Karar Künyesi
İdarede fiilen ve asaleten görev yapan müdürler ve fiilen müdürlük yapmadığı halde müdürlük kadrosu için öngörülen haklardan yararlanan personel ile ilgili olarak yapılan incelemeler neticesinde, bazı personelin ilgili dönemde yürürlükte olan mevzuat hükümlerine aykırı olarak müdürlük kadrosuna atanmış olmalarına rağmen, 2018 yılı içerisinde de bu kadroda bulundukları ve müdürlük kadrosu için öngörülen haklardan yararlanmaya devam ettikleri tespit edilmiştir. Konuyla ilgili olarak yapılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir:
Zabıta müdürlüğü kadrosuna sınavsız atama yapılması
13.07.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51’inci maddesinde yer alan;
“Belediye zabıta teşkilâtının çalışma usûl ve esasları, çalışanların görev ve yetkileri, memurluğa alınması için taşımaları gereken nitelikler, alacakları meslek içi eğitim, görevde yükselme, meslekten çıkarılma, giyecekleri kıyafet ve savunma amaçlı olarak kullanacakları
aletler ile zabıta teşkilâtında hizmet gereklerine göre oluşturulacak birimler, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Belediye, bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir.” hükmü gereği Belediye Zabıta Yönetmeliği, İçişleri Bakanlığı tarafından 11.04.2007 tarih ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik’in görevde yükselme şartlarını düzenleyen 17’nci maddesinin birinci fıkrasında; “Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.” denilmek suretiyle zabıta şube müdürlüğü, zabıta amirliği ve zabıta komiserliğine atanabilme şartları düzenlenmiştir. Söz konusu Yönetmelik’te zabıta daire başkanı ile zabıta müdürü kadrolarında yapılacak atamalara ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Ancak, Mezkûr Yönetmelik’in “Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51’inci maddesinde, Yönetmelik’te hüküm bulunmayan hallerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 15.3.1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde, görevde yükselme deyiminden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi görevlerden bu Yönetmelik’in 5’inci maddesinde sayılan görevler ile kurumlarca çıkarılacak özel yönetmeliklerde belirlenen görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamalarının anlaşılacağı belirtilmiştir. Mezkûr Yönetmelik’in “Sınav şartı” başlıklı 8’inci maddesinde ise görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Yapılan incelemede, İdare tarafından zabıta müdürlüğü kadrosuna 15.03.2017 tarihinde asaleten atama gerçekleştirildiği, söz konusu atama işlemine esas alınmak üzere herhangi bir görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavının yapılmadığı ve mezkûr tarihte asaleten zabıta müdürlüğü unvanını kazanan ilgili personelin hala bu görevini sürdürdüğü görülmüştür.
Sonuç olarak, Belediye Zabıta Yönetmeliği’nde zabıta müdürü kadrosuna atanma şartları açıkça belirlenmediğinden aynı Yönetmelik’in 51’inci maddesi gereği Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik esaslarına göre atama yapılması gerekirken, görevde yükselme kapsamı dışında tutulmaması
gereken zabıta müdürlüğü kadrosuna genel şartları taşıyan personelin sınavsız olarak atanmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Müdürlük Kadrosunda Bulunan Personelle İlgili Tespitler
Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in “Kazanılmış haklar” başlıklı 22’inci maddesinde, bu Yönetmelik kapsamında bulunan unvanları, daha önce ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak kazananların ve bu kadrolara atananların haklarının saklı olacağı ifade edilmiştir.
Bu düzenleme ile yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri çerçevesinde usulüne uygun olarak ilgili kadrolara atananların elde etmiş oldukları haklarını, Yönetmelik’te daha sonradan yapılacak değişikliklerden etkilenmemeleri adına koruma amacı güdülmüştür. Bu bağlamda gerçekleştirilen atamaların usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığının tespitinde, atamanın yapıldığı tarihte geçerli olan hükümlerin incelenmesi gerekmektedir.
02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’te, 31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik ile bazı değişiklikler yapılmıştır.
İlgili Yönetmelik’in 5’ inci maddesinde;
“Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 5 — Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir.
Görevde yükselme suretiyle atama yapılacak kadrolar:
Yönetim hizmetleri grubu;
1) İlçe Özel İdare Müdürü, Birlik Müdürü, İtfaiye Müdürü, Zabıta Müdürü ile bunlar dışında kalan diğer Müdürler;
...” hükmü,
12’nci maddesinde;
“Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 14 — Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğrenim düzeyi;
Müdür kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, işletme, iktisat, çalışma ekonomisi, sosyal ve idari bilimler dallarında yükseköğrenim bitirmiş veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak,
...” hükmü,
13’üncü maddesinde;
“ Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde15 — Bu Yönetmeliğe tabi personelde hizmete ilişkin olarak;
Müdür kadrosuna atanabilmek için;
657 Sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde yazılı süreler kadar hizmeti bulunmak,
En az 2 yıl müdür yardımcısı kadrosunda bulunmak, müdür yardımcılığı kadrosu yoksa 3 yıl şef veya aynı alt hizmet grubunda bir kadroda bulunmak, hiçbiri yoksa biriminde 4 yıl çalışmış olmak,
...” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen değişikliklerden de anlaşılacağı üzere, müdür kadrosuna atanabilmek için bazı şartların (öğrenim düzeyi, hizmet süresi vb.) varlığı zaruridir. Ancak bu şartların varlığı ilgilinin sınavsız olarak müdür kadrosuna atanabileceği anlamını taşımamaktadır. Zira bu şartları sağlayan personel, müdürlük kadrosu için gerçekleştirilecek sınava girme hakkını elde etmektedir. Yapılacak sınav sonucunda başarılı olan personel müdürlük kadrosuna atanma hakkını elde etmiş olacaktır. Yönetmelik’in 9’uncu maddesinde yer alan, “Eğitimini tamamlayanların bu Yönetmelik kapsamında bulunan görevlere atanabilmeleri için kurumlarınca yaptırılacak sınava katılarak başarılı olmaları şarttır.” hükmü, bu konuda herhangi bir tereddüte mahal vermemektedir.
Yapılan incelemelerde;
-Bodrum Belediyesi’nde şeflik kadrosunda bulundan 1 personelin 2007 yılında müdürlük kadrosuna sınavsız olarak atandığı ve bu personelin halen müdürlük kadrosu için öngörülen haklardan yararlandığı görülmüştür.
-Belde belediyesinde görev yapmakta iken 2007 ve 2009 yıllarında müdür olarak atanan ve 6360 sayılı Kanun gereğince Bodrum Belediyesine müdür olarak nakil olan 2 personelin lise mezunu oldukları görülmüştür. Bu dönemde yürürlükte bulunan ve yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre lise mezunu bir personelin müdürlük kadrosuna atanması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.
-Belde belediyesinde görev yapmakta iken 2007 ve 2014 yıllarında müdür olarak atanan ve 6360 sayılı Kanun gereğince Bodrum Belediyesine müdür olarak nakil olan 2 personelin de müdür olarak atandığı dönemde görevde yükselme sınavına tabi tutulmadığı görülmüştür.
Sonuç olarak gerek 02.02.2000 tarih ve 23952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik’te gerekse bu Yönetmeliği mülga eden yeni yönetmeliklerde, sayılan kadrolara atanabilmek için belirli şartlar aranmış ve bu şartları taşıyanlar arasında gerçekleştirilecek sınav sonucunda adı geçen kadrolara atanabileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla müdürlük kadrosu için öngörülen nitelikleri taşımayan personelin müdürlük kadrosuna atanması ve ayrıca bu nitelikleri taşıdığı halde sınavsız olarak müdür kadrosuna yapılan personel atamaları, mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.
Kamu idaresi cevabında; “Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğine aykırı olarak yapılan atamalarla ilgili;
Zabıta Müdürlüğü ataması için, Tanju AKSU'nun önlisans mezunu olmasından dolayı atamasının yapılıp yapılamayacağı konusunda İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'ne iletilmek üzere Bodrum Kaymakamlığı, İlçe Mahalli İdareler Şefliğine yazılan 26.10.2016 tarih ve 3115-24855 sayılı yazı ile İçişleri Bakanlığından görüş istenilmiş olup, buna cevap olarak Bodrum Kaymakamlığı İlçe Mahalli İdareler Şefliği’nin 20.02.2017 tarih ve 876 sayılı yazısı ekinde alınan, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün 22.12.2011 tarih ve 31537 sayılı görüşünde;
04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik" in 21 inci maddesinde "Zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür." denilerek, zabıta personelinin görevde yükselme işlemleri
hakkında Zabıta Yönetmeliğine atıfta bulunulmuştur.
Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 17 inci maddesinde ise "Bu yönetmeliğin 6 ıncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır" denilerek, belediye zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atamalar Yönetmelik kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu kapsamda mahalli idarelerin norm kadro esaslarını düzenleyen Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik ekinde yer alan, (I) sayılı Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Memur Kadro kütüğünde zabıta müdürü kadrosunun en alt ve üst derece aralıkları 1-4 üncü derece olarak belirlenmiştir.
Bu nedenle, zabıta müdürü kadrosuna atanacakların 1-4 üncü derece kadrolara atanabilme şartlarını taşıması gerektiği, başka bir deyişle zabıta müdürü kadrosuna atanabilmesi için; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 68 inci maddesinin (B) fıkrasında yer alan "Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.
Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;
1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12
yıl,
1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300'den az olanlar için en az 10
yıl,
3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl, hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir" şartlarını taşıması gerekmektedir.
Yukarıdaki hükümlere uyulmak kaydıyla bahse konu personelin görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabi tutulmadan zabıta müdürü kadrosuna atamasının yapılabileceğinin ilgili kurumun takdirinde olduğu değerlendirilmiştir.
İçişleri Bakanlığı, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün bu görüşü doğrultusunda, en yüksek kurum amiri olarak Belediye Başkanının takdiri ile, Tanju AKSU'nun 3. derece Zabıta
Müdürü kadrosuna ataması yapılmıştır.
Bodrum belediyesinde şeflik kadrosunda bulunan bir personelin 2007 yılında müdürlük kadrosuna atanması da en yüksek kurum amiri olarak Başkanlık Makamının takdiri ile yapılmıştır.
Belde belediyesinde görev yapmakta iken, 2007 ve 2009 yıllarında müdür olarak atanan ve 6360 Sayılı Kanun gereğince Bodrum Belediyesine müdür olarak nakil olan lise mezunu iki personel ile Belde belediyesinde görev yapmakta iken, 2007 ve 2014 yıllarında görevde yükselme sınavına tabi tutulmadan müdür olarak atanan ve 6360 Sayılı Kanun gereğince Bodrum Belediyesine müdür olarak nakil olan 2 personel Belde Belediyelerinden Bodrum Belediyesine bu şekilde devir olmuşlardır.” denilmektedir.
Sonuç olarak kamu idaresi cevabında bulgumuzun (A) bendi ile ilgili olarak önlisans mezunu olan belediye personelinin Zabıta Müdürlüğü kadrosuna atamasının yapılıp yapılamayacağı hususunda Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün görüşüne başvurulduğu, ilgili kurumdan gelen cevap doğrultusunda atama işleminin yapıldığı ifade edilmiştir. Bulgumuzun (B) bendi ile ilgili olarak ise şef kadrosunda bulunan personelin Başkanlık Makamının takdiri ile müdür olarak atandığı, diğer personellerin ise belde belediyesinde müdür olarak görev yapmakta iken Kanun değişikliği nedeniyle Bodrum Belediyesi’ne nakil oldukları ifade edilmiştir.
Bulgumuzun (A) bendi ile belirtilen hususlar kamu idaresi cevabı ile karşılandığından, bu aşamada konu ile ilgili denecek kalmamıştır.
Bulgumuzun (B) bendi ile belirtilen hususlarda ise kamu idaresi cevabı yerinde görülmemiştir. Şöyle ki, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediye personelini atamak Belediye Başkanı’nın görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Ancak bu yetkinin sınırsız olmadığı ve hukuka uygun atamalarda kullanılabileceği açıktır. Dolayısıyla müdürlük kadrosu için şartları taşımayan belediye personelinin Belediye Başkanının takdiri ile atanması mevzuata aykırı olan bu idari işleme meşruiyet kazandırmamaktadır.
Ayrıca bulguda mevzuatın gerektirdiği niteliklere sahip olmadıkları halde belde belediyesi yönetimlerince “müdür” olarak atanan kişilerin Bodrum Belediyesi tarafından yine “müdür” olarak devralındığı, bu doğrultuda hukuka aykırı işlemin devam ettirildiği ifade edilmiştir. Bulguda da ifade edildiği gibi söz konusu kişiler için atama işlemi en baştan sakat olduğundan bu sakat işlemin 6360 sayılı Kanun’un personel devrini düzenleyen hükümleri ile
korunacağını düşünmek yersiz olacaktır. 6360 sayılı Kanun’un kapanan belde belediyelerinin personelinin kazanılmış hakları ile ilçe belediyelerine devredileceğini düzenleyen hükümleri, takdir edilecektir ki, hukuka uygun olarak kazanılmış hakları kapsamaktadır. Bu kapsamda en başından hukuka aykırı olan işlemlerin Bodrum Belediyesince düzeltilmesi, söz konusu personelin niteliklerinin gerektirdiği kadrolara atanmaları gerekmektedir.
Sonuç olarak bulgumuzun (B) bendi ile izah edilen hususlar mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.