Karar Künyesi
Bazı mal ve hizmet alımlarının, Kanunu’nun temel ilkelerine uyulmadan kısımlara bölünmek suretiyle doğrudan temin yöntemi ile temin edildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.” denilmektedir. Buna göre temel ihale usulleri dışında yer alan doğrudan temin yöntemi ile ihtiyaçların karşılanması ancak Kanun’da belirtilen özel hallerde mümkün olabilmektedir. Kanun'da bu özel hallerden biri olarak “Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin on beşmilyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları…” belirtilmiştir. (2021 yılı için söz konusu limit tutarı 121.405,00 TL’dir.)
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uyulmayarak parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünerek aynı firmadan alım yapılması, ihalelerde rekabet, saydamlık, eşit muamele, güvenilirlik ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerine aykırılık oluşturmaktadır. Aşağıdaki tabloda söz konusu alımların bir kısmı örnek olarak yer almaktadır.
Kamu İdaresi cevabında, tabloda yer alan alımların her biri için açıklama yapılmış ve özet olarak; malzeme alımlarının farklı yerlerin ihtiyaçları için kullanıldığı, yurtdışı organizasyonlarının rutin ve önceden öngörülebilir olmadığı, alımların farklı nitelikte olduğu, proje hizmetinin farklı binalar için alındığı ve bazı alımların acil ve zorunlu ihtiyaçların karşılanması için yapıldığı belirtilmiştir.
Kısımlara bölünmek suretiyle doğrudan temin yöntemi ile yapılan ve tabloda yer verilen alımlar örnek vermek amacıyla seçilmiş olup tabloya alınmayan aynı nitelikte farklı kalemlerden yapılan alımlar mevcuttur. Diğer yandan parçalara bölündüğü belirtilen alımlar, aynı firmadan, aynı veya çok yakın tarihlerde yapılmıştır. Yapılan mal ve hizmet alımları, adet bazında veya aynı ihale konusu içerisinde yer alabilecek nitelikteki alımlar olup, farklı yerlerde kullanılması, niteliklerinin farklı olması bu tespiti değiştirmemektedir. Yine Kurum cevabında belirtilen park ve bahçe onarımları, kış aylarında yapılan tuzlama çalışmaları ise rutin ve önceden öngörülebilir olup belediyenin yatırım programında yer alabilen ve planlanabilen süreçlerdir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar gereğince, rutin ve önceden öngörülebilir alımların doğrudan temin yöntemi yerine 4734 sayılı Kanun’da belirtilen temel ihale usulleri ile temin edilmesi gerekmektedir.