata uygun olmadığı düşünülmektedir.

Kamu idaresinin cevabında işin; projeye dayalı olarak nitelikli parkların tadilatlarını içerdiği, bakım işlerini kapsamadığı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 4'üncü maddesinde tanımlanan yapım işlerinde bakım-onarım ve çevre düzenleme işlerini ihtiva ettiği, 5393 sayılı Belediye Kanunun 67'nci maddesinde “Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri…” denilmek suretiyle söz konusu işlerin hizmet olarak öngörüldüğü ancak bulgu konusu ihale dahilindeki işler hizmet sınıfına girmiş olsaydı bu madde kapsamında bir yılı aştığı için meclis kararı gerekeceği, yapım işi olduğu için bu kararın İdare tarafından alınmadığı, bu sebeple işin hizmet ihale olarak değerlendirilemeyeceği, projeye dayalı olarak yapılan ihalede kullanılan iş kalemleri için T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan inşaat iş kalemleri ile bunlara ilişkin yapım şartlarının kullanıldığı, brim fiyat poz tariflerinde bulunmayan ancak peyzaj uygulamalarında kullanılan bazı kalemler için de yapım işi şartlarına göre analiz yapılarak özel pozlar oluşturulduğu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin "Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler" başlıklı 41'inci maddesinde yer alan <i>"İhale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilir…” </i>hükmü uyarınca, makine teçhizatın yapım işlerinde aranmasının yapım işinin bir gereği olarak değerlendirildiği, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 63'üncü maddesinde <i>"...Küçük onarımlar da dahil olmak üzere yapıma ilişkin onarımların ise hizmet alımı olarak ihale edilmesi mümkün değildir." </i>hükmü bulunduğu, bu çerçeveden bakıldığında bulgu konusu işin yapıma ilişkin onarım işi olduğu, EKAP üzerinden yapılan ihale ilanın hazırlanması ve şartnamenin onayı aşamasında hizmet sınıfına girmiş olan bu türdeki ihaleleri Kamu İhale Kurumu'nun onaylamadan iade ettiği, ihale konusu işin Kamu İhale Kurumu onayından geçtiği belirtilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinde, park ve bahçe bakım ve onarımı işlerine ilişkin alımların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edileceği tereddüte mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiştir. Bulgu konusu işe bir takım onarım ve tamirat işlerinin yanında önemli miktarda park ve bahçe bakım ve onarımı niteliği taşıyan işlerin dahil edilerek yapım işi adı altında ihale edilmesi işi özü itibarıyla yapım işi yapmamaktadır. Bulgu konusu ihalelerin iş kalemlerine bakıldığında; 2023 yılında halen hakediş ödemeleri devam eden 11.314.754,41 TL sözleşme bedelli Trabzon İli Park ve Yeşil Alanların Revizyonu ve Çevre Düzenleme Yapım İşi kapsamında 279.282.020 m2 yeşil alanlarda genel temizlik yapılması, 19.126.068 m2 çim ve yabani ot biçilmesi, 2.585.496 m2 sert zeminlerde makina ile yabancı ot biçilmesi, 118.213.101 m2 sert zeminlerin temizlenmesi, 1.537.997 adet mevsimlik çiçek dikimi, 1.022.874 adet soğanlı bitki dikimi, 430.000 adet hercai çiçeği, çuha çiçeği, lale ve sümbül soğanı temini, 58.868 m2 havuz ve şelalelerin temizlenmesi gibi ihale kapsamındaki toplam imalat tutarının %80’inden fazlasını oluşturan park ve ve bahçe bakım ve onarımı niteliğinde işlerin yaptırıldığı görülmüştür. Aynı şekilde 05.07.2023 tarihinde ihalesi yapılan 79.302.934,55 TL sözleşme bedelli Trabzon İli Park ve Yeşil Alanların Yapım,

Onarım ve Revizyonu ihalesi kapsamında ise 292.347.000 m2 yeşil alanın bakımı, 143.242.000 m2 sert zeminlerin bakımı, 171.750 m2 havuz ve şelale bakımı, 29.979,900 m2 çim ve yabani ot biçilmesi, 1.500.000 adet soğanlı bitki dikimi, 5000 adet fidan dibi çapalaması, 5.100.000 adet mevsimlik çiçek dikimi, 126.642 adet gül budanması, 194.378.400 m2 otomatik sulama yapılması gibi park ve ve bahçe bakım ve onarımı niteliğinde işlerin yaptırıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla, park ve ve bahçe bakım ve onarımı niteliğindeki işlerin yapım işi ihalesi kapsamına dahil edilerek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılması mümkün görünmemektedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, park ve bahçelerin bakım ve onarımı niteliğindeki işlerin idarenin kendi personeli eliyle yürütülmesi gerekmektedir.