Kamu İdaresinin bütçesine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin bünyesinde kamuya açık lokanta bulunan bütçe içi işletmeye aktarıldığı ve belediye personeline indirim uygulandığı görülmüştür.

1. Kamu İdaresi Bütçesine Yiyecek Yardımı Karşılığı Olarak Konulan Ödeneğin Bütçe İçi İşletmeye Aktarılması

   Kamu İdaresi bütçesine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin, bünyesinde lokanta bulunan İdareye ait bütçe içi işletmeye aktarıldığı görülmüştür.

   Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'nin 4’üncü maddesinde yiyecek yardımının gerektirdiği giderler yemek maliyetlerinin Ankara, İstanbul ve İzmir illeri için üçte ikisini, diğer iller için yarısını aşmamak üzere, Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı belirtilmiştir.

   Aynı Yönetmeliğin 5’inci maddesinde, kurum bütçesine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödeneğin, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği hükmü yer almaktadır.

   Yukarıdaki hükümden, memur personele ilişkin yapılan bu yardımın yalnızca memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği bunun dışında bir kuruluşa ödeme yapılmasının mümkün

   
   

   olmadığı anlaşılmaktadır.

   
   

   Yapılan incelemede, Kamu İdaresine ait bütçe içi işletmenin bünyesinde bir lokanta olduğu, bu lokantanın sadece memur personele değil kamuya açık yemek hizmeti sunan bir ticari işletme olduğu ve yiyecek yardımı karşılığı olarak kurum bütçesine konulan ödeneğin, bütçe içi işletmeye aktarıldığı tespit edilmiştir. Belirlenen yemek bedelinin yarısının memur personelin maaşından kesildiği, yarısının ise anılan Yönetmeliğin 4’üncü maddesine uygun olarak Kamu İdaresi bütçesine konulan tertipten karşılandığı, işçilerin yemek bedellerinin ise tamamının maaşlarından kesildiği görülmüştür.

   Yukarıda bahsedilen mevzuat gereğince söz konusu yiyecek yardımı karşılığında kurum bütçesine konulan ödeneğin ticari olarak işletilen bir kuruluşa aktarılması mümkün görülmemektedir. Dolayısıyla bu ödeneğin yalnızca memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenmesi gerekmektedir.

2. Bütçe İçi İşletmeye Ait Kamuya Açık Lokantada Belediye Personeline İndirim Uygulanması

Bütçe içi işletmeye ait kamuya açık lokantadan yararlanan belediye personeline ticari nitelikte olmayan indirim yapıldığı görülmüştür.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde, belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler tarafından üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı, Bakanlar Kurulu’nun muaf tutulacak kişi veya kurumları tespit etmeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Ücrete Tabi İşler” başlıklı 97’nci maddesinde, belediyelerin ilgili kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkili olduğu hükmü yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin Görev ve Yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirleme yetkisinin belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu idaresinin ürettiği ücrete tabi mal ve hizmetin herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmak suretiyle sunulması ancak Bakanlar Kurulunca muafiyet tanınması ile mümkün olup, bu konuda alınmış bir Bakanlar Kurulu Kararı (Cumhurbaşkanı Kararı) bulunmamaktadır. Mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği ticarî indirimler yapılması mümkündür. Örneğin tüm kamu çalışanlarına belediye personeli ile aynı miktar ve oranda indirim yapılması ticari indirim olarak değerlendirilebilecek iken, sadece belediye çalışanlarına, meclis üyelerine veya aile fertlerine farklı miktarda indirim yapılması ticari amaçlı bir indirim olarak değerlendirilemez. Bu şekilde bir karar alınması mümkün değildir. Belediye Meclisinin belediye personeline yönelik indirimli tarife belirlemesine izin veren bir düzenleme olmadığı gibi, aksine yasaklayan düzenleme bulunmaktadır.

Yapılan incelemede; Kamu İdaresinin bütçe içi işletme olarak işlettiği halkın kullanımına açık lokantada belediye personeli için yemekhane hizmetinin verildiği, Belediye Meclisinin farklı tarihlerdeki tarife kararlarıyla, belediye çalışanları ve çocuklarına farklı tarifeler uygulandığı tespit edilmiştir. Belediye personeli ve çocuklarına yemek bedelinden indirimler yapılması mevzuatta belirtilen ticari nitelikte bir indirim olmadığından mümkün görülmemektedir.

Bütçe içi işletmeye ait olan lokantadan yararlanan belediye personeline ticari nitelikte olmayan indirimlerin yapılmaması gerekmektedir.