İdare ile Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası (Bem-Bir-Sen) arasında akdedilen, yürürlük süresi 01.01.2022 - 31.12.2023 olan "Sosyal Denge Tazminatı Ödenmesine İlişkin Sözleşme”ye, sözleşme konusu olmayan ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na aykırı hükümlerin konulduğu görülmüştür.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 15'inci maddesinde; belediyelerin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceği, ödenebilecek aylık tutarın 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçemeyeceği ve anılan Kanun’da öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32'nci maddesinin birinci fıkrasında; 27/6/1989

tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ek 15’inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediye başkanı arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Fıkra’nın devamında ise anılan sözleşmenin Kanun’un uygulanması bakımından toplu sözleşme hükümlerini doğurmayacağı ve Kamu Görevliler Hakem Kuruluna başvuralamacayacağı belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre imzalanacak sözleşme sosyal denge ödenmesi ile ilgili olmalıdır. Sosyal denge ödemesini ilgilendirmeyen hükümler toplu sözleşmenin konusu değildir.

Mardin Büyükşehir Belediyesi ile Bem-Bir-Sen arasında imzalanan 01.01.2022- 31.12.2023 yürürlük tarihli "Sosyal Denge Tazminatı Ödenmesine İlişkin Sözleşme” nin “Sendikal Çalışmalar” başlıklı 7’inci maddesinde sendika ve sendikal çalışmalardan bahsedilmiş, “İşyeri Kurulu” başlıklı 8’inci maddesinde ise, İşyeri Kurulunun kimlerden oluşacağı, kararlarını ne şekilde alacağı ve kararların taraflar üzerindeki bağlayıcılığına ilişkin hükümler yer almıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, belediye başkanı ile sendika temsilcisi sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarını kanuni sınırlarda tespit etmek üzere yetkilendirilmiştir. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sosyal denge sözleşmesine sözleşmenin konusu dışında mali hükümler koymak mümkün değildir. Zira, 4688 sayılı Kanun’un “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32'nci maddesinde mahalli idarelerle imzalanan sözleşmenin Kanun’un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı belirtilmiştir.

Kurum ile Bem-Bir-Sen arasında imzalanan 01.01.2022 - 31.12.2023 yürürlük tarihli "Sosyal Denge Tazminatı Ödenmesine İlişkin Sözleşme” de yer alan mevzuata aykırılıklar Kurumca yapılan incelemede de görülmüş olup, 01.01.2024-31.12.2025 dönemini kapsayacak sözleşmede bulguda belirtilen hususlara titizlikle riayet edileceği Kurum tarafından bildirilmiştir.

Sonuç olarak, sosyal denge tazminat ödemesine ilişkin yapılacak sözleşmenin 4688 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda düzenlenmesi gerekmektedir.