Belediyenin yetki ve görev sınırları içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunan işletmeler bulunduğu, buna bağlı olarak İdarenin gelir kaybına uğradığı görülmüştür.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 2’nci maddesi ile 4’üncü maddesinin (a) bendinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde sıhhi ve gayrisıhhi işyerleri ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlandırılmasında ve denetlenmesinde, belediyelerin yetkili olduğu belirtilmiştir. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri açma izni harcı” başlıklı 81’inci maddesinde ise; belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir iş yerinin açılmasının “İşyeri Açma İzni Harcına” tabi olduğu ifade edilmiştir.

Diğer yandan, 3572 sayılı Kanun’daki muafiyet düzenlemesi ile avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren iş yerleri, tabipler, noterler, mimar ve mühendisler gibi bazı meslek grupları işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf tutulmuştur. İlgili kanunlarında da bu iş yerlerinin faaliyet sahalarına göre bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından faaliyetleri ile ilgili izin alacakları ve bu izin belgelerinin de işyeri açma ve çalışma ruhsatı niteliğinde olacağı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, Belediyenin yetki ve görev sınırları içinde 31.12.2023 tarihi itibarıyla 8.287 adet işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği ve sadece bu iş yerlerinden işyeri açma izni harcı tahsil edildiği; ancak Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan iş yeri çevre temizlik vergisi aktif mükellef listesinde ise 23.719 aktif işletmenin kayıtlı olduğu; dolayısıyla, toplam 15.432 adet işletmenin ruhsatsız faaliyet gösterdiğinin ortaya çıktığı; buna bağlı olarak da Belediyenin, işyeri açma izni harcı geliri kaybına uğradığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; ilgili müdürlükler tarafından ilçe sınırları içerisinde bulunan işyerlerine denetimler yapıldığı, denetime tabi tutulan işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusu yapmak için ilgili müdürlüğe davet edildiği, işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenemeyen işletmelerin İşyeri Açma ve Çalışma

Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereği faaliyetten men edildiği, İdarenin gelir kaybına uğramaması için denetimlerin çok sıkı bir şekilde yapılmaya devam edildiği ifade edilmiştir.

Ancak ilgili müdürlükler tarafından denetimlerin çok sıkı bir şekilde yapılmaya devam edildiği minvalindeki İdare açıklamalarına katılmak mümkün değildir. Zira bulguda da belirtildiği üzere 8.287 adet işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesine karşılık iş yeri çevre temizlik vergisi aktif mükellef listesinde 23.719 aktif işletme bulunmaktadır. 15.432 adet işletmenin ruhsatsız faaliyet göstermesine ilişkin veri ile denetimlerin çok sıkı bir şekilde yapıldığına ilişkin açıklamaların bağdaşmadığı açıktır. Bu nedenle, ruhsatsız işyerlerine yönelik gerekli denetimlerin ya tam olarak yapılmadığı ya da işyeri açma ruhsat işlemlerinin harca tabi tutulmadığı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, Belediye sınırları içerisinde faaliyette bulunacak işyerleri ile ruhsatsız işyerlerine yönelik gerekli denetimlerin yapılması ve işyeri açma ruhsat işlemlerinin harca tabi tutulması gerekmektedir.