Karar Künyesi
2016 yılının başından itibaren uygulanan Asgari Ücret Prim Desteği sonucunda
333.01.04 kod numaralı, “Sosyal Güvenlik Kurumlarına” adındaki emanet hesabında biriken tutarların, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere gönderilmesi gerekirken, bu tutarın, 2016 yılı başından günümüze kadar gönderilmediği görülmüştür.
Asgari Ücret Prim Desteği, 27 Ocak 2016 tarihli 29606 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6661 sayılı Askerlik Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla 5510 sayılı Kanun'a eklenen Geçici Madde 68 ile uygulanmaya başlanmıştır.
Geçici Madde 68’in 1’inci fıkrasında aynen; “Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;
2015 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde
prime esas günlük kazancı 85 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2016 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar Hazinece karşılanır.”
Denilmiştir.
Aynı maddenin 8'inci fıkrasında;
“4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.”
Denilmiştir.
Belediyeler, 4734 sayılı Kanun'un 2’nci maddesinin (a) bendinde sayılan idarelerden biri olduğu için, yukarıda yer verilen Geçici Madde 68’in 8'inci fıkrasında tanımlanan hizmet alımlarında, asgari ücret prim desteğini uygulayacaklardır.
Geçici Madde 68’in 10'uncu fıkrasında ise; bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların, "Kurum" tarafından belirleneceği düzenlenmiştir.
5510 sayılı Kanun'un “Tanımlar” başlıklı maddesinden anlaşıldığı üzere yukarıdaki maddede geçen “Kurum” tabiri ile Sosyal Güvenlik Kurumu kastedilmiştir. Yukarıdaki fıkra ile yetkilendirilen SGK, bu yetkisini genelge çıkarmak suretiyle kullanmıştır.
2016 yılında çıkarılan 6661 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 68' inci maddenin usul ve esasları SGK tarafından çıkarılan 2016/4 sayılı Genelge ile belirlenmiştir.
Mezkûr Genelge'nin “İhale Makamlarınca Destekten Yararlanan İşverenlerin
Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin 4'üncü fıkrasında aynen;
“Hakedişten kesilen tutarlar veya emanete alınan tutarlar, Sosyal Güvenlik Kurumunun “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından görüntülenerek destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin ilçelerde ise malmüdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılır. Emanete alınan tutarlar yararlanılan asgari ücret destek tutarlarından fazla ise bu tutarlar idarelerce işverenlerin varsa borçlarına mahsup edilir. Borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda ise işverenlere iade edilir.”
Denilerek, prim desteğinden yararlanan işverenden hizmet alımı yapan kamu idaresinin kestiği destek tutarını genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere göndermek durumunda olduğu açıkça belirtilmiştir.
Bu durumda kamu idareleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında; ödenecek sosyal güvenlik primlerinden, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinde belirtilen tutardaki asgari ücret destek primlerini o yıl boyunca ödediği hakediş tutarlarından keserek genel bütçeye göndermekle yükümlüdür.
2016 yılında yukarıda anlatıldığı şekilde uygulanmakta olan Asgari Ücret Destek Primi uygulaması, 27 Ocak 2017 tarihli, 29961 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2017 yılında da uygulanmaya devam edilmiştir. Söz konusu Kanun'un 27'nci maddesi ile 5510 sayılı Kanun'a Geçici 71'inci madde eklenmiş, bu maddeye dayanılarak da 2016 yılında olduğu gibi Sosyal Güvenlik Kurumunca 2017/9 sayılı Genelge çıkarılmıştır.
2017 yılında yürürlüğe konulan mevzuatta uygulamaya ilişkin esaslı bir değişikliğe gidilmemiştir. Uygulanacak zaman dilimi yine Ocak-Aralık aylarını kapsayacak şekilde 1 yıl belirlenmiş, ödenen günlük tutar 3,33 TL olarak aynı kalmış, ancak prime esas günlük kazanç sınırı 85 TL’den 110 TL’ye yükseltilmiştir.
