Ankara Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı mali tabloları arasında yer alan Nakit Akış Tablosunun, nakit akış bilgisini içerecek şekilde hazırlanmadığı ve tablonun detaylarında gerçekçi olmayan bilgilerin olduğu tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 484’üncü maddesinde mali raporlama kapsamında mali tabloların, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde belirlenen ilke ve esaslara göre hazırlanacağı, 485’inci maddesinde de hazırlanacak temel ve diğer mali tablolar düzenlenmiştir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 313’üncü maddesinin 2’nci fıkrasında yer alan “Kapsama dâhil kamu idareleri kendi ihtiyaçları için ayrıca mali tablolar hazırlayabilirler.” hükümden hareketle, idarenin mali durumu, performansı, varlık ve yükümlülükleri kapsamında ihtiyaç duyulan mali tablolar hazırlanabilecektir.

Nakit akış tablosu, belirli raporlama dönemi itibariyle nakit ve nakit benzeri varlıkların, esas faaliyetlerden sağlanan nakit akışları, yatırımlardan sağlanan nakit akışları ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları olarak sınıflandırıldığı ve dönem başı ve dönem sonu mevcudu ile dönem içi değişim tutarının gösterildiği temel mali tablodur. Bu tablonun sunulmasındaki temel amaç raporlama döneminde nakit giriş kaynakları ve nakit harcanan kalemler ile raporlama tarihindeki nakit tutarını, bir kamu idaresinin faaliyetlerinin finansmanı için gerekli olan nakdi nasıl karşıladığını ve bu nakdi ne şekilde kullandığının anlaşılmasını sağlamaktır. Nakit akış tablosunun oluşturulması şu şekildedir;

Öncelikle nakit ve nakit kullanımı gerektirmeyen işlemler (trampa, takas, nakit dışı bağış ve yardımlar vs) kapsam dışı tutulduktan sonra,

• Esas faaliyetlerden sağlanan nakit akışları

  
  

  Vergi, resim, harç ve cezalardan, mal ve hizmetlerden, çalışanlara, sosyal güvenlik kurumuna yönelik yükümlülükler gibi idarenin esas faaliyetleri ve faaliyetlerini yürütmek için gerçekleştirdiği işlemlerden kaynaklı, nakit giriş ve çıkışlarını,

• Yatırım faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları

  
  

  Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer maddi duran varlıkların alım, satımına, üretim, inşa ve ön ödemeleri gibi nakit giriş ve çıkışlarını,

• Finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akışları

  
  

  Borçlanma araçları ihracı ve diğer uzun ve kısa vadeli krediler, borç ödemeleri gibi nakit giriş ve çıkışlarını,

  İçerecek şekilde 3 ayrı bölümde, son 3 hesap döneminin karşılaştırılmasına olanak tanıyacak ve Yönetmelik ekinde yer alan formata uygun şekilde hazırlanması gerekmektedir.

  
  

  Nakit giriş ve çıkış işlemlerinde 800 Bütçe Gelirleri ve 830 Bütçe Giderleri Hesaplarıyla birlikte nakit giriş ve çıkışı yaratan diğer hesapların esas alınması önem taşımaktadır.

  Yapılan incelemeler neticesinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir;

  
  

• Esas faaliyetlerden sağlanan nakit akışları oluşturulurken 600/630'lu hesaplar dikkate alınmıştır. Bu durum tablonun oluşturulma mantığına uygun olmadığı gibi doğru bir şekilde nakit akışlarının raporlanamamasına da yol açmıştır. Örneğin, 630.13. Amortisman Giderleri tutarı 1.089.118.972,48 TL, 630.14. İlk Madde ve Malzeme Giderleri tutarı 545.091.619,34 TL ve 630.25. Kamu İdarelerine Bedelsiz Olarak Devredilen Mali Olmayan Varlıklardan Kaynaklanan Giderleri tutarı 51.385.512,53 TL, nakit akışı doğurmadığından nakit akış tablosuna dahil edilmemelidir.

• Taşınmaz varlık alımlarının (250, 251 ve 252 hesapları) raporlandığı kısımda toplam 26.347.781.702,75 TL tutarında taşınmaz varlık alımından kaynaklı nakit çıkışı olduğu belirtilmektedir. Hâlbuki 250, 251 ve 252 hesaplarının kesin mizanda toplam borç tutarı 24.085.661.194,60 TL'dir. Kaldı ki bu tutar yıl içindeki bu hesaplara yapılan tüm kayıtları içermektedir. Taşınmaz varlık alımından kaynaklı nakit çıkışlarının 830 Bütçe Giderleri Hesabı ile 100, 102 vs. hesaplar da dikkate alınarak ayrıştırılması gerekmektedir.

• Taşınır varlık alımlarının (253, 254 ve 255 hesaplar) raporlandığı kısımda toplam 903.399.975,41 TL tutarında taşınır mal alımından kaynaklı nakit çıkışı olduğu belirtilmektedir. Hâlbuki 253, 254 ve 255 hesaplarının kesin mizanda toplam borç tutarı 783.540.372,98 TL'dir ve yalnızca nakit çıkışı yaratan işlemleri değil birimler arası devir başta olmak üzere birçok işlemin kaydını ihtiva etmektedir. Taşınır varlık alımından kaynaklı nakit çıkışlarının 830 Bütçe Giderleri Hesabı ile 100, 102 vs. hesaplar da dikkate alınarak ayrıştırılması gerekmektedir.

• 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı nakit akış tablosunda 9.739.052.233,15 TL, kesin mizanda borç tutarı 7.447.072.029,99 TL'dir. 258 hesabının nakit akış tablosuna doğrudan değil 830 Bütçe Giderleri üzerinden nakit çıkışı doğuran işlemlerin ayrıştırılması suretiyle alınması gerekmektedir.

Sonuç olarak, idarenin tüm nakit ve nakit benzerlerinin giriş ve çıkışlarını içerecek şekilde nakit akış tablosunun sunulması, idarenin varlık ve yükümlülüklerindeki değişimin, mali performans ve yapısının, nakit akışlarının tutar ve zamanlamasının gerçeğe uygun,

güvenilir ve karşılaştırılabilir olmasına imkân sağlayacaktır. 2018 yılı kapsamında sunulan nakit akış tablosu doğru ve tam sunuş ilkesine uygun hazırlanmamış ve sunulmamıştır.

Kamu idaresi cevabında; "Ankara Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı mali tabloları arasında yer alan Nakit Akış Tablosunun, nakit akış bilgisini içerecek şekilde hazırlanmadığı, muhtevası itibariyle hatalı hazırlandığı ve tablonun detaylarında gerçekçi olmayan bilgilerin olduğu tespit edilmiştir, denilmektedir.

Konu ile ilgili olarak kullanmış olduğumuz muhasebe yazılım programı olan IND Yazılım Bilişim Teknolojileri Firması bilgilendirilmiş ve uyarılmıştır." demektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, bulgumuzda açıkladığımız hususun muhasebe programından kaynaklandığını ve gerekli çalışmaların yapılacağını belirtmiştir.

Nakit akış tablosu, temel mali tablolar kapsamında yer alan ve hazırlanması zorunlu olan mali tablodur. İdarenin 2018 yılı mali tablo setinin bir parçası olan bu tablonun, tam ve gerçeğe uygun sunuş ilkesine göre hazırlanması ve sunulması mali raporlamanın bir gereğidir. Ayrıca malî tabloların amaçları arasında, nakit akışları hakkında bilgi sağlanması ve nakit akışlarının mali tablolar vasıtasıyla gerçeğe uygun şekilde sunulması yer aldığından; nakit akış tablosunun raporlama döneminde nakit giriş kaynakları ve nakit harcanan kalemler ile raporlama tarihindeki nakit tutarını, bir kamu idaresinin faaliyetlerinin finansmanı için gerekli olan nakdi nasıl karşıladığını ve bu nakdi ne şekilde kullandığının anlaşılmasını sağlayacak şekilde sunulması önem taşımaktadır.