İlçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı verme ve buna ilişkin altyapı kazı izni harcını gelir kaydetme yetki ve sorumluluğunun belediye meclisi kararı ile Bursa Büyükşehir Belediyesine devredildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Alt yapı hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesine dayanılarak hazırlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nde değişiklik yapan 24.12.2020 tarih ve 31344 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te;

“MADDE 1 – 15/6/2006 tarihli ve 26199 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

f) Büyükşehir belediyesi sorumluluğuna bırakılan yerlerde alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı verir ve buna ilişkin bedeli belirler; ilçe belediyelerince verilen izin ve ruhsatlara ilişkin koordinasyonu sağlar.”

MADDE 2– Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(3) Büyükşehir belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanır. Bu gelirler amacı dışında kullanılamaz.”

MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.

“İlçelerde tahsil edilen kazı gelirlerinin kullanımı

MADDE 14/A – (1) İlçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler bu yerlere izin veya ruhsat veren ilçe belediyesince gelir olarak kaydedilir. Bu gelirler sadece cadde, bulvar, meydan ve sokaklardaki asfalt ve kaldırımların yapım, onarım ve bakımında kullanılır.” denilmektedir.

Mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, söz konusu Yönetmelik değişikliğinden önce büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılar için kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı verme, altyapı kazı izni harcını tahsil etme ve elde edilen gelirleri ilgili belediyelere aktarma yetki ve sorumluluğu büyükşehir belediyelerinde iken; değişiklik sonrasında, ilçe belediyelerinin kendi sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda yapılacak kazılar için kazı izni ve ruhsatı vermeleri ve ilgili harcı da bütçelerine gelir kaydetmeleri esası getirilmiştir.

Buna ek olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün “Altyapı Kazı İzni ve Harcı” konulu 26.03.2021 tarih ve 2021/4 sayılı Genelgesinde;

“Bilindiği üzere 24.12.2020 tarihli ve 31344 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde birtakım düzenlemeler ve değişiklikler yapılmıştır. Düzenleme sonrası Bakanlığımıza intikal eden bilgilerden altyapı kazı izinleri ve harçları ile ilgili olarak uygulamada tereddütler yaşandığı anlaşılmış olup konu hakkında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunumun 7 nci, 8 inci ve 27 nci maddeleri, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunumun mükerrer 79 uncu maddesi ile Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği uyarınca aşağıdaki kararların alınması uygun görülmüştür.

…

2- İlçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan yerlerde (cadde, bulvar, meydan, sokak vb.) alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ya da tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı vermek ve buna ilişkin harcı hesaplayarak tahsil etmek görev, yetki ve sorumluluğu ilgili ilçe belediyelerinde olacaktır.

…

4- Büyükşehir belediyeleri, ilçe belediyelerince verilen izin ve ruhsatlara ilişkin belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyonu sağlayacaktır. Büyükşehir belediyeleri bu görevini yerine getirirken ilçe belediyelerinin yerine geçerek veyahut ilçe belediyelerinden bu yetki ve sorumluluğu alacak şekilde karar vermeyecektir.

…

8- Altyapı kazı izinleri 2464 sayılı Kanun’un mükerrer 79 uncu maddesine göre altyapı kazı izni harcının konusunu oluşturup konuyla ilgili belediye meclislerinde ayrıca ücret tarifesi belirlenmeyecektir.

…

Uygulamanın yukarıda açıklandığı şekilde yürütülmesi…” denilerek, altyapı kazı izinleri ve harçları ile ilgili olarak uygulamada yaşanan tereddütlere açıklık getirilmiştir.

Yapılan incelemede, mezkur Yönetmelik değişikliğiyle ilçe belediyelerinin sorumluluğuna bırakılan cadde, bulvar, meydan ve sokaklarda kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatının bizzat ilçe belediyelerince verilmesi ve buna ilişkin bedelin de yine ilçe belediyelerince gelir kaydedilmesi yönündeki yetki ve sorumluluğun 09.02.2021 tarih ve 22 numaralı belediye meclis kararı ile Bursa Büyükşehir Belediyesine devredildiği, alınan kararın 25.02.2021 tarihli yazı ile Büyükşehir Belediyesine bildirildiği; bunun üzerine, söz konusu talebin Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 16.02 2021 tarih ve 309 numaralı kararı ile kabul edildiği tespit edilmiştir.

Ancak belediyelerin, belediye meclisi kararlarıyla, 5216 sayılı Kanun’un 8’inci maddesine dayanılarak hazırlanan mezkur Yönetmelikteki hükümlere aykırı olarak, kendilerine verilen yetki ve sorumluluklarını, bir başka mercie devretme veya devralma yetkileri bulunmamaktadır.

Anlaşılacağı üzere; yukarıda yer alan Kanun, Yönetmelik ve Genelge hükümlerine aykırı olan söz konusu Meclis Kararlarının uygulanma gücü bulunmamaktadır.

Bu itibarla, altyapı kazı ve izin harçları konusunda, mevzuatında ifade edilen şekilde işlem tesisine başlanması gerekmektedir.