Bununla birlikte 2017/9 sayılı Genelge'de, 2016/4 sayılı Genelge'deki gibi desteğin genel bütçeye gönderileceğine dair ayrı bir başlık bulunmamakla birlikte, 6.4 numaralı, “Tereddüt Edilen Hususlarla İlgili Başvurulması Gereken Kurum” başlığı altında geçen;
“Kurum ve kuruluşların (işyerlerinin) 5018 sayılı Kanunun eki I sayılı cetvele (genel bütçe kapsamındaki kuruluşlar içine) girip girmediği, ihale makamlarının destek tutarına ilişkin hakedişlerden yaptığı kesintilerin her ay mı yoksa yıl sonunda mı Hazineye aktarılacağı, Hazineye aktarılan tutarların hangi hesaplarda muhasebeleştirileceği, özerk bütçeli veya döner sermayeli kuruluş olmaları nedeniyle yaptıkları kesintilerin kendilerine irat mı kaydedileceği gibi hususların muhatabı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü...”
İfadesinden açıkça anlaşıldığı üzere destek tutarlarının genel bütçeye gönderilme durumunda da bir değişiklik olmamıştır.
2018 yılına gelindiğinde de, Asgari Ücret Destek Primi uygulamasının 27 Mart 2018 tarihli, 30373 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile uygulamanın devamı sağlanmıştır.
Bu Kanun'un 73’üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanun'a Geçici Madde 75 eklenmiş, bu maddeye dayanılarak da Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 2018/20 sayılı Genelge çıkarılmıştır.
Destek tutarlarının genel bütçeye gelir kaydedileceğinin düzenlendiği 2016/4 sayılı Genelge'nin “İhale Makamlarınca Destekten Yaralanan İşverenlerin Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlığı altında yapılan düzenleme ve yine yukarıda ayrıntısına yer verilen 2017/9 sayılı Genelge'nin, “Tereddüt Edilen Hususlarla İlgili Başvurulması Gereken Kurum” başlığı altında, bu konuyla ilgili yukarıda da yer verilen cümlesi, 2018/20 sayılı Genelge'de de aynen yer almıştır.
2018 yılında devam edilen uygulamada, prime esas günlük kazanç sınırı 120 TL olarak belirlenmiştir. Desteğe esas günlük tutar 2016 ve 2017 yıllarında olduğu gibi 3,33 TL olarak aynı kalmıştır. Bu hususların yanı sıra, prim desteğinin uygulanacağı zaman dilimi olarak 2016 ve 2017 yıllarından farklı olarak Ocak-Eylül arası dönem (Ocak ve Eylül ayları dâhil) belirlenmiştir.
Özetle, Asgari Ücret Prim Desteği 2016, 2017 ve 2018 yıllarında çıkarılan üç farklı kanun ile 5510 sayılı Kanun'a eklenen Geçici Madde 68, Geçici Madde 71 ve Geçici Madde 75 ile uygulanmıştır.
Yukarıda açıklandığı gibi uygulama, prime esas kazanç limiti dışında esaslı bir değişikliğe gidilmeksizin 2016 yılından 2018 yılının Eylül ayına kadar devam etmiştir. İdareler, bu süre zarfında emanet hesaplarında izledikleri destek tutarlarını genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere göndermekle yükümlüdür.
2018 yılı denetiminde, yukarıda işleyişi, dayanağı ve ilgili diğer hususlarından bahsettiğimiz asgari ücret prim desteği uygulaması sonucunda; 18.12.2018 tarihi itibariyle 2016 yılından süregelen ve 333.01.04 kod numaralı, “Sosyal Güvenlik Kurumlarına” adlı emanet hesabının alacağında biriken;
2016: 831.865,54
2017: 967.807,38
2018: 744.241,92
Toplam: 2.543.914,84 TL’nin genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili mal müdürlüğünün banka hesabına aktarılması gerekmektedir.
Şu ana kadar mevzuatta belirtildiği şekilde aktarımı yapılmayan bu tutarın emanet hesabında kalmaya devam etmesi, genel bütçe gelirlerinde azalmaya yol açmaktadır.
Bununla birlikte toplam 2.543.914,84 TL’nin emanet hesabında bulunması bu tutarın belediyece kullanım olanağını doğurması ile esasen genel bütçeye ait olan bir kaynağın riske girmesine neden olmaktadır.
Kamu idaresi cevabında; “Asgari destek tutarıyla ilgili ödeme işlemleri yapılacaktır.”
Denilmiştir.
Sonuç olarak Bulgumuzda belirtilen hususlar, İdare tarafından kabul edilerek gereğinin yapılacağı bildirilmektedir. Bulgumuzda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, 2016 yılında başlayan “Asgari Ücret Prim Desteği” uygulamasından dolayı Kamu İdaresinin emanet hesabında biriken 2.543.914,84 TL’lik tutarın Genel Bütçeye gelir kaydedilmek üzere gönderilmediği değerlendirilmiştir.
Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.