Karar Künyesi
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde öngörülmüş olan iç kontrol sisteminin kurulması ve işleyişiyle ilgili faaliyetler yerine getirilmemiştir.
İç kontrol 5018 sayılı Kanunun 55’nci maddesinde aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.
“İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür.”
5018 sayılı Kanunun 56’ncı maddesinde ise iç kontrolün amaçları aşağıdaki gibi sayılmıştır.
“İç kontrolün amacı;
Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,
Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini,
Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,
Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,
Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını, Sağlamaktır.”
5018 sayılı Kanunun “Kontrolün yapısı ve işleyişi” başlıklı 57’nci maddesinde ise aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiştir.
“Kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemleri; harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşur.
Yeterli ve etkili bir kontrol sisteminin oluşturulabilmesi için; mesleki değerlere ve dürüst
yönetim anlayışına sahip olunması, malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesi, belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanması, mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesi ve kapsamlı bir yönetim anlayışı ile uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın sağlanması bakımından ilgili idarelerin üst yöneticileri ile diğer yöneticileri tarafından görev, yetki ve sorumluluklar göz önünde bulundurulmak suretiyle gerekli önlemler alınır.”
5018 sayılı Kanunun 58’nci maddesinin üçüncü fıkrasında ise; “Kamu idarelerinde ön malî kontrol görevi, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.” düzenlemesine yer verilmiştir.
İç Kontrol Ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul Ve Esaslar’ ın “İç kontrole ilişkin yetki ve sorumluluklar” başlıklı 8’nci maddesinde ise; “Üst yöneticiler, iç kontrol sisteminin kurulması ve gözetilmesinden, harcama yetkilileri ise görev ve yetki alanları çerçevesinde, idari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrolün işleyişinden sorumludur.” düzenlemesine yer verilmiştir.
5436 sayılı Kamu Malî Yönetimi Ve Kontrol Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un16’ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında ise; “Mahallî idarelerin iç denetçi kadroları İç Denetim Koordinasyon Kurulunun kararı ve İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile ihdas edilir. İhdas edilen bu kadrolar ilgili mahallî idarenin norm kadrosuna dahil edilmiş sayılır” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu düzenleme çerçevesinde 5.10.2006 tarih ve 26310 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/10911sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Niğde Belediyesinde üç adet iç denetçi kadrosu ihdas edilmiştir.
5018 sayılı Kanunun 57’nci maddesi doğrultusunda iç kontrol sistemi harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşmaktadır. Sağlıklı bir kontrol sistemin kurulması iç kontrol sisteminin tüm unsurlarının bir arada bulundurulması ile mümkündür. Ancak kurumda iç kontrol sisteminin unsurlarından hiçbiri yer almamakta harcama birimleri ve mali hizmetler birimleri tarafından ön mali kontrol faaliyetleri yerine getirilememektedir. 2006/10911sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Niğde Belediyesinde üç adet iç denetçi kadrosu ihdas edilmesine rağmen bu kadrolara herhangi bir atama gerçekleştirilmemiştir.
İç kontrol sisteminin kurulmaması nedeniyle gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesi, faaliyetlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesi ile varlıkları kötüye kullanılmasının önlenmesi gibi 5018 sayılı Kanunun 56’ncı maddesinde belirtilen iç kontrolün amaçlarına ulaşılması mümkün değildir. Ayrıca iç kontroller ve iç denetçi
raporları idare faaliyet raporlarına eklenen İç Kontrol Güvence Beyanının en önemli dayanaklarındandır. İç kontrol faaliyetlerine ve iç denetçi raporlarına dayanmayan Üst Yönetici İç Kontrol Güvence Beyanı başta belediye meclisi olmak üzere faaliyet raporunun tüm kullanıcıları açısından gerçek anlamda bir güvence beyanı niteliğini taşımamaktadır.
Kamu idaresi cevabında; “Önerileniz doğrultusunda Konu hakkında çalışmalara başlanmış olup, personel görevlendirilecektir” denilmektedir.
Sonuç olarak 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak İç Kontrol sisteminin kurulması ve işletilmesi gerekmektedir.
Bulgu konusu tespitlerin devam edip etmediği gelecek denetim dönemlerinde takip edilecektir.