Eyüpsultan ilçe sınırları içerisindeki devlet okullarında okuyan tüm 12.sınıf öğrencileri ile Eyüpsultan ilçe sınırları içinde ikamet edip başka ilçelerdeki devlet okullarında okuyan

12.sınıf öğrencilerine idare tarafından öğrenim yardımı yapılması sırasında mevzuata aykırı uygulamaların bulunduğu görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, belediyelerin mahalli müşterek nitelikte olmak kaydıyla sosyal hizmet ve yardım yapabileceği, (b) bendinde belediye hizmetlerinin sunumunda özürlü, yaşlı, düşkün ve dar gelirlilerin durumuna uygun yöntemlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde belediye giderleri maddeler halinde sayılmıştır. Maddenin (i) bendinde; dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile engellilere yapılacak yardımlar belediyenin giderleri arasında sayılmıştır. Bu madde hükmü ile belediye bütçesinden yardım yapılabilecek kişilerin nitelikleri açıkça belirtilmiştir. Buna göre belediye bütçesinden bir kişiye yardım yapılabilmesi için o kişinin söz konusu maddede sayılı şartlardan en az birini taşıması gerekir.

5393 Sayılı Kanun’un yukarıda yer alan maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; belediyelerin sosyal yardım amacıyla bütçelerinden gider yapabilmesi için yardımdan faydalanacak kişilerin dar gelirli, muhtaç, engelli veya kimsesiz sayılabilecek bir durumda olması gerekir. Kısaca sosyal yardımlar ancak bir şekilde ihtiyaç sahibi olan kişilere yapılmalıdır.

Diğer yandan, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kanunu’nun "Ön Ödeme" başlıklı 35’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir.” hükmü yer almaktadır.

Aynı maddenin altıncı fıkrasında;

“Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde ön ödeme şekilleri, devir ve mahsup işlemleri, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider türleri itibarıyla miktarı ve oranlarının belirlenmesi, zorunlu hallerde yapılacak harcamalar için ön ödemenin tutarı ve mahsup süresi, mutemetlerin görevlendirilmesi ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu fıkra uyarınca çıkarılan Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in (21.1.2006 tarih ve 26056 No.lu Resmî Gazete) “Ön ödeme yapılabilecek gider türleri” başlıklı 6’ncı maddesinin (a) fıkrasında, avans verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler sınırlayıcı bir şekilde sayılmıştır. Fıkranın 1. bendinde; yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen tutara kadar olan yapım işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanmasına ilişkin giderler ile benzeri giderler için avans verilebileceği belirtilmiştir. Söz konusu fıkranın diğer bentlerinde ise avans verilebilecek daha özel durumlar sayılmıştır. Yönetmelik’e göre, ilgili yılın bütçe kanununda belirlenen tutarın altında kalan mal ve hizmet alım işleri ile yabancı konuk heyetlerin ağırlanması için avans verilebilecektir. Bunun dışında yine Yönetmelik’te sayılan birkaç özel durum için avans verilebilecektir.

İdare tarafından, Eyüpsultan Belediyesi sınırları içinde bulunan devlet okullarında öğrenim gören tüm lise son sınıf öğrencilerine ve Eyüpsultan sınırları içerisinde ikamet edip başka ilçede bulunan devlet okulunda öğrenim gören lise son sınıf öğrencilerine herhangi bir ihtiyaç durumu gözetilmeksizin eğitim desteği verilmesinin yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

Öte yandan bahse konu eğitim desteği ödenirken, destek olarak ödenecek tutar önce konuyla ilgili olarak görevlendirilen mutemetlere avans olarak verilmiş ve ilgili mutemetler tarafından okullara gidilerek imza karşılığında elden dağıtılmıştır. Halbuki avansla ilgili olarak yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre bu şekilde bir avans kullanımı da mümkün değildir.

Ayrıca, Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin "Öğrenim giderleri "başlıklı 46’ncı maddesine göre öğrencilere yapılacak çeşitli giderlerin ödenmesinde ödeme belgesine öğrenci giderleri bordrosunun eklenmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş ve idarenin yapacağı sosyal yardımların usulü konusunda mevzuat hükümleri ve bulgu içeriğinde yer alan öneriler doğrultusunda gerekli düzeltici işlemlerin tesis edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; İdare tarafından yapılacak sosyal yardımların, ihtiyaç sahibi olma durumu gözetilmek suretiyle hangi kriterlere göre yapılacağının önceden belirlenerek yapılması ve ödeme esnasında ödeme belgesine eklenecek belgelerin ilgili yönetmelik hükümleri çerçevesinde tespit edilerek eklenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.