Şirket personeli için yemek kartı alımı ve bu kartlara yükleme yapılması işi için herhangi bir ihale gerçekleştirilmediği, bunun yerine bu hizmeti sunan şirketlerden birisi ile doğrudan sözleşme imzalanarak ihtiyacın temin edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2’nci maddesi ile belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler Kanun kapsamına alınmıştır.

Kanun’un 3’üncü maddesinde Kanun’dan istisna olan alımlar belirlenmiş, maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belediye şirketlerinin de içinde bulunduğu kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler için özel düzenleme yapılmıştır. Söz konusu maddede, madde kapsamındakilerin ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları mal veya hizmet alımları belli bir tutara kadar ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç Kanun’dan istisna edilmiştir.

Bu madde kapsamındaki mal ve hizmetlerin neleri kapsadığına Kanun’un geçici 4’üncü maddesi uyarınca ilgili kuruluşların talebi üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından karar verilmektedir.

Şirket tarafından çeşitli tarihlerde Kamu İhale Kurumuna bu kapsamda başvurular yapılmış ve hangi alımların istisna kapsamında olduğuna ilişkin belirlemenin yapılması talep edilmiştir. Söz konusu talep üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından çeşitli tarihlerde Şirketin hangi alımlarının 4734 sayılı Kanun’dan istisna edileceği detaylı bir şekilde belirlenmiş ve Şirkete bildirilmiştir.

Kamu İhale Kurumu tarafından Şirket için hazırlanan istisna kararlarında yemek kartı alımı ve bu kartlara yükleme yapılmasına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Kaldı ki, söz konusu ihtiyaç üretim ve ana faaliyetten ziyade yemekhaneden faydalanamayan personelin söz konusu ihtiyacının karşılanması amacıyla temin edildiği için böyle bir istisna kararının olması da mümkün değildir.

Kanun’un 22’nci maddesinde ise bazı özel durumlarda ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilebileceği düzenlenmiş, maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan

idarelerin onbeş milyar Türk Lirasını (01.02.2022–31.01.2023 dönemi için 218.395,00 TL) aşmayan ihtiyaçları da bu kapsamda sayılmıştır.

Özetle; Şirket mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde Kamu İhale Kanunu’na tabidir. Şayet yapılacak alım Kamu ihale Kurumu tarafından Şirket için belirlenen ve istisna kapsamında olan mal ve hizmet alımlarının içinde yer alıyorsa söz konusu alımların bu kapsamda yapılmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Eğer söz konusu alım bu kapsamda yer almıyor ve yıllık tutarı 218.395,00 TL’nin altında ise mezkur alım için Kanun’un 22’nci maddesinde belirtilen doğrudan temin yöntemi uygulanabilecektir. Yukarıda bahsedilen her iki durum da yapılacak alım için uygulanabilir nitelikte değilse, o halde temel ihale usullerinden bir tanesinin seçilmesi ve uygulanması zorunlu olacaktır.

Yemek kartı alımı ve bu kartlara yükleme yapılması işi için toplamda 330.399,00 TL harcama yapılmıştır. Bir yılda ödenen ve ödenmesi beklenen toplam tutarın Kanun’un 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirlenen limitin üzerinde olduğu, dolayısıyla Şirket için doğrudan temin yöntemi ile söz konusu alımın yapılmasının da mümkün olmadığı görülmektedir. Yukarıda açıklandığı üzere bu alım “istisna” kapsamında da olmadığı için Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen temel ihale usullerinden biri seçilerek alımın gerçekleştirilmesi zaruridir.

Ne var ki, yemek kartı alımı ve doldurulması için 2022 yılında Şirket tarafından herhangi bir ihale gerçekleştirilmemiş, bunun yerine idarece belirlenmiş bir Şirket ile doğrudan sözleşme imzalanarak söz konusu alım temin edilmiştir.

Kamu İhale Kanunu kapsamında olan Şirket tarafından, bu Kanun’da belirtilen hükümlere uyulması, istisna ve doğrudan temin kapsamında olmayan alımlar için ihale usullerinden biri ile alımların gerçekleştirilmesi gerekirken, herhangi bir rekabet ve ihale olmaksızın, Şirket tarafından belirlenmiş bir yemek kartı şirketi ile sözleşme imzalanması ve alımın söz konusu şirketten gerçekleştirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Dolayısıyla Şirketin mevzuat hükümlerine riayet ederek söz konusu alımı gerçekleştirmesi yerinde olacaktır.