2022/1376447 ihale kayıt numaralı “2023 Yılı Eğitim Kültür Sanat ve Sosyal Faaliyetler Hizmet Alımı” işinde niteliği birbirinden farklı nitelikte 183 mal ve hizmet kaleminin bir arada ihale edildiği ve kısmi teklife izin verilmediği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine göre; İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Yine bahse konu Kanun'un aynı maddesinde aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece yapım işleri, mal alımı ve hizmet alımı bir arada ihale edilemeyeceği belirtilmiştir. Bu hükmün sadece mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin birbirleri arasında birlikte ihale edilemeyeceği şeklinde değil, doğal bağlantı olmadığı sürece belirtilen ihale türlerinin müstakil olarak kendi içlerinde de uygulanması gerektiği şeklinde anlaşılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; 2022/1376447 ihale kayıt numaralı “2023 Yılı Eğitim Kültür Sanat ve Sosyal Faaliyetler Hizmet Alımı” işinin tablet, bilgisayar, flash bellek, hediye çeki kalemlerinin yanında, şehir içi ve şehir dışı kurye ve posta dağıtım hizmetleri, canlı yayın bağlantı hizmeti, rehberlik hizmetleri, sucuk festivali organizasyonu hizmeti, stratejik plan faaliyet raporu ve almanak basım hizmeti, araç kiralama hizmeti ve bu minvalde tek bir firmanın uzmanlık alanına giremeyecek dolayısıyla kendi başına tedarik edemeyeceği kadar çeşitli 183 ayrı kalem ihtiyaçtan oluştuğu ve kısmi teklife izin verilmediği tespit edilmiştir.

Kamu ihaleleri açısından rekabet ilkesi İdarenin, sağlanacak hizmeti en uygun bedele bulabilmesini, diğer bir ifadeyle, en kaliteli mal ve hizmeti en uygun bedelle alabilmesini amaçlamaktadır. İhalelere mümkün olduğu kadar çok isteklinin katılması rekabetin asıl amaçlarındandır. Nitekim kamu ihalelerinde en avantajlı teklifin alınması ihaleye katılımın artırılmasıyla mümkün olabilmektedir.

Bahse konu hizmet alımı ihalesinde olduğu gibi çok sayıda ve aralarında bağlantı bulunmayan mal ve hizmetlerin bir arada ihale edilmesi durumunda bunun tamamını tedarik edecek firma sayısı azalmakta ve bu nedenle ihaleye katılım daralmaktadır. Ayrıca ihaleyi alan firmanın bu malların birçoğunu başka firmalardan tedarik edeceği ve ticari hayatın tabiatına uygun olarak üzerine kendi kâr marjını da ekleyeceği göz önüne alındığında, İdare tarafından söz konusu mallar daha yüksek bir maliyetle temin edilmiş olacaktır. Zira söz konusu ihaleye de 3 firmanın katıldığı, geçerli sadece 1 teklifin olduğu ve teklif sahibinin de yaklaşık maliyet belirlemek üzere İdare tarafından fiyat teklifi alınan firmalar arasında olduğu görülmüştür.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından, ihale konusu iş kapsamında yer alan malzeme teminine ait iş kalemlerinin, organizasyon işlerinin yerine getirilmesinde tamamlayıcı özellik taşıdığı ve bu işlerin bir arada yapılmasının ihale konusu işin mahiyeti itibarıyla gereklilik arz ettiği, anılan iş kalemleri arasında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olduğu, bu nedenle aralarında doğal bağlantı bulunan mal ve hizmet alımlarının birlikte ihalesinin yapılabileceği ifade edilmiştir.

Her ne kadar İdare tarafından söz konusu iş kalemlerinin arasında doğal bir bağlantı olduğu kabul edilmişse de iş kalemlerinden olan güreş müsabakası ile rehberlik hizmeti arasında veya araç kiralaması ile stratejik plan faaliyet raporu ve almanak basım hizmeti arasında ya da sucuk festivali ile ön akademik eğitim arasında doğal bir bağlantı olmadığı açıktır.

Bu itibarla, söz konusu ihalede yer alan işlerin ayrı ayrı uzmanlık, ekipman ve teçhizat gerektiren işler olduğu, ihale konusu işin kısmi teklife açık olarak yapılmadığı ve bu işlerin ayrı ayrı veya kısmi teklife açık olarak ihale edilmesi durumunda ihaleye daha çok katılımın olacağı ve rekabetin daha fazla gerçekleşeceği göz önünde bulundurulduğunda; gerçekleştirilen ihalenin Kamu İhale Kanunu'nun 5’inci maddesinde sayılan ve idarelerin, yapılacak ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu şeklinde tarif edilen "Temel İlkeler" ile bağdaşmadığı, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı bulunmayan mal ve hizmet alımlarının bir arada ihale edilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.