İdare tarafından ihale edilen “Mevcut Reklam Ünitelerinin Kiraya Verilmesi ve Yeni Reklam Üniteleri Oluşturulması” işinde yeni tesis edilecek olan reklam ünitelerinin, ihale öncesi idarece belirlenmiş ve idari şartname ekinde yer alan lokasyonlardan farklı yerlere konumlandırıldığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde, belediyelerin kira işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği, “İlkeler” başlıklı 2’inci maddesinde de, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu düzenlenmiştir. İdare tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 35’inci maddesine göre kapalı teklif usulü ile mülkiyeti, yönetimi ve tasarrufu altında bulunan reklam ürünleri 10 yıl süreyle kiraya verilmiştir.

Reklam ürünleri kiralama işine ait İdari Şartname’nin “Sözleşme Süresi ve Yer Teslimi” başlıklı 5’inci maddesinde işletmecinin, yeni oluşturulacak olan reklam ünitelerini yer tesliminden itibaren en geç dokuz ay içerisinde İdari şartnameye ekli halihazırda koordinatları idarece belirlenmiş lokasyonlarda tamamlayıp bitirmek zorunda olduğu, “Yer Teslimi” başlıklı 30.4’üncü maddesinde de, işletmecinin ihale sonucunda yeni oluşturulacak olan reklam ünitelerini idari şartname eklerinde koordinatlarıyla belirlenmiş lokasyonlarda konumlandıracağı, idarenin belirlediği noktalarda kamu kurumlarından alınacak olan izinler verilmediği takdirde, işletmecinin yazılı olarak idareye başvuracağı, yapılacak olan inceleme sonucunda işletmecinin idarenin onay verdiği yer ve alanlara yeni reklam ünitesini konumlandırabileceği düzenlenmiştir.

Yukarıdaki düzenlemeden anlaşılacağı üzere, yeni oluşturulacak reklam ünitelerinin şartnameye ekli lokasyolarda konumlandırılacağı zorunlu tutulmuş olup ancak kamu

kurumlarından izin alınamaması durumunda idarenin onayı ile yeni yerlere konumlandırılabileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede İdarenin; mülkiyeti, yönetimi ve tasarrufu altında bulunan mevcut reklam üniteleri sayısının 931, yeni tesis edileceklerin sayının 2.270 olmak üzere toplam 3.701 adet reklam uygulaması için kiralama ihalesine çıkıldığı, ancak yeni tesis edilecek olan reklam ürünlerinin, idari şartnameye ekli ve koordinatları idarece belirlenmiş olan lokasyonlar ile montajı yapılan lokasyonlar arasında önemli farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. İlçe bazlı farklılıkları gösteren ürün tipine göre sözleşme adedi ile montajı yapılan uygulamalara ilişkin örnek tablo aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 10: Örnek İlçe Bazlı Dağılım

Her ne kadar lokasyon değişikliklerinin kamu kurumlarından izin alınamaması sonucu İdari Şartname’nin 30.4’üncü maddesi kapsamında yapıldığı ifade edilebilir ise de, ihale öncesinde lokasyonlarla ilgili çalışmaların tamamlanarak yüklenicilerin teklifini sağlıklı sunmalarını sağlayacak koşulların tamamlanmış olması ihalede öngörülebilirlik ve belirlilik ilkesinin gereğidir. İdari şartnamenin 30.4’üncü maddesi kapsamında yapılan lokasyon değişikliklerinin ihale sonrası çok sayıda olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu durumun 2886 sayılı Kanun’un 2’inci maddesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu ilkesine uygun olmadığı anlaşılmaktadır.

Lokasyon değişikliğine idarenin onayı ile izin verilse de, reklam üniteleri işinde teklifin tutarını belirleyen lokasyonun kendisidir. Bu nedenle sonradan yapılan önemli sayıda lokasyon değişikliklerinin ihalenin güvenilirliğini zedelediği açıktır. Nitekim ihaleye çıkılmadan önce lokasyon bilgilerinin teknik ve hukuki altyapısının tam olarak belirlenmemesi nedeniyle

yüklenici reklam ünitelerini belirlenen lokasyonlarda konumlandıramamış ve idare ile arasında ihtilaf olmuştur. Bu bağlamda kira tutarları süresinde ödenmemiş ve idare kira alacaklarını tahsil edebilmek amacıyla yargı sürecini başlatmıştır.

Kamu idaresi cevabında, reklam uygulamasının 10 yıl süreyle kiralanması ve işletilmesi işinin ihalesinin 2886 sayılı Kanun’a göre kapalı teklif usulüyle yapıldığı ve ihaleyi kazanan firma ile 26.02.2021 tarihinde sözleşme imzalandığı, bahsi geçen reklam alanlarının idari şartnamede belirtilen koordinatlar dışında kalan lokasyonlara montaj yapılmasına ilişkin olarak idari şartnamede idarece koordinatları belirlenmiş lokasyonlarda yapılan değişiklikler hakkında ilgili firma, ilçe belediyeleri, kamu kurumu ve kuruluşları ile yazışmaların yapıldığı, bulguda belirtilen öneriler doğrultusunda gerekli iş ve işlemlerin yürütüleceği ifade edilmiştir.

Söz konusu reklam üniteleri ihalesinde yer alan lokasyon bilgilerinin teknik ve hukuki alt yapısı oluşturulmadan ihaleye çıkılması suretiyle, ihalede ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması ve belirlilik ilkesine aykırı işlem yapılmasında görevli kişilerle ilgili gerekli sürecin işletilmesi sağlanmalıdır.