Üniversitenin mülkiyetinde olan, yapım ve bakım maliyetleri yüksek değer ihtiva eden trafoların muhasebe kayıtlarında yer almadığı görülmüştür.

Taşınırlar, Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre kayıt altına alınmakta, bu kayıtlar Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği kapsamında da muhasebeleştirilmektedir.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Taşınırların kaydı” başlıklı 12’nci maddesinde; taşınırların kayıt altına alınmasının esas olduğu ve önceki yıldan devren gelen taşınırlar ile yıl içinde elde edilme şeklinden bağımsız olarak edinilen ya da herhangi bir şekilde elden çıkarılan taşınırların miktar ve değer olarak kayıt altına alınması ve takip edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13’üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde, satın alma suretiyle elde edinilen taşınırların maliyet bedeli ile kaydedileceği; dördüncü fıkrasında da maliyet bedelinin tespitinde Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağı ifadesine yer verilmiştir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının

(u) bendinde maliyet bedeli, “Bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin arttırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamını ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.

Taşınır Mal Yönetmeliği, taşınırları niteliğine göre “dayanıklı taşınırlar” ve “tüketim malzemeleri” olarak iki ayrı şekilde sınıflamıştır. Dayanıklı taşınrlar, Taşınır Kod Listesinin

(B) bölümünde, tüketim malzemeleri de (A) bölümünde detaylandırılmıştır.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının

(s) bendinde;

“Tesis: Bir makine veya cihazın ürettiği enerjiyi, sesi, görüntüyü ve benzerini ileten, dağıtan veya bir makine veya cihazın gördüğü işi uzağa taşıyan ya da uzaktaki verileri toplayan, kaydeden makine veya cihazlar arasındaki düzeni sağlayan, birbiriyle entegre makine ve cihazlardan oluşan, gerektiğinde başka yere taşınabilen ve kullanılamaz hale gelene kadar sanal ambar kayıtlarında takip edilen, çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin

(B) bölümü 253 hesap detayında yer alan sistemleri,”

İfadesine aynen yer verilmiştir.

Bu tanıma göre, kayıt altına alınması gereken trafoların “Tesis” olarak 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabında yer alması gerektiği anlaşılmaktadır.

Üniversite mülkiyetinde bulunan trafoların maliyet bedeline ilişkin tahminler ve trafolara ilişkin genel bilgiler aşağıda yer almaktadır:

Üniversitede kurulum aşamasında olan ve henüz kabulü yapılmayan bir trafo işi gerçekleştirilmektedir. Söz konusu Eğitim Fakültesine konan trafo, 1600 kilo-volt-amper

(KVA) olup yaklaşık maliyeti 810.000,00 TL'dir. Buna göre, kayıtlarda yer almayan trafolara ilişkin, idare tarafından trafo gücüne göre yapılan maliyet tahmini şu şekilde olmuştur:

‌Tablo 11: Trafo Gücüne Göre Tahmini Maliyet Tablosu

‌Tablo 12: Trafolara İlişkin Bilgiler Tablosu

Söz konusu tesisler için yapılan ve değer artırıcı harcama olarak nitelenebilecek harcamalar, buna ilişkin herhangi bir bilanço hesabı olmadığı için direkt giderleştirilmekte ve varlık maliyetine dahil edilememektedir.

Buna ek olarak; “Tesis” olarak belirtilmesi gereken trafolara ilişkin herhangi bir amortisman işlemi de uygulanmamış durumdadır.

Yer verilen mevzuat gereğince kayıtlara alınması gereken ve yukarıda bilgisi verilen trafoların kayıtlarda bulunmaması sonucunda, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı yaklaşık olarak 16.660.000,00 TL eksik görünmekte, 2021 yılı bilanço tablosu ortaya konulan yaklaşık değer kadar gerçek durumu yansıtmamaktadır. Söz konusu hatalı uygulamanın 2022 yılı içinde düzeltilmesine yönelik işlem tesis ediliği tarafımıza bildirilmiş olmakla birlikte, bu durum 2021 mali tablolarının yanlış sonuç üretmesi hususunu değiştirmemektedir.