Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin otobüslerinde bulunan validatörlerinin Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. Tic. AŞ üzerinden 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (g) bendine göre istisna kapsamında yenilendiği görülmüştür.

Konu İle ilgili olarak Kamu İhale Kurulu’nun 26/12/2023 tarihli ve 2013/DK.D-275 sayılı “Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. ve Tic. AŞ’nin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3 üncü maddesinin (g) bendine göre istisna talebi” konulu kararında;

“….

Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. ve Tic. AŞ’nin Kamu ihale Kanununun 2 nci maddesinin (d) bendinde sayılan kuruluşlardan olduğuna,

  1. EK-l'de belirtilen mal ve hizmetlerin anılan Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında olduğuna,

  2. EK-2'de belirtilen mal ve hizmetlerin Kamu İhale Genel Tebliği'nin 4.3 maddesindeki "4.3.2.5. İstisna taleplerinde yer verilecek mal ve hizmetlerin, bu idarelerin ticari ve sinai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini kapsamında, makine-teçhizat, ilk madde ve malzeme (ilk madde, yardımcı madde, ana malzeme, diğer işletme malzemesi ve bunlara ilişkin yedekler) ve dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gibi doğrudan üretim süreci ile ilgili mal alımları ve hizmet alımları ile sınırlı tutulması, ana faaliyetin bizzat kendisi olan nihai mal ve hizmetler için başvuruda bulunulmaması, üretim süreci ile ilgili olmayan ve bu idarelerin dışındaki diğer idarelerce de ihtiyaç duyulan, üretimle dolaylı ilişkilendirilebilecek ve/veya genel nitelikteki mal ve hizmet alımlarına taleplerde yer verilmemesi gerekmektedir.” hükmüne aykırı olduğu ve bu itibarla anılan Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında olmadığına,

  3. 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında kabul edilen mal ve hizmet kalemlerinin doğrudan üretim veya ana faaliyetleri ile ilgili tutulmasındaki sorumluluğun talep sahibi idarede olduğunun bildirilmesine,

Bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Oybirliği ile karar verildi.”

Denilmektedir.

Kamu İhale Kurulu Kararı Eki “EK:1 (KABUL EDİLEN 3(G) İSTİSNA LİSTESİ”nde İstisnanın Kapsamı bölümünde “Sadece söz konusu işletmelere münhasır olarak yapılacak mal ve hizmet alımlarını kapsamaktadır.”

Denildikten sonra listenin 9’uncu maddesinde;

“Durak, Elektronik Ücret Toplama (Bilet) ve Bilgilendirme Sistemleri Ana faaliyet konusu ulaşımda kullanılmak üzere

  1. Duraklara ait alt ve üst yapı malzeme ve ekipmanları

  2. Toplu Taşıma araçlarında kullanılan elektronik ücret toplama (elektronik bilet) sistemine ait makine teçhizat, üst ve alt yapı malzemelerinin alımı

  3. Toplu taşıma araçlarının geliş gidiş ve ulaşım hizmetleri hakkında bilgi vermek amacıyla kullanılacak bilgilendirme sistemine ait makine teçhizat, üst ve alt yapı malzemelerinin alımı”

Düzenlemeleri yer almıştır.

Yukarıda yer alan Karar ve Eki değerlendirildiğinde “Ana faaliyet konusu ulaşımda kullanılmak üzere Toplu Taşıma araçlarında kullanılan elektronik ücret toplama (elektronik bilet) sistemine ait makine teçhizat, üst ve alt yapı malzemelerinin alımı” 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında olduğu ancak EK-1’in İstisnanın Kapsamı bölümünde belirtildiği üzere ihtiyacın “Sadece söz konusu işletmelere münhasır olarak yapılacak mal ve hizmet alımları kapsamında” olması gerekmektedir.

Uygulamada, Estram AŞ tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/g maddesine göre alımı yapılan “Elektronik Bilet Toplama İşi” kapsamında tramvaylar için validatör alındığı ancak buna ilave olarak otobüsler için de validatör alındığı anlaşılmaktadır.

Oysa ki;

-Raylı Sistemlerin İşletme Hakkı, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tarafından 2019 yılında 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında belediye meclisince Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. Tic. AŞ’ye verildiği,

-Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Estram AŞ arasında Otobüs Şoförü Temini Hizmet Alımı için 30/12/2022 tarihinde düzenlenen sözleşmeye göre otobüslerin şoför hizmetlerinin Estram AŞ tarafından temin edildiği,

- Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Estram AŞ Arasında Ücret Toplama ile ilgili bir sözleşme bulunmamasına rağmen Estram AŞ tarafından yetkisiz olarak fiilen raylı sistemler ile beraber otobüslerin de bilet ücretlerinin tahsil edildiği, hususları dikkate alındığında, otobüslerin İşletme kapsamında yer almadığı dolayısı ile otobüsler için alınan validatörlerin “sadece söz konusu işletmelere münhasır olarak yapılacak mal ve hizmet alımları kapsamında” değerlendirilemeyeceği açıktır. Bu nedenle de söz konusu validatör alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/g maddesi kapsamında yapılmasına imkan bulunmamaktadır.

Buna göre, 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca istisna kapsamında yapılacak olan alımların Kamu İhale Kararı eki EK-1’in İstisnanın Kapsamı bölümünde belirtildiği üzere ihtiyacın “sadece söz konusu işletmelere münhasır olarak yapılacak mal ve hizmet alımları kapsamında” olması, işletmelere münhasır olmayan ihtiyaçların istisna kapsamında karşılanmaması hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

Kararla ilgili sorunuz mu var?