Şirket yönetim kurulu kararları ile personel temin hizmeti yöntemiyle çalışan sürekli işçilerin İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Olur’u ile Belediyenin doğrudan veya dolaylı olarak hissesine sahip olduğu Belediye Şirketleri arasında geçişlerinin yapıldığı tespit edilmiştir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “(2) Bu Yönetmelik hükümleri;

… belediyelerin ve bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile bağlı kuruluşlarının Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurdukları şirketler … için uygulanmaz. Ancak, bu kapsamdaki işçi alım ilanlarının Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu ilanlar Kurum internet sitesinde ve ilgili kamu kurum ve kuruluşunca uygun görülen iletişim araçları ile kamuoyuna duyurulur. Kamu kurum ve kuruluşları işçi alımının adil ve şeffaf bir şekilde yapılmasını sağlayacak diğer tedbirleri de alır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Anılan Yönetmelik hükümlerinde, Belediye şirketi olan İZDOĞA A.Ş.’nin yeni personel alımları için, işçi alım ilanlarının Türkiye İş Kurumuna bildirilmesinin zorunlu olduğunu düzenleyerek, işçi alımının adil ve şeffaf bir şekilde yapılmasını sağlayacak tedbirlerin de alınması gerektiğine yer verilmiştir. Dolayısıyla İZDOĞA A.Ş.’de ilk defa istihdam edilecek işçilerin nitelik ve diğer özelliklerinin Türkiye İş Kurumuna bildirilmesi ile işe alım prosedürlerinin başlatılmasının gerekli olduğu mezkur Yönetmelik’le düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede, 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden Şirket yönetim kurulu kararları ile diğer Belediye şirketlerinden çıkışı yapılarak İZDOĞA A.Ş.’ye girişi yapılan 12 işçi, İZDOĞA A.Ş.’den de çıkışı yapılarak diğer Belediye şirketlerine girişi yapılan 7 işçinin olduğu görülmüştür.

2023 yılında işçi geçişlerine yönelik olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını belirten yazı ile Şirket tarafından alınan yönetim kurulu kararlarından birine örnek olarak aşağıda verilmiştir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı tarafından imzalanarak İZDOĞA A.Ş.’ye gönderilen 09.05.2023 tarih ve 1343032 sayılı yazı ile, Grand Plaza A.Ş.’de garson olarak görev yapan kişinin tüm özlük haklarıyla birlikte temizlik elemanı kadro unvanı ile İzsu Genel Müdürlüğünde görev yapmak üzere İZDOĞA A.Ş.’de işe başlatılması hususunda gereğinin yapılması belirtilmiştir.

Belediye Başkanı tarafından imzalanan yazı üzerine İZDOĞA A.Ş. Yönetim Kurulu tarafından 18.08.2023 tarih ve 42 sayılı karar ile “Grand Plaza A.Ş. kadrosunda görev yapan

… geriye dönük hakları saklı kalmak kaydı ile 01.09.2023 itibari ile kadrosunun İzsu Genel Müdürlüğüne nakli yapılarak temizlik personeli olarak görevlendirilmesine” karar verilmiştir.

Bu karar ile işçinin Grand Plaza A.Ş.’den çıkışı yapılarak tüm yasal hakları ile birlikte İZDOĞA A.Ş.'de işe başlatılmasına karar verilmiştir.

Belediye Başkanının onayıyla belediye şirketleri arasında geçişine izin verildiği durumda, işçinin ayrıldığı belediye şirketinden çıkışı “SGK Çıkış Kodu 22 - Diğer Nedenler”le yapıldığı Şirket yöneticilerden öğrenilmiştir. “SGK Çıkış Kodu 22 - Diğer Nedenler” çıkış kodu, işçinin işten çıkış nedeninin başka bir çıkış kodu ile bağdaşmayan nedenden kaynaklanması durumunda seçilen çıkış kodu olarak tanımlanmaktadır. Belediye şirketinden çıkışı yapılan işçi, diğer belediye şirketinde tüm yasal hakları saklı kalmak şartıyla işe başlatılmaktadır.

Mevzuatımızda belediye şirket işçilerinin, belediyenin sermayesinde çoğunluk hissesine sahip olduğu belediye şirketleri arasında geçişine izin verilen bir husus düzenlenmemektedir. Bu nedenle belediye şirketleri arasında işçi geçişleri yapılmasının hukuki dayanaktan yoksun olduğu düşünülmektedir.

Şirket cevabında özetle, yeni personel alımlarının İŞKUR üzerinden yapıldığını, ancak personel ihtiyacının diğer belediye şirketlerinde çalışan personellerden sağlandığı hallerde İŞKUR ilanına çıkılmadığını, personel alım sürecinde Büyükşehir Belediye Başkanı tarafından verilen onayın süreçlerin yönetimi ve kontrolü amacı ile gerçekleştirildiğini, "SGK Çıkış Kodu 22-Diğer Nedenler" kodunun ise belediye şirketleri arasında geçişin başka bir kod ile bildirilmesi mümkün olmadığından dolayı kullanıldığını ifade etmiştir.

Bulguda da vurgulandığı üzere, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında belediye şirketleri tarafından istihdam edilecek personellerin adil ve şeffaf bir şekilde alım süreçlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Diğer yandan, farklı tüzel kişiliklere sahip belediye şirketlerinde çalışan işçi geçişlerinin Büyükşehir Belediye Başkanının onayı ve yönetim kurulu kararı ile yapılmasına cevaz veren bir düzenleme bulunmadığı da Şirket cevabından anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen hususlar çerçevesinde yapılan incelemeler sonucunda;

• Belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerle ilgili işçilerin çıkışını yapan veya işçileri işe başlatan belediye şirketlerinin ilgili personelle ilgili herhangi bir personel ihtiyaç analizinin yapılmadığı,

• İZDOĞA A.Ş.’ye diğer belediye şirketlerinden geçişi yapılarak yeni işçi alımı şeklinde işe başlatılan işçilerin alım ilanlarının Türkiye İş Kurumuna bildirilmediği,

• İZDOĞA A.Ş.’nin yönetim kuruluna meri mevzuatta belediye şirketleri arasında işçi geçişlerine ilişkin bir yetki verilmediği, işçi geçişlerine ilişkin olarak meydana gelecek muhtemel zararlarla ilgili yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olacağı,

• İZDOĞA A.Ş.’nin yönetim ve temsil organının yönetim kurulu olduğu, dolayısıyla diğer Belediye şirketlerinden İZDOĞA A.Ş.’ye geçişi yapılarak işe başlatılan 12 işçi ile İZDOĞA A.Ş.’den de çıkışı yapılarak diğer Belediye şirketlerinde işe başlatılan 7 işçinin, şirketler arasında geçişinin yapılmasına dair İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onay verme görev ve yetkisinin bulunmadığı, anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, 2023 yılı faaliyet döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanının onayını takip eden İZDOĞA A.Ş. yönetim kurulu kararları ile belediye şirketleri arasında geçişi yapılan işçilerin, mevzuatta işçi geçişine izin veren bir husus düzenlenmemesi nedeniyle hukuken mümkün olmadığı, bu hususun düzeltilmesi gerektiği, anılan işlemlerden Belediye Başkanı ile yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olduğu düşünülmektedir.