Karar Künyesi
Üsküdar Belediye Başkanlığından kiralanan taşınmazların ikisi için Şirket tarafından bazı kiracılar ile alt kiralama sözleşmesi imzalanmıştır. Ancak kiracılar, kira ödemelerini sözleşmede belirtilen süre içerisinde tam olarak yerine getirmemişlerdir. Şirket tarafından, bu
kapsamdaki bir kısım kira alacakları için takip, tahsil ve muhasebe işlemleri yapılmamıştır.
Kira gelirlerinin incelenmesinde; alt kiracılık sözleşmesi kurulan 2 (iki) taşınmazın kira alacaklarının tam ve zamanında tahsil edilmediği ve alacağın takibine yönelik gerekli muhasebe kayıtlarının yapılmadığı tespit edilmiştir.
Şirket ile kiracılar arasındaki alt kiracılık sözleşmelerine ilişkin bilgiler şöyledir:
1194/31 ada/parselde bulunan ve restoran-kafeterya kullanımı amacıyla 10 yıllığına (10.10.2019-10.10.2029) G... Y… Ltd. Şti. ile Üsküdar Kent Hizmetleri Ticaret ve Sanayi AŞ arasında alt kiracılık sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre; ödemeler her ayın en geç on beşine kadar aylık 30.000,00 TL+KDV olarak ödenecektir. Bu taşınmazın kiraya verilmesi ile 2020 dönem sonu itibariyle Şirketin 14 dönem kira geliri elde etmesi gerekmektedir.
Benzer şekilde, 1194/15 ada/parselde bulunan ve kafeterya kullanımı amacıyla 18 aylığına (01.05.2019-30.09.2020) G…T... San ve Tic. Şti. ile de alt kiracılık sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre; ödemeler her ayın en geç beşine kadar aylık 3.000,00 TL+KDV olarak ödenecektir. Alt kiracılık sözleşmesinin 30.09.2020 tarihinde müddeti dolmuş olup 18 aylık bir kira dönemi oluşmuştur.
Aşağıdaki tablolarda görüleceği üzere; iki firmanın yaptığı ödemeler/Şirketin yaptığı tahsilatlar dönemler (ara dönem/ dönem sonu) halinde gösterilmiştir:
Tablo 6: Alt Kiracılık Sözleşmesi Kurulan G... Y… Ltd. Şti. Ödemeleri (Yapılan Tahsilatlar) Takip İcmali
Tahsilatın Yapıldığı Yevmiye Kaydı Tarihi ve Numarası | Kira Tahsil Dönemi | Sözleşmeye Göre Aylık Ödenmesi Gereken Tutar/TL (30.000 TL + KDV ) | Kayıtlara Göre Gerçekleşsen Tahsilat Tutarı/TL (KDV Dâhil) | Sözleşmeye Göre Kalan Tutar/TL | Kayıtlara Göre Kalan Tutar/TL |
11.11.2019- 19556 | 1 | 35.400,00 | 60.180,00 | -24.780,00 | 6.804,00 |
04.12.2019 - 21363 | 2 | 35.400,00 | 5.000,00 | 30.400,00 | 37.204,00 |
06.01.2020 - 241 | 3 | 35.400,00 | 35.400,00 | 0,00 | 37.204,00 |
10.02.2020 - 1979 | 4 | 35.400,00 | 13.000,00 | 22.400,00 | 59.604,00 |
10.02.2020 - 1984 | 5 | 35.400,00 | 22.400,00 | 13.000,00 | 37.204,00 |
Ara Dönem Toplamı | 177.000,00 | 135.980,00 | 41.020,00 | 178.020,00 |
10.03.2020 - 3523 | 6 | 35.400,00 | 35.400,00 | 0,00 | 37.204,00 |
18.06.2020 - 4997 | 7 | 35.400,00 | 17.700,00 | 17.700,00 | 54.904,00 |
18.06.2020 - 4997 | 8 | 35.400,00 | 35.400,00 | 0,00 | 51.904,00 |
15.07.2020 | 9 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
15.08.2020 | 10 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
15.09.2020 | 11 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
15.10.2020 | 12 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
15.11.2020 | 13 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
15.12.2020 | 14 | 32.400,00 | 0,00 | 32.400,00 | 0,00 |
Dönem Sonu Toplamı | 300.600,00 | 88.500,00 | 212.100,00 | 144.012,00 | |
Genel Toplam | 477.600,00 | 224.480,00 | 253.120,00 | 322.032,00 | |
Açıklama: 31 Temmuz 2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2813 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, 01.08.2020 ile 31.12.2020 tarihleri arasında iş yeri kiralamalarında uygulanan KDV oranı %18’den %8’e düşürülmüştür. |
Tablo 7: Alt Kiracılık Sözleşmesi Kurulan G... T… San. Tic. Şti. Ödemeleri (Yapılan Tahsilatlar) Takip İcmali
Tahsilatın Yapıldığı Yevmiye Kaydı Tarihi ve Numarası | Kira Tahsil Dönemi | Sözleşmeye Göre Aylık Ödenmesi Gereken Tutar/TL (30.000 TL + KDV ) | Kayıtlara Göre Gerçekleşsen Tahsilat Tutarı/TL (KDV Dâhil) | Sözleşmeye Göre Kalan Tutar/TL | Kayıtlara Göre Kalan Tutar/TL |
5.05.2019 | 1 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.06.2029 | 2 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
10.07.2019 - 10953 | 3 | 3.540,00 | 3.540,00 | 0,00 | 7.080,00 |
16.08.2019 - 13013 | 4 | 3.540,00 | 3.540,00 | 0,00 | 7.080,00 |
27.09.2019 - 15710 | 5 | 3.540,00 | 3.540,00 | 0,00 | 7.080,00 |
31.10.2019 - 18058 | 6 | 3.540,00 | 3.540,00 | 0,00 | 14.160,00 |
5.11.2019 | 7 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.12.2019 | 8 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.01.2020 | 9 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.02.2020 | 10 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
10.03.2020 - 3523 | 11 | 3.540,00 | 3.540,00 | 0,00 | 21.240,00 |
Ara Dönem Toplamı | 38.940,00 | 17.700,00 | 21.240,00 | 56.640,00 | |
5.04.2020 | 12 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.05.2020 | 13 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.06.2020 | 14 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.07.2020 | 15 | 3.540,00 | 0,00 | 3.540,00 | 0,00 |
5.08.2020 | 16 | 3.240,00 | 0,00 | 3.240,00 | 0,00 |
28.09.2020 - 9338 | 17 | 3.240,00 | 1.770,00 | 1.470,00 | 23.010,00 |
12.10.2020 - 10039 | 18 | 3.240,00 | 3.240,00 | 0,00 | 23.010,00 |
Dönem Sonu Toplamı | 23.880,00 | 5.010,00 | 18.870,00 | 46.020,00 |
Genel Toplam | 62.820,00 | 22.710,00 | 40.110,00 | 102.660,00 |
Açıklama: 31 Temmuz 2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2813 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, 01.08.2020 ile 31.12.2020 tarihleri arasında iş yeri kiralamalarında uygulanan KDV oranı %18’den %8’e düşürülmüştür. |
Bu kapsamda mali sonuç doğuran işlemlere ilişkin sadece tahsilat kaydı yapılmıştır. Tahsil edilmeyen alacaklara ilişkin herhangi bir kayıt yapılmamıştır. Tahsil edilemeyen kira alacakları için muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.
Şirketlerde gerçekleşen ve gerçekleşmesi planlanan mali işlemlerin kanıtlayıcı belgelere dayanarak muhasebe kayıtlarının oluşturulmasında 26.12.1992 tarihli ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (1) seri no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
Takip işlemi ile birlikte şüpheli hale gelen Şirket alacakları için; 128-Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına borç, 120-Alıcılar Hesabına alacak kaydı yapılması gerekmektedir. Tahsilat gerçekleştirildikçe 128 no.lu hesap alacak çalıştırılmalı, dönem sonunda ise şüpheli hale gelmiş olan alacaklara karşılık ayrılarak; 654-Karşılık Giderleri Hesabına borç, 129- Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabına alacak kaydı yapılması gerekmektedir.
Üsküdar Kent Hizmetleri Ticaret ve Sanayi AŞ, kira alacakları için takip, tahsil ve muhasebe işlemlerini bütünleşmiş bir şekilde uygulamalıdır. Ödeme süresi geçen/tahsili geciken alacaklar için tahsil mekanizmaları (yazı ile isteme, protesto etme, icra takibi başlatma vb.) uygulamalarının çalıştırılması gerekmektedir. Tüm bu işlemler kanıtlayıcı belgeleri ile birlikte muhasebe kayıtlarında yer alarak Şirketin mali tablolarına yansıtılmalıdır. Aksi takdirde mali tabloların doğruluğunun ve güvenilirliğinin olumsuz yönde etkilenmesi söz konusu olacaktır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığına karşı Devletin tüm kurum ve kuruluşları gerekli önlemleri almıştır. Bu kapsamda koronavirüs salgınının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, salgının ekonomik ve sosyal hayata etkilerini azaltma amacıyla, Sağlık Bakanlığı ve Koronavirüs Bilim Kurulunun önerileri ve Cumhurbaşkanlığı düzenlemeleriyle birçok düzenleyici tedbir kararı alınmıştır. Bu doğrultuda, 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Kovid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kamu taşınmazlarına ilişkin birtakım tedbirler alınarak bu taşınmazlardan faydalananların mağdur olmamasının gereği de gözetilmiştir.
Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, Şirket tarafından; bahsi geçen alacaklar için kiracılar ile görüşmelerin yapıldığı, kiracıların uzlaşma talebinde bulunduğu ve kiracılardan 10.000,00 TL tahsilatın yapıldığı, 79.504,00 TL tutarında da çek alındığı belirtilmiştir. Ancak yapılan tahsilatlara ilişkin herhangi bir muhasebe kaydı ve kanıtlayıcı belge sunulmamış ise de, Şirketin, bulgu doğrultusunda gerekli işlemlere başladığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yapılan tahsilatların muhasebe kayıtları ve eki belgeleri ile desteklenmesi esastır. Şirket yetkilileri görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda yasal yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirmedirler. Bununla birlikte, pandemi koşullarına bağlı olarak hem ilgili yasal düzenlemeler dikkate alınarak hem de Şirket alacaklarının takibinde ihmale yer verilmeden kamu menfaati için tahakkuk ve tahsil sürecinin takip edilmesi gerekmektedir.