İdare tarafından sürekli işçiler ile 696 sayılı KHK kapsamındaki Şirket işçilerine yönelik olarak hesaplanan toplam kıdem tazminatı tutarı ile mali tablolarda yer alan tutarların uyumsuz olduğu görülmüştür.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik’in “Ödeme usulü” başlıklı 8’inci maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin bu Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatlarının, ilgili kamu kurum veya kuruluşunca mülga 1475 sayılı Kanun’un yürürlükte olan 14’üncü maddesi kapsamında ödeneceği ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 330’uncu maddesinde, mevzuat hükümlerine göre ayrılacak uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının bu hesaba kaydedileceği; “Hesabın işleyişi” başlıklı 331’inci maddesinde ise, hesaplanan kıdem tazminatı karşılıklarının 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedileceği ve vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıklarının ise 472-Kıdem Tazminatı Hesabına borç, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 281’inci maddesinde de, bu hesabın mevzuat hükümlerine göre ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, muhasebenin temel kavramlarından olan ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği sürekli işçiler ile 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Belediye şirketinde istihdam edilmeye başlanan işçilere ilişkin kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak, taşeron usulüyle istihdam edildikleri dönemler de dâhil olmak üzere, ilgili hesaplarda takip edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; sürekli işçiler ile 696 sayılı KHK kapsamında Şirkette istihdam edilen işçilerin 2021 yılına ait sadece bir yıllık kıdem tazminatı tutarının 12.662.364,57 TL, 2021 yılı sonu itibariyle toplam kıdem tazminatı tutarının 161.566.311,64 TL ve 2022 yılında emekli olması düşünülen personelin toplam kıdem tazminatının ise 29.050.032,63 TL olduğu tespit edilmiştir.

Ancak, İdare tarafından 2021 yılı sonunda kıdem tazminatı karşılığı ayrılmamakla birlikte 5.717 numaralı yevmiye ile 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabından 9.896.889,94 TL, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabından ise 58.808.765,75 TL çıkış yapılarak söz konusu tutarların toplamı olan 68.705.655,69 TL 600-Gelirler Hesabına kaydedilmiştir. Öncelikle söz konusu düzeltme kaydının esası hatalı olmakla birlikte, doğru olduğu kabul edildiği durumda dahi bu kayıt muhasebenin temel kavramlarından olan dönemsellik kavramına aykırı olacaktır. İdare tarafından ilgili mali yıldan sonraki faaliyet dönemlerinde bir düzeltme kaydı yapılması gerektiği durumda 600-Gelirler veya 630-Giderler Hesabı yerine 500-Net Değer Hesabı kullanılmalıdır. Aksi takdirde söz konusu düzeltme kaydı ilgili yılın faaliyet sonuçlarını etkileyecek ve bu durum da dönemsellik kavramı ile bağdaşmayacaktır.

İdarenin 2021 yılı bilançosu incelendiğinde ise, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında 15.899.946,85 TL’lik, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında 69.452.397,37 TL’lik bakiye olduğu görülmüştür.

Böylelikle İdarenin 2022 yılı bilançosunda 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının 132.516.279,01 TL, 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının ise 29.050.032,63 TL olarak yer alması gerekirken, 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının 69.452.397,37 TL, 372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının ise 15.899.946,85 TL olarak yer aldığı anlaşılmıştır.

Tablo 9: Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesap Tablosu

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, bulguda belirtilen hususların düzeltildiği ve bundan sonraki süreçte gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir. Ancak, düzeltici işlemler 2022 yılında gerçekleştirildiğinden İdarenin 2021 yılı bilançosunda, 372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 13.150.085,78 TL, 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı 63.063.881,64 TL eksik; faaliyet sonuçları tablosunda 630-Giderler Hesabı 12.662.364,57 TL eksik, 600-Gelirler Hesabı ise 68.705.655,69 TL fazla tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, Belediye sürekli işçileri ile Belediye şirketinden temin edilen işçilerin kıdem tazminatı karşılıklarının dönemsellik ilkesine uygun olarak ayrılması ve bu karşılıkların mevzuatında belirtildiği şekilde muhasebe kayıtlarına alınıp mali tablolarda gösterilmesi gerekmektedir